فرش دستباف خراسان رضوی بر دار فراموشی/بافندگان در انتظار گره‌گشایی

به گزارش خبرنگار مهر، هنر ناب و اصیل فرش بافی استان با 75 میلیون ارز آوری امروز به خاطر کم توجهی و جولان دست بافته های چینی با رکود مواجه بوده و در حال حاضر200 هزار بافنده استان دست از گره زدن برداشته اند و چشم انتظارند تا در سالی که قرار بود حمایت از کار و سرمایه ایرانی به صورت جدی دنبال شود گره گشایی، گره کور رکود بازار فرش در استان را باز کند.

کاهش نرخ سود بانکی

در حالی که خراسان رضوی در زمینه صادرات گسترده فرش قابلیت بی بدیلی دارد، آشنایی با بهترین شیوه های تبلیغات، شناخت توانمندی های سایر رقبا و انتخاب مهمترین و بهترین نیرو برای بازاریابی از مولفه های اصلی برای صدور فرش به بازارهای جهانی است اما امروز این مولفه ها به دلیل کپی برداری نقشه ها و طرحهای فرش ایرانی توسط کشورهای همسایه نظیر چین، پاکستان و هندوستان راه به جایی نمی برد.

از سویی دیگر امروز مولفه های اصلی صدور فرش به بازارهای جهانی تحت الشعاع اعزام هیات های تجاری و شرکت در نمایشگاه های خارج از کشور قرار گرفته و این امر در حالی روی می دهد که صادرکنندگان برای ادامه فعالیت و نقش آفرینی در این حوزه ارزشمند نیازمند ارائه تسهیلات و منابع مالی برای توسعه فعالیت و کاهش نرخ سود بانکی هستند.

بررسی بازارهای جهانی و تشکیل کارگروه های تبلیغاتی

بسیاری از صاحب نظران  این استان معتقدند، خراسان رضوی علاوه برنقش خاصی که در تولید فرش دارد قابلیت صادرات گسترده تری داشته و می توان با بررسی بازارهای جهانی و تشکیل کارگروه های تبلیغاتی زمینه صدور هر چه بیشتر این هنر هزار و پانصد ساله را فراهم کرد اما هنگامی که تسهیلات لازم برای بافندگان و صادرکنندگان مهیا نشود نمی توان به رونق بیش از بیش این صنعت در استان امیدوار بود.

و امروز باید شاهد دغدغه های 200 هزار بافنده در 300 مجتمع قالی بافی باشیم، قالی بافانی که چندین سال است به دلیل مشکلات جسمی و عدم حمایت های دولتی ناچارند دست بافته های خویش را زیر قیمت واقعی به واسطه ها و دلالان بفروشند تا شاید بتوانند درآمدی را از این راه کسب کنند.

یک کارشناس فرش می گوید: عدم حمایتهای دولت باعث شده بافندگان فرش دست بافت رغبت خود را برای بافت فرش از دست بدهند و نتوانند با رنگبندی مناسب با رقبا به رقابت بپردازند.

رسول شایان معتقد است، صادرات گسترده فرش به بازارهای جهانی نیازمند طراحی ها و رنگبندی های مناسب است و امروز به دلیل عدم حمایت دولتی، بافندگان دست از بافت فرش و رقابت با رقبای جهانی کشیده اند و افتخار هنر هزار و پانصد ساله استان را به فراموشی سپرده اند.

لزوم بهره گیری از فنون روز برای توسعه کیفی فرش

وی ادامه می دهد: بافندگان فرش دیگر تمایلی به بافت قالی متناسب با نیاز و سلیقه بازار داخلی و جهانی ندارند و از علوم و فنون روز برای توسعه کیفی این هنر بهره چندانی نمی برند.

این کارشناس عنوان می کند: صنعت فرش استان در سال تولید ملی نیازمند حمایت های بیشتری است زیرا در صورت حمایت، صادرات این صنعت گسترده تر شده و سبب ارز آوری و اشتغال جوانان می شود.

وی بیان می کند: اکنون به دلیل سیاست های یک بام و دو هوا و ندادن تسهیلات لازم و کافی به تولیدکنندگان فرش نه تنها به تعداد بافندگان اضافه نشده بلکه میزان آنها رو به کاهش است.

شایان می گوید: اگر به این صنعت بهایی کافی داده می شد امروز در دانشگاه و میان جوانان این رشته به یکی از پر طرفدارترین رشته ها تبدیل می شد اما اکنون این هنر گرانبها رو به فراموشی و افول است.

اشتغالزایی

وی تاکید می کند: بی شک این هنر در صورت حمایت دولت و مسئولین، اشتغال زایی گسترده ای را به دنبال خواهد داشت زیرا خراسان رضوی جوانان مستعد زیادی را برای نقش آفرینی در این حوزه در خود نهفته دارد.

رئیس اتحادیه صادر کنندگان فرش خراسان رضوی نیزبه قابلیت بی بدیل استان در زمینه صدور فرش اشاره کرده و می افزاید: فرش دستباف خراسان رضوی قابلیت صادراتی دارد و در این راستا صادر کنندگان فرش دستباف باید با دیدگاه جهانی و شناسایی بازارهای هدف اقدام به صدور دست بافته های خود کنند.

هادی مخملی معتقد است، طراحان و صادرکنندگان فرش دستباف باید با حفظ نقشه های سنتی و نوآوری، عرصه را برای دست بافته های چینی تنگ کرده و به جهانیان کیفیت و طرح و رنگ متنوع دست بافته های ایرانی را نشان دهند.

20 درصد صادرات فرش دستباف متعلق به خراسان رضوی است

وی می گوید: این استان علاوه برنقش خاصی که در تولید فرش دارد در سالهای اخیر پس از تهران، مهمترین بازار داخلی برای انواع قالیهای ایرانی محسوب شده، به طوری که هم اکنون 20 درصد صادرات فرش دستباف کشور متعلق به خراسان‌رضوی است.

رئیس اتحادیه صادر کنندگان فرش خراسان رضوی با تاکید بر اینکه خراسان رضوی همواره از مهمترین مناطق بافت قالی در کشور بوده است، عنوان می کند: خراسان رضوی به دلیل وجود مواد اولیه فرش و اقلیم خاص از مهم ترین مراکز تولید و تجارت قالی در ایران محسوب می شود.

مخملی یادآور شد: به دلیل اقدامات صورت گرفته در حوزه بازاریابی فرش امروز دست بافته های استان در کشورهای مختلف جهان نظیر چین که خود تولید کننده این محصول و رقیب کشورمان بشمار می آید جایگاه خود را به دست آورده است.

تعدیل قوانین دست و پاگیر

برپایه این گزارش، ارائه تهسیلات و منابع مالی و تعدیل قوانین دست و پا گیر به منظور ایجاد آرامش برای تولید کننده و صادر کننده می تواند گرهگشای مشکلات صنعت فرش در استان باشد.

اما زمانی به معنای حقیقی گره مشکلات صنعت فرش حل می شود که صادر کنندگان فرش از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شوند چرا که امروز فرش دستباف از مالیات بر ارزش افزوده معاف شده اما سایر رسته ها موظف به پرداخت آن هستند و این در حالی است که اگر تولید کننده بخواهد این مالیات را بپردازد فشار زیادی را باید متحمل شود.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این رابطه می گوید: سالیان سال است که هنر قالیبافی در این استان رونق داشته اما امروز مشکلات بسیاری گریبان این هنر باستانی را گرفته و اگر هر چه زودتر حمایت های جدی از قالیبافان و این هنر گرانسنگ صورت نگیرد شاهد افول این صنعت در استان خواهیم بود.

علی صفرزاده بیان می کند: کمبود نقدینگی و کاهش تعداد بافندگان فرش دستباف به دلیل بیماریهای ناشی از کار قالیبافی از جمله مشکلاتی است که دست اندرکاران فرش دستباف استان با آن مواجه هستند.

وی با اشاره به برخی از دلایل کاهش تولید فرش دستباف در استان می گوید: افزایش مراکز و کارخانه های صنعتی و نداشتن درآمد کافی از این حرفه بخشی از دلایل کاهش تولید فرش در استان است.

وی تاکید می کند: البته در حال حاضر بیمه بافندگان یک فرصت استثنایی برای تولید کنندگان فرش محسوب می شود و به نظر می رسد با این بیمه بافندگان رغبت بیشتری برای فعالیت در این عرصه داشته باشند.

صفرزاده بیان می کند: طرح بیمه بافندگان شرایطی مناسبی را برای ایجاد مجتمع های متمرکز تولید فرش فراهم کرده است.

بافت 750هزار متر مربع قالی

وی عنوان می کند: بافندگان استان سالانه 750هزار متر مربع قالی تولید و با  سهم 27 صدم درصدی  صادرات فرش دستباف در کل کشور حرف های زیادی را در این زمینه برای گفتن دارد.

صفرزاده می افزاید: معرفی حدود 5 هزار نفر از بافندگان خانگی برای بهره مندی از بیمه تامین اجتماعی ، پرداخت حدود 3 میلیارد و 400 میلیون تومان تسهیلات فنی و اعتباری به 11هزار نفر عضو 15 شرکت تعاونی روستایی فرش بخشی از اقداماتی است که برای فعالان عرصه فرش دستباف صورت گرفته است.

وی ادامه می دهد: برگزاری دوره های آموزشی تخصصی برای فارغ التحصیلان رشته فرش، تجار و بازرگانان، طراحان و نقاشان از دیگراقدامات انجام شده در بخش حمایتی، آموزشی و تسهیلاتی برای فعالان عرصه فرش دستباف است.

صفرزاده  می گوید:  200 هزار بافنده در 300 مجتمع قالی بافی  با 85 کارگاه جانبی در این استان به صورت متمرکز و نیمه متمرکز در زمینه رونق این صنعت گرانبها فعالیت می کنند.

40 فرصت شغلی

وی با اشاره به تسهیلات به دست اندرکاران عرصه فرش اظهار می کند: بانک های ملی و کشاورزی و شرکت شهرک های صنعتی به دنبال سهولت بیشتر در اعطای تسهیلات به دست اندرکاران عرصه صنعت فرش هستند.

وی در خصوص معافیت از مالیات بر ارزش افزوده بیان می کند: معافیت از مالیات بر ارزش افزوده در بخش فروش عملی شد اما با این طرح در زمینه تولید موافقت نشد.

 چرخه هنر قالی بافی از مراحل ابتدایی تا فروش 40 فرصت شغلی را ایجاد می کند و این امر در حالی روی می دهد که امروز بسیاری از بافندگان فرش به خاطر بی مهری و کم توجهی مسئولین دست از این هنر کشیده اند.

گزارش: مرضیه صاحبی