منتسکیو جمله ای دارد که نشان از اختلافات زیاد درباره "آزادی" و در عین حال محبوبیت آن در کلیه جوامع است. وی می گوید "هیچ واژه ای به اندازه واژه آزادی ذهن مردم را به خود جلب نکرده و هیچ واژه ای هم مانند آزادی به معنای مختلف بی شمار بکار نرفته است".
آنگاه منتسکیو به آزادی سیاسی و آزادی محیط اجتماعی می پردازد؛ چنان که در سراسر کتاب پر حجمش (روح القوانین) جز درباره آن سخن نمی گوید. وی می گوید: آزادی سیاسی این نیست که هر کس هر چه دلش می خواهد بکند بلکه آزادی آن است که افراد آنچه را باید بخواهند بخواهند و بکنند و آنچه را که موظف به خواستن آن نیستند مجبور نباشند انجام دهند.
عناصر آزادی
1- انسان 2- توانایی او برای زیستن و رشد معنوی 3- تعلق گرفتن اراده و علاقه بر زیستن و رشد معنوی 4- عوامل مخل و مفسد 5- کنش اخلال و افساد در شکلهای منع، جلوگیری، سد و بند 6- محیط 7- واکنش انسان خواستار زیستن و رشد معنوی علیه عوامل مخل و مفسد 8- کشمکش و تشدید روز افزون آن 9- پیروزی به صورت سیر از وضعیت محیطی اسارت به وضعیت محیطی آزادی؛ در اصطلاح قرآنی فلاح، فوز، نجات، عزت.
می گویند آزادی حق است و حق غیر قابل سلب؛ یعنی دیگری نمی تواند به هیچ وجه آن را سلب کند. خود شخص نیز نمی تواند آزادی خود را بفروشد یا ببخشد، اما می تواند معاوضه کند زیرا می تواند به واسطه آزادی دیگران از آن صرف نظر کند. خواه آزادی در مقابل مملوکیت را به این که خود را برده کند و خواه آزادی اجتماعی را به اینکه مثلا به اختیار خود حق مالکیت را از خود سلب کند.
می گویند آزادی را هیچ چیز نمی تواند محدود کند مگر آزادی دیگران، یعنی آزادی در همه چیز برای انسان است و هیچ حدی ندارد مگر آنکه به آزادی دیگران لطمه وارد آید.
در مقدمه اعلامیه جهان حقوق بشر آمده "اساس آزادی و عدالت و صلح جهانی شناسایی حیثیت ذاتی کلیه اعضای خانواده بشری است". این جمله شامل سه نکته است؛ البته از آن سه نکته دو نکته اول صحیح است و نکته سوم مورد ایراد است:
الف- بشر یک نوع حیثیت و شرافت ذاتی لازم الاحترام از طرف دیگران دارد.
ب- این حیثیت تبعیض بردار نیست.
ج- اساس آزادی و عدالت شناسایی این حیثیت ذاتی است.
نظر شما