پیام‌نما

وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ‌اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ‌اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَ كُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ‌اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ * * * و همگی به ریسمان خدا [قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)] چنگ زنید، و پراکنده و گروه گروه نشوید؛ و نعمت خدا را بر خود یاد کنید آن گاه که [پیش از بعثت پیامبر و نزول قرآن] با یکدیگر دشمن بودید، پس میان دل‌های شما پیوند و الفت برقرار کرد، در نتیجه به رحمت و لطف او با هم برادر شدید، و بر لب گودالی از آتش بودید، پس شما را از آن نجات داد؛ خدا این گونه، نشانه‌های [قدرت، لطف و رحمت] خود را برای شما روشن می‌سازد تا هدایت شوید. * * * معتصم شو به رشته‌ى يزدان / با همه مردمان با ايمان

۳۱ فروردین ۱۳۸۴، ۱۴:۴۵

آيا " حكمت در سخن " پس از سعدي بر زمين ماند ؟ / پاسخ سه شاعر معاصر به مهر

محمد علي سپانلو - شاعر ، مترجم و منتقد ادبيات ، گفت : اگر بخواهيم حكمت را در شعرهاي رند شيراز بررسي كنيم ، به تناقض هاي بسياري بر مي خوريم ، اين شاعر در جايي از يك پيكر بودن " بني آدم " صحبت مي كند و در جايي ديگر از اشعار او ، تعصب عجيب فرقه اي مي بينيم .

 

اين شاعر و منتقد ادبيات كه در آستانه ي روز بزرگداشت سعدي با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر ، سخن مي گفت ، با بيان اين مطلب افزود : بررسي دقيق و موشكافانه ي شعرها و نثرهاي سعدي ، براي محقق ادبيات در هر دوره اي آموزه ها و فوايد بسياري دارد ، چرا كه سعدي شاعري است كه تسلط عجيبي بر سخن و كلام دارد .


محمد علي سپانلو تصريح كرد : نمونه هاي مختلفي در آثار سعدي هست كه به نوعي در مفهوم ، مقابل يكديگرقرار مي گيرند ، براي مثال سعدي در جايي به ستمگران ، حمله مي كند اما در جايي ديگر همين ستم را قضا و قدر مي داند و آن را با بحث تقدير پيوند مي زند ، در ارتباط با ثروتمندان هم چنين رويكرد متناقضي در اشعار سعدي وجود دارد ، يعني  ثروتمندان را در جايي به باد انتقاد مي گيرد و باز درجايي ديگر ، آنان را ستايش مي كند ! به طور كل مي توانم بگويم كه سعدي گاهي بسيار پرهيزگار است و گاهي نيز آسانگير .


سپانلو : سعدي موثرترين شاعر در كتابهاي درسي فرزندان ما بوده است ، اما آنچه كه اثرگذارتر است ، جادوي كلام اين شاعر است ، سعدي چنان حق به جانب و مسلط حرف مي زند كه در برخي مواقع شعر او قدرت استدلالي به خود مي گيرد .

سپانلو خاطرنشان ساخت : علت اين كه مردم ايران ، سعدي را بيشتر از ديگر شاعران اين سرزمين دوست دارند ، وجود و بروز تناقض هاي روحي ملت ما در سعدي و آثار اوست ، وگرنه اگر بخواهيم سيرتفكر ( نه به مفهوم فلسفي ) را در شعر شاعران قديم خود دنبال كنيم ، در مي يابيم كه عرفاي ما مانند مولانا و عطارخطي متداوم داشته اند ، اما سعدي پر از تناقض است ، به همين دليل مردمي تر نيز هست ، اگر حكمت و تفكري در سعدي هست ، بنا به مسائل امروز ، بايد به آن انتخابي نگاه كنيم ، چرا كه سعدي موثرترين شاعر در كتابهاي درسي فرزندان ما بوده است ، اما آنچه كه اثرگذارتر است ، جادوي كلام اين شاعر است ، سعدي چنان حق به جانب و مسلط حرف مي زند كه در برخي مواقع شعر او قدرت استدلالي به خود مي گيرد .


وي ياد آور شد : بسياري از شعرهاي سعدي را اگر به نثر برگردانيم ، قدرت مجاب كننده ي خود را از دست خواهد داد .  

عبدالجبار كاكايي : ممكن است انديشه هاي آزادي خواهانه ي سعدي لابلاي ملاحظه كاري هايش مدفون شده باشد
عبدالجبار كاكايي - شاعر و منتقد ادبيات ، گفت : سعدي به شدت زير سايه ي تفكر غزالي مي زيست و عصر غزالي از نظر سياسي ، عصر حاكميت سلجوقيان بود ، سلجوقيان از جهت اين كه توانستند وحدت مركزي ايجاد كنند و يك قدرت مطلقه شوند ، اما به همين ميزان تسلط و قهاريت ، در انديشه بسته و متعصب بودند و تابعيت محض را از مردم طلب مي كردند ، به طوري كه مردم جرات نفس كشيدن نداشتند .

اين شاعر و منتقد ادبيات ، در گفت و گو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر ، با بيان اين مطلب افزود : تفكر آن دوره از تاريخ ، مردم را يك سويه مورد خطاب قرار داده  و پند و اندرز به آنها مي داد و روش هاي زندگي كردن را به آنها ديكته مي كرد .  

عبدالجبار كاكايي تصريح كرد : اين عصر عصر تعليم و پند و اندرز بود و عده اي تلاش داشتند يك طرفه سخن گفتن را در جامعه ترويج بدهند ، پس تفكر غزالي به نوعي در " سعدي " شكفته مي شود و پس ازهمين دوره است كه عصر جديد فرا مي رسد و پرونده ي دوره ي قبلي به نوعي بسته مي شود .

من نمي دانم تا چه ميزان مجاز هستيم كه حكمت را به معني پند و اندرز بدانيم و دوره ي ادبيات تعليمي را متاثر از عصر سلجوقي بدانيم ، اما قطعا شرايط زمانه به گونه اي بوده است كه عده اي وعظ مي كردند و عده اي ديگر هم مي شنيدند .
كاكايي
اين شاعر و منتقد ادبيات ، ياد آور شد :  من نمي دانم تا چه ميزان مجاز هستيم كه حكمت را به معني پند و اندرز بدانيم و دوره ي ادبيات تعليمي را متاثر از عصر سلجوقي بدانيم ، اما قطعا شرايط زمانه به گونه اي بوده است كه عده اي وعظ مي كردند و عده اي ديگر هم مي شنيدند ، مجالس وعظ در اين دوره از رونق خاصي برخوردار بوده و در واقع رابطه ي يك سويه ي حكومت ، علما و ... با مردم شكل گرفت و " سعدي " هم تا حدود زيادي نتيجه ي اين دوران است .

كاكايي خاطرنشان ساخت : معتقدم كه شاعران بيشتر نماينده ي اعصار خودشان هستند ، عصر سعدي عصري خاص بود و عصر ما آن ويژگي ها را ندارد و شاعر آئينه ي تمام نماي عصر خويش است .

محمد هاشم اكبرياني : انسان دوره ي سعدي در جغرافياي فكري و احساسي خاصي به سرمي برد / شاعراني مانند فروغ و شاملو به بهترين وجه به دنياي خود پرداخته اند
خبرگزاري مهر - گروه فرهنگ و ادب : محمد هاشم اكبرياني - شاعر ، منتقد ادبيات و روزنامه نگار ، گفت : به طور قطع دنياي امروز ما با دنيايي كه سعدي در آن مي زيست ، كاملا متفاوت است ، در دوره اي كه سعدي مي زيست " حكمت " در همه ي عرصه هاي زندگي و اجتماعي جريان داشت .

اين شاعر و منتقد ادبيات ، در گفت و گو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر ، با بيان اين مطلب افزود : در فرهنگ مردم آن روزگار ، حكمت و اخلاق نهادينه شده بود ، به طوري كه در همه ي سطوح جامعه ، حكمت جاري و ساري بود ، اما اگر امروز بخواهيم درباره ي حكمت آميز بودن كلام و شعر صحبت كنيم ، متوجه مي شويم كه چنين پذيرشي اصولا در جامعه ي توسعه يافته ي امروزايران وجود ندارد . 

محمد هاشم اكبرياني تصريح كرد : امروزه سطوح مختلف اجتماعي ، نمي خواهند به راحتي حكمت پذيربودن خودشان را قبول كنند ، موضوع ديگر كه باز هم به متفاوت بودن جهان سعدي با دنياي امروز ما مربوط مي شود ، رابطه ي انسان با دنياي پيرامون است كه كاملا تغيير كرده است ، يعني انسان آن دوره در جغرافياي فكري و احساسي خاصي به سرمي برد و انسان امروز در اكثر موارد آن جغرافيا و روابط را از دست داده است ، يعني رابطه ي انسان با انسان ، انسان با طبيعت و انسان با جامعه كاملا با قرن هاي گذشته و دوراني كه سعدي و سعدي ها در آن مي زيسته اند ، تفاوت 180 درجه دارد .  

اين شاعر و روزنامه نگار ياد آور شد : از سويي ديگر مي بينيم كه موضوعاتي كه در دنياي امروز ما مطرح و موجود است ، بيش از موضوعاتي است كه در دورانهاي قبل بوده است ، در ادبيات هم اين كثرت و ازدياد موضوع وجود دارد و تنوع موضوع هم هست ، ممكن است شاعران امروز ما عرفان و حكمت را با رويكرد و نگاه ديگري بيان كنند ، شاعراني كه به بهترين وجه به دنياي خود پرداخته اند كه نمونه ي آنها شاملو و فروغ است .  



اين شاعر و منتقد ادبيات كه در آستانه ي روز بزرگداشت سعدي با مهر سخن مي گفت ، افزود : يك نگره ي سعدي و شاعراني مانند خيام كه در پرده سخن مي گفتند ، بر مي گردد به وضعيت سياسي و اجتماعي زمان خودشان . سعدي هم اشعارش به فاكتورهاي سياسي اشاراتي دارد كه غير مستقيم است ، حتي رباعيات خيام هم گوياي عصر مقتدر و متعصب سلجوقي و وزرايي چون خواجه نظام الملك است ، ممكن است انديشه هاي آزادي خواهانه ي سعدي ، لابلاي ملاحظه كاري ها و احتياط هايش مدفون شده باشد ، البته در اين كه سعدي شاعر جامع الاطراف سده ي هفتم ماست ، ترديدي نيست ، ضمن اين كه مهمترين وجه شخصيت او در تفكرات زاهدانه ي اوست .     

  

کد خبر 174249

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha