محمدعلی باشه‌آهنگر کارگردانی که فیلم "ملکه" را در نوبت اکران دارد بخشی از مسائل و مشکلات امروز سینمای ایران را علاوه‌بر عمکلرد مسئولان متوجه خود هنرمندان می‌داند. این کارگردان در گفتگو با خبرگزاری مهر، از تشکیل سازمان سینمایی، حاشیه‌های موجود در سینمای ایران و وظیفه سینماگران در برابر سینمای ایران سخن گفت.
خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و هنر: جناب آهنگر! چندی است که مواضع مختلفی از سوی سینماگران درباره شرایط فعلی سینما و همچنین چگونگی مدیریت در این عرصه مطرح می‌شود. عمده ایرادهای وارد شده در این گپ و گفت‌ها هم به سازمان سینمایی برمی‌گردد. نظر شما در زمینه اهداف اولیه و نیز جایگاه امروز سازمان سینمایی چیست؟
محمدعلی باشه‌آهنگر: بر خلاف دوستان سینماگر که ایراد عمده را به سازمان سینمایی وارد می‌دانند، معتقدم که علت اصلی مشکلات موجود در عرصه سینما تشکیل سازمان سینمایی نیست، بلکه مسئله اصلی سیاست‌زدگی است که تمامی حوزه‌ها و حتی اهرم‌ها و بازوهای تاثیرگذار در این عرصه را هم تحت‌تأثیر قرار داده‌است و بخشی از این مشکلات اتفاقا به خود هنرمندان و سینماگران برمی‌گردد.
* کدام بخش از مشکلات را متوجه سینماگران می‌دانید؟
سینماگران و هنرمندان در یک دهه اخیر در مقاطعی باید کنار هم می‌ایستادند و خواسته‌های خود را به صورت جمعی طلب می‌کردند ولی متاسفانه اینگونه نشد و حاشیه‌های موجود در سینما بیش از هر عنوانی به وضعیت نامناسب این صنعت دامن‌زده است. چراکه این حاشیه‌ها و البته سیاست‌زدگی‌های مطرح، برای بیرون کردن رقیب از میدان صورت گرفته‌است و طبیعی است که بی‌تاب کردن رقیب تاوان سنگینی دارد که متاسفانه این تاوان را خود هنرمندان باید بپردازند.
از همین‌رو بازهم تاکید می‌کنم که مشکل اصلی سینما موارد مدیریتی همچون تشکیل سازمان سینمایی نیست؛ چراکه تنها نام سازمان و تشکیلات تغییر کرده و گرنه مسئولان و افراد همان کسانی هستند که قبلا نیز حضور داشته‌اند. اگر در حال حاضر شاهد حاشیه‌های فراوان در عرصه سینمای ایران هستیم باید ریشه‌یابی کنیم. اتفاق‌ها و رخدادهای سینمایی ایران در یک دهه گذشته در جهت نحیف کردن سینمای ایران پیش رفته است.
* اما سینماگران هم از طیف‌های مختلف معتقدند که به‌عنوان عناصر درگیر در سینما، هیچگاه درباره سیاستگذاری‌ها و تغییر و تحولات مورد مشورت قرار نگرفته‌اند...
من منکر مورد مشورت قرار نگرفتن هنرمندان نمی‌شوم و این مسئولان هستند که از عدم مشورت با هنرمندان متضرر می‌شوند. منظور من از مطالبه درخواست به صورت جمعی دقیقا همدلی بین هنرمندان بود. چراکه معتقدم سینمای ایران علی‌رغم شرافت و سلامت روحی که دارد، در عملکرد دچار بحران شده است که این بحران تنها با ایجاد همدلی بین اهالی سینما از بین خواهد رفت. از همین‌رو در شرایط فعلی سینما از دست رفته و باید این شرایط گذار را تحمل کنیم تا آرامش به این سینمای طوفان‌زده برگردد.
* در صحبت‌های خود اشاره کردید که حاشیه‌ها سینمای ایران را نحیف کرده و از سوی دیگر هنرمندان را به همدلی با یکدیگر دعوت کردید، به نظر شما هنرمند در شرایط فعلی چگونه می‌تواند به این همدلی دست یابد؟
در حال حاضر همه دلسوزان سینمای ایران بهتر است بیش از هر عنوانی به سینما فکر کنند، دست از تخریب یکدیگر بردارند و سعی کنند تا در وانفسای این سینمای بحران‌زده از مردم و مسائل موجود در جامعه عقب نمانند. از سوی دیگر نیاز به همدلی مدیران سینمایی با سینماگران نیز هست.
* برخی از این جریان‌هایی که شما به‌عنوان مصادیق سیاست‌زدگی در سینما از آن یاد کردید سعی در نادیده گرفتن حوزه هنری به عنوان یکی از متولیان امور فرهنگی به خصوص در حوزه سینما دارند. تا چه اندازه برخوردهای قهری به این حاشیه‌ها دامن می‌زند؟
برخوردهای قهری نه در شرایط فعلی بلکه در هیچ مقطعی از تاریخ سینمای ایران مفید واقع نشده‌است و متاسفانه جریان سالم سینما همواره تحت‌تاثیر برخوردهایی از این دست بوده است. از همین‌رو به هیچ عنوان نمی‌توان حوزه هنری را نادیده گرفت و یا با آن برخورد قهری داشت چراکه یکی از تاثیرگذارترین ارگان‌های فرهنگی از بعد از انقلاب بوده‌است و جریان‌های مثبتی را در سینمای ایران به وجود آورده‌است. بنابراین نمی‌توان حضور حوزه هنری را در عرصه سینمای ایران نادیده گرفت.
نمایی از فیلم سینمایی "ملکه"
* در چند روز آینده فیلم "ملکه" را در نوبت اکران دارید. وضعیت فیلم برای اکران عمومی چگونه است؟
وقتی تصمیم به کوتاه کردن فیلم گرفتم باید بخش‌هایی از صدا و موسیقی فیلم را نیز ترمیم می‌کردم و خوشبختانه آمادگی‌های پیش از اکران فیلم انجام شده و به تازگی مواد تبلیغاتی چون آنونس، بیلبورد و پوستر نیز آماده شده است.
* با کوتاه کردن فیلم قطعا تدوین دستخوش تغییر شده است، این تغییرات تا چه اندازه به نسبت نسخه جشنواره محسوس است؟
یکی از ایرادهایی که در طول جشنواره به فیلم وارد می‌شد ریتم کند در فضاسازی بود که از نگاه من به‌عنوان کارگردان این ریتم با استفاده درست در تک تک پلان‌ها بد نبود و همچنان از تدوین فیلم دفاع می‌کنم اما سعی کردم در کوتاه کردن زمان فیلم تا آنجا که ممکن است به تدوین لطمه وارد نشود.
* آقای آهنگر، شما جزو هنرمندانی بودید که امسال عازم سفر حج شدید. همچون سال‌های گذشته هم انتقادهای بسیاری بر نحوه نظارت بر کم و کیف اعزام سینماگران به این سفر زیارتی وارد شد. البته شما حضور خود با تیم هنرمندان را تکذیب کردید...
بله، من سال 84 برای زیارت خانه خدا از پولی که از پدرم به ارث رسیده بود همراه با خواهر و همسرم برای سفر حج ثبت نام کردیم. از همان سالی که ثبت نام کرده بودم منتظر زیارت خانه خدا بودم. بنابراین به هزینه شخصی خودم به مکه رفتم.
* این درست اما بخشی از هنرمندان با بهره‌گیری از سهمیه ویژه‌ای که سایرین از آن محروم هستند عازم این سفر شدند، این به‌نظر شما بلااشکال است؟
معتقدم به این سفر از منظر دیگری هم می‌توان نگاه کرد؛ این موضوع که افراد چگونه و از چه راهی به زیارت خدا می‌روند مهم نیست چراکه باور دارم همه ما دعوت شدگان از سوی حضرت حق هستیم، اما آنچه اهمیت دارد گوهری است که خداوند به انسان پس از سفر به حج می‌سپارد که باید در نگهداری آن گوهر وجودی کوشا بود و این مطلبی است که از اهمیت برخوردار است.
البته حفظ این گوهر گرانبها در شرایط امروز بسیار سخت است چراکه همواره شرایط گذار را طی می‌کنیم و در این شرایط تلاش برای حفظ این مائده خداوندی سخت‌تر نیز هست.
* دستاورد شما از این سفر معنوی چه بود؟
زیارت خانه خدا سراسر دستاورد است اما آنچه برای من اهمیت داشت این بود که من امسال با کاروانی به حج رفتم که از منطقه جنوب تهران بود و نسبت به کاروان‌های دیگر خیلی اشرافی نبود، در این سفر آدم‌های بسیار ساده و با خدایی را دیدم و توانستم در همنشینی با آنها به نگاه تازه‌ای از وجود انسان‌ها برسم.
--------------------------
گفتگو: پریسا ساسانی
نظر شما