دكتر غلام عباس توسلي در گفت و گوي اختصاصي با خبرنگار حوزه و دانشگاه "مهر" افزود : بحث مهاجرت نخبگان يا همان فرار مغزها دلايل متعدد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي مي تواند داشته باشد اما آن چه مسلم است تمامي اين عوامل دست به دست هم داده اند و شرايطي را به وجود آورنده اند كه ما شاهد مهاجرت 80 تا 90 درصد المپيادي ها و حتي برخي كساني كه در خانواده هاي مذهبي و سنتي هم هستند، در دهه هاي اخير بوده ايم.
اين استاد داشنگاه تصريح كرد : شايد مهمترين انگيزه براي مهاجرت افراد مسايل تبليغاتي و فرهنگي است. اكثراين افراد فكر مي كنند در آن جا زندگي راحت تر است و از امكانات و آزادي بيشتري برخوردارخواهند بود.
وي يادآور شد : در صورتي كه همواره شاهد آن هستيم كه در اين زمينه رسانه هاي غربي بسيار مبالغه مي كنند، يعني تبليغاتي كه وجود دارد با خيالاتي كه اين افراد در سر دارند بسيار متفاوت است ونخبگان غالبا، وقتي به اين كشورها مي روند انتظاراتشان برآورده نمي شود بنابر اين نمي توان گفت به طور كامل همه احساساتي كه در اين زمينه به وجود مي آيد واقعيت دارد.
وي افزود: گرچه تبليغات كشورهاي غربي در اين زمينه زياد است و بيشتر آن ها هم جنبه سياسي دارد اما از سوي ديگر نيز نمي توان گفت اين تبليغات تنها عامل اصلي مهاجرت است و هيچ مشكلي در كشور وجود ندارد.
دكتر توسلي مسايل اقتصادي را هم يكي ديگر از عوامل فرار مغزها مي داند و مي افزايد: از لحاظ اقتصادي اگر كه در كشور مبدا تعادل معيني از لحاظ دستمزد و سطح زندگي افراد وجود نداشته باشد اين افراد ترجيح مي دهند به جايي بروند كه از در آمد بيشتر و رفاه و امكانات بيشتر استفاده كنند.
اين استاد دانشگاه خاطر نشان كرد: از لحاظ سياسي هم محيط علم، دانش و سرمايه گذاري نياز به يك ثبات و امنيت سياسي دارد. افراد وقتي كه سرمايه گذاري فكري مي كنند انتظار دارند بتوانند در فضاي سياسي جامعه جاي خودشان را باز كنند و بتوانند رشد پيدا كرده و از آن بهره مند شود.
وي تصريح كرد : اگر چه مسايل سياسي نقش مهمي در مهاجرت اين افراد دارد اما شايد از مهمترين دلايل مهاجرت اين افراد مسايل اقتصادي باشد ، گروه هايي در اوايل انقلاب بودند كه بيشتر به خاطر مسايل سياسي مهاجرت كردند اما در دوره هاي بعد بيشتر مهاجرت ها به خاطر كمبود كار و افزايش فارغ التحصيلان ودلايل اقتصادي و اجتماعي صورت گرفت.
توسلي يادآور شد : براي آن كه از مهاجرت اين افراد جلوگيري كنيم بايد بدانيم مردم در كشور تحت تاثير چه عواملي قرار دارند و در كشورهاي ديگر چه جاذبه هايي وجود دارد كه باعث جذب آن ها مي شود.
اين استاد دانشگاه در ادامه گفتگو با مهر افزود : مثلا در خصوص المپيادي ها يا نخبه هاي كنكور در كشورهاي پيشرفته بورس تحصيلي و امكانات فراوان داده مي شود و خود به خود باعث مي شوند كه اين افراد در كشورشان بمانند و ديگر به موطن اصلي خود باز نگردند. از سوي ديگر بايد تغييراتي در فضاي عمومي جامعه صورت گيرد تا ما بتوانيم به صورت جدي جلوي مهاجرت نخبگان به خارج از كشور را بگيريم .
وي خاطر نشان كرد: اگر مديريت كشور به صورت درستي پيش برود، شايسته سالاري به معناي واقعي آن حاكم شود و مردم خودشان بتوانند در امور كشورشان نقش داشته باشند فضاي سالم تري به وجود خواهد آمد و امكان كاركردن، ماندن، فعاليت فرهنگي و بهره مندي از امكانات فرهنگي بيشتر خواهد شد.
توسلي تصريح كرد : امروزه همه چيز جنبه جهاني پيدا كرده و افراد به طور معمول و روزمره از طريق اينترنت و ماهواره در جريان اتفاقاتي كه در دنيا مي افتد، قرار مي گيرند و اين طبيعي است كه خواستار امكاناتي باشند كه در كشورهاي پيشرفته وجود دارد.
وي ادامه داد : وقتي تعدادي ناراضي در كشور وجود داشته باشد كه در ارتباط با ديگر افراد جامعه و ديگر نخبگان باشند، تبليغات منفي ديگر كشورها بر عليه كشور ما موثرتر واقع خواهد شد و عده اي ديگر نيز تحت تاثير تبليغات منفي و افراد ناراضي قرار مي گيرند.
اين استاد دانشگاه يادآور شد : بايد امكاناتي در جامعه فراهم گردد تا نوعي امنيت فرهنگي در جامعه ايجاد شود و افراد به صورت خودكفا در امر مشكلات تصميم گرفته و راه صحيح را انتخاب نمايند نه اين كه براي حل آن ها از آن فرار كنند.
وي افزود : كشوري كه تحت تاثير فرار مغزها قرار مي گيرد و با خروج نخبگان روبرو است، با كاهش نيروي فكري، علمي و فرهنگي مواجه مي شود و كساني كه در كشور مي مانند توانايي كافي براي امور مهم را ندارند.
اين مساله تنها براي كشور مقصد سود آورد است، اين گونه كشورها مانند كانادا بدون صرف هزينه هاي ميليون دلاري براي پرورش اين افراد سرمايه هاي كشورهايي كه در واقع همان ميزبانان و پرورش دهندگان اصلي نخبگان هستند، استفاده مي كنند.
دكتر توسلي تصريح كرد : حل اين مشكل به سازمان خاصي مربوط نمي شود، بلكه تمامي سازمان ها بايد براي رفع آن دست به دست هم بدهند.
"وزارت علوم افراد علمي را به صورت شايسته تربيت كند، سازمان برنامه و بودجه و سازمان هاي اجتماعي وام اشتغال براي آن ها فراهم كنند و سازمان هاي سياسي ملاحظات مهم اجتماعي داشته باشند و تنها به مساله برنده شدن گروهشان با شعارهاي دروغ فكر نكنند بلكه بايد به جامعه اي فكر كنند كه براي آينده كشور ساخته شود."
نظر شما