مترو و خیابان‌های تهران به هنر محیطی مزین می‌شوند

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری اولین جشنواره هنرهای محیطی تهران ظهر امروز دوشنبه 20 آذرماه با حضور احمد نادعلیان هنرمند محیطی و دبیر این جشنواره و رضا بابازاده؛ سرپرست امور نقاشی دیواری سازمان زیباسازی شهرداری تهران در خانه هنرمندان برگزار شد.

احمد نادعلیان در ابتدای این نشست گفت:‌ چند سال گذشته آثار متعددی به صورت چیدمان‌های محیطی در تهران و دیگر شهرهای ایران دیده می‌شود. چیدن سفره هفت‌سین، چیدمان برای ایام سوگواری و آذین‌بندی‌ها به مناسبت‌های دینی در شهرهای مختلف دیده می‌شود. معمولا این آثار برای همیشه نمی‌مانند و حامیان آن بنا بر ضرورت سعی می‌کنند که بستر‌های غیرمتعارفی را انتخاب کنند.

وی افزود:‌ از سوی دیگر کاربرد و قلمرو گسترده بسیاری در حوزه هنر محیطی وجود دارد که برای جامعه ما نوع  آن ناشناخته است. نباید نادیده گرفته شود که هنر محیطی در چند دهه گذشته در عرصه بین‌المللی بسیار موفق عمل کرده است.

موفقیت هنرمندان محیطی ایران در عرصه بین‌المللی

وی در مورد موفقیت‌های هنرمندان محیطی ایران در عرصه بین‌الملل توضیح داد: نمایشگاه فراتر از مکان Beyond limited Spaces " از تاریخ ۲۵ اکتبر تا ۱۵ نوامبر در کشور کره جنوبی با موضوع "هنرمندان محیطی ایرانی" برگزار شد. در این نمایشگاه مجموعا ۶۰ عکس و ۵ ویدئو آرت در معرض نمایش قرار گرفت. همچنین دو چیدمان توسط ۲ تن از هنرمندان محیطی کشور که در چندین جشنواره هنر محیطی ایران حضور داشته‌اند، نیز انجام شد. این دو هنرمند مهمان، عاطفه خاص و حمید نورآبادی، طی مدت یک ماه همزمان با برپایی نمایشگاه، در این کشور و در مرکز بین‌المللی وونگال کره جنوبی اقامت داشته‌اند و به نمایندگی از هنرمندان ایرانی، مسئولیت برگزاری این نمایشگاه را به عهده گرفتند.

نادعلیان ادامه داد: همچنین این دو هنرمند ایرانی، در طی برگزاری این نمایشگاه با اجرای آثار هنر محیطی، توانایی و استعداد هنرمندان جوان ایرانی را به نمایش گذاشتند. گروه یاتو که در زمینه هنر محیطی فعالیت دارند این شرایط را برای هنرمندان ایرانی فراهم کردند تا به مدت یک ماه در این کشور اقامت داشته و نمایشگاهی از آثارشان داشته باشند.

وی بیان کرد: هنر محیطی ایران که در چندین سال اخیر شاهد برپایی جشنواره‌های متعدد در سراسر ایران بوده، این بار در عرصه بین المللی حضور فعال خود را نشان داده است. دو هنرمند فعال در زمینه هنر محیطی، عاطفه خاص و فرشته عالمشاه  در دومین جشنواره بین‌المللی هنر کاتماندو حضور خواهند داشت.

دبیر جشنواره هنر محیطی در مورد حضور هنرمندان محیطی در نپال، مجارستان، بلغارستان، آتن و ... توضیح داد: این بانوان هنرمند پیش از این نیز در عرصه‌های بین‌المللی حضوری فعال داشته‌اند. فرشته عالمشاه که به تازگی سایت تخصصی ویدئوآرت  و نخستین جشنواره ایرانی ویدئوآرت با عنوان ویدئوآرتیست را راه‌اندازی کرده‌است.

این هنرمند اشاره کرد: در جشنواره ویدئوآرت بلغارستان 2010 و 2011 ، جشنواره ویدئوآرت مجارستان 2011 ، جشنواره هنرهای دیجیتال آتن 2011 ، هنر محیطی کره جنوبی و ... شرکت داشته است. وی همچنین تاکنون جوایز متعددی را در جشنواره‌های داخلی از آن خود کرده است. عاطفه خاص نیز که سابقه ای طولانی در عرصه هنر محیطی دارد، فارغ التحصیل رشته نقاشی در مقطع کارشناسی از دانشگاه شاهد و در حال حاضر دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه الزهرا می باشد. او عضو گروه هنری 5 باز نیز است.

به گفته وی، این هنرمند در بیش از 17 جشنواره هنر محیطی در پلور، هرمز، شوشتر، ارومیه، قزوین، اصفهان و نوشهر از سال 1385 تا کنون شرکت داشته است. همچنین آثار او در عرصه های بین المللی نیز به نمایش در آمده اند از جمله در بیست و پنجمین جشنواره ویدیویی اینستنس (Instants Video) فرانسه، جشنواره هنری تیرگان در تورنتو کانادا، نمایشگاهی با عنوان Good Work  در مرکز هنری Textile Center  در نیویورک، نمایشگاه Re-Fashioning Fiber Art  در گالری Green Spaces  نیویورک. همچنین او پروژه های متعددی در زمینه هنر محیطی با متریال های متفاوت کار کرده است.

 شرایط امروز

نادعلیان در مورد شرایط بحرانی زیست محیطی شهر تهران گفت:‌ امروزه بحران محیط زیست درهر دهکده‌ای دیده می‌شود و نیز مشکلی است که دهکده جهانی با آن روبرو است.  از اینرو در دنیایی که ما زندگی می کنیم توجه به محیط با رویکردی زیست محیطی، زیباشناسی و یا منظر شهری روز به روز بیشتر می شود. شتاب چشمگیر هنر محیطی و پیشرفت­ آن در عصر حاضر و توسعـۀ آن بوسیله رسانه‌ها و فضاهای ارتباطی زمینه‌های افزایش کمی و کیفی ارائۀ آثار و فعالیت‌های هنری را فراهم کرده است. همچنین گسترش و تنوع هنرهای محیطی در دهه‌های گذشته و استفاده از قابلیت‌ها و امکانات ارائه و بیان هنری در این فضاها برای اهداف مختلف ارتباطی و اطلاع‌رسانی، علمی، فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، تجاری و تبلیغی، خدماتی و تفریحی و ...، توجه به این حوزه میان‌رشته‌ای را برای حیات اجتماعی هر جامعه ضروری می‌‌کند.
 
وی هنر محیطی را دریچه‌ای برای هنر و فرهنگ و وابستگی آن به محیط زیست دانست و بیان کرد:‌  هنر محیطی دریچه‌ای است که بواسطه آن می‌توان هنر ، فرهنگ و شرایط محیط زیست را دید. این  هنر بواسطه رسانه ها می تواند در بستری به وسعت جهان ارائه شود. فارغ از اینکه مخاطبان در چه جغرافیای زمانی و مکانی باشند. این هنر همچنین واسطه‌ای است برای تعامل بین  انسان و محیطی که او در آن زندگی می‌کند. به نظر می‌رسد در آینده نزدیک با رشد فزاینده آلودگی محیط زیست و آلودگی تصویری در شهرها توجه جدی برای به کارگیری هنر به ویژۀ هنر محیطی ضروری است. براین اساس برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌ها و در کنار آن آموزش تخصصی و تربیت متخصصان آشنا با مسایل هنرهای جدید و مسائل محیط زیست و منظر شهری، متناسب با فرهنگ بومی و شرایط اجتماعی کشور ضروری است. در این راستا به منظور تحقق اهداف آموزشی و کاربردی آن ضروری است که نمایشگاه و همایشی تعریف و برگزار شود.

 چیدمان‌های مانا

نادعلیان به چیدمان‌های مانا و نامیرا اشاره و بیان کرد: بسیاری از آثار با رویکرد منطبق با محیط می‌توانند برای مدت زمان طولانی در محیط شهری یا پارک ها باقی بمانند. آثار بسیاری در محیط های پر رفت و آمد شهری (مانند پارک ها و محیط های شهری ) نیز به اجرا در می آیند.  این آثار از بدی به زیباسازی فضای شهری کمک می‌کنند و از سوی دیگر ممکن است پرسش زیست محیطی و راه حل‌هایی را ارائه دهند. اینگونه آثار الزاما مانا نیستند. در شهرهای بزرگ دنیا حضور همیشگی یک مجسمه و یا یادمان ممکن است تکراری باشد و دیگر دیده نشود. ار اینرو هنر محیطی بینندگان را که اغلب مردم هستند غافلگیر می‌کند.

اولین جشنواره هنر محیطی تهران

وی در مورد اهداف اولین جشنواره هنر محیطی تهران توضیح داد:‌ هدف اساسی این نمایشگاه معرفی هنرمندانی است که ارائه آثار هنری را در محیط  اعم از محیط طبیعی و یا شهری تجربه کرده‌اند. چنین نمایشگاهی می‌تواند فضایی فراهم سازد که فرهنگ و هنر  محیطی معرفی و مورد استفاده قرار گیرند. همچنین می‌تواند در توسعه آگاهی نسبت به مسائل محیط زیست و نوعی گردشگری که به مخیط زیست و فرهنگ بومی احترام می گذارد مؤثر باشد. امروزه سازمان ها و نهادهای بسیاری همچون شهرداری ها ، نهادها و محیط زیست و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در ایام مختلف آثاری را در محیط شهری و طبیعی ارائه می دهند.

دبیر جشنواره هنر محیطی تهران ادامه داد: ارائه آثار آنها نباید اغتششاش بصری ایجاد نماید و یا اینکه محیط زیست مخدوش شود. پیوند هنر، معماری و علوم زیست محیطی لازمه ی این هنر است. هنرمندان این حوزه می‌توانند ضمن تعامل با شهرسازان و کارشناسان محیط زیست با بیانی هنرمندانه و تأثیرگذار در محیطی که در آن زندگی می کنیم و یا ممکن است در آن قدم بزنیم و حتی محیط مجازی، هنرشان را ارائه کنند. آنها قادر خواهند بود برای ایجاد نشاط در جامعه چیدمان و رویدادهایی را طراحی و اجرا کنند که بازتاب تعامل و توازن اصول هنر و محیط باشد.

 وی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در مورد رویکرد جدید سازمان زیباسازی و رد شدن از نقاشی‌های دیواری مبتذل و دور از هنر در شهر تهران و رفتن به سمت هنر محیطی، توضیح داد:‌ هنر محیطی تجربه اول خود را در تهران طی می‌کند. باید صبر کرد و دید که چه می‌شود.

نادعلیان جمشید حقیقت‌شناس، کامبیز صبری، کوروش گلناری و سید مجتبی موسوی را اعضای هیات سیاستگذاری و هنری جشنواره نام برد و گفت: این جشنواره رقابتی نیست. هنرمندان در چهار ایستگاه‌ مترو امام خمینی (ره)، صادقیه، تجریش و چهارراه ولیعصر آثار خود را ارائه خواهند داد. این جشنواره اسفندماه برگزار خواهد شد. همچنین ضلع جنوبی پارک لاله و بلوار کشاورز نیز میزبان هنرمندان خواهد بود.

وی در مورد بخش پژوهشی جشنواره توضیح داد:‌ ما در بخش پژوهشی 12 عنوان داریم که در فراخوان نیامده است و کسی را هم دعوت نکرده‌ایم. این 12 عنوان به خلاصه‌‌نویسی و روان‌سازی پایان‌نامه‌هایی اختصاص دارد که درمورد هنر محیطی کار شده‌اند.