چه کسانی را به دوستی نگیریم؛ از دروغگوها تا تنبل ها و بدسابقه ها

دوستان و همنشینانی که صفات مذموم را در خود پرورش داده ا‌ند نه تنها مانع رشد کمالات انسانی می‌شوند، بلکه گاهی انسان را از کسب علم بی بهره می‌نمایند. چه بسا جوانان پاکی که به دلیل دوستی با افراد فاسق به انحراف کشیده شده‌اند و آینده خود و خانواده را تباه کرده‌اند و فرصت‌های طلایی را در زندگی از دست داده‌اند.

جوان با داشتن فرصت‌های طلایی و مناسب می‌تواند آینده درخشانی را برای خود پیش رو داشته باشد؛ یعنی تحصیلات خود را به اتمام برساند و پس از تشکیل خانواده در راه رفع نیازهای جامعه و خانواده خود به تلاش و کوشش بپردازد.

جوان اگر در مسیر زندگی خود حدود الهی و بایدها و نبایدهای شرع را در نظر نگیرد و با افراد فاسق و شیطان صفت معاشرت کند به طور قطع زمینه سقوط و انحطاط خود را فراهم می‌کند و خود را از بهره‌مند شدن نعمت‌های الهی محروم می‌سازد.

برای برخوردار شدن از یک زندگی شرافتمندانه دوستان خود را باید به طور دقیق و سنجیده گزینش کنیم که مبادا با دست خود زیان‌هایی را به بار آوریم که گاه خسارات ناشی از آن غیرقابل جبران باشد.

برکسی پوشیده نیست که دوستی و رفاقت نقش مهمی در آینده انسان ایفا می‌کند و تاثیر تعیین کننده‌ای در به دست آوردن موفقیت‌های آینده دارد یک دوست خوب و شایسته می‌تواند راههای پله‌های ترقی را برای آدمی هموار سازد.

منع رفاقت با احمقان

یکی از شرایطی که دین مقدس اسلام برای گزینش دوست توصیه می‌کند عاقل بودن است و به همان اندازه بلکه بیشتر توصیه می‌ کند از دوستی با افراد ابله و احمق پرهیز شود و دوستی با آنان را منع و سرزنش می‌کند، زیرا دوست احمق دردسرساز است و با طناب خود انسان را به چاه می اندازد و مایه رنج و سختی است. دوستی با احمق ناپایدار است، فرد احمق در لجنزار غفلت فرو رفته و پیروی از شخص عاقل و خردمند را ننگ و عار می داند و در نتیجه سقوط و به هلاکت می‌رسد.

باید مراقب بود همنشینی با احمقان خطرناک است؛ دوست احمق می خواهد به رفیق خود سودی رساند، ولی از روی نادانی به او ضرر و زیان می‌زند. حضرت علی(ع) می‌فرماید: "کسی که از همنشینی با احمقان پرهیز نکند به زودی به اخلاق آنان نیز گرفتار آید."

دروغگویان

از بدترین مفاسد اخلاقی و مهمترین عامل فساد اجتماعی دروغ می‌باشد. دروغ در دین اسلام از گناهان کبیره و حرام است و اسلام پیروان خود را از دروغ گفتن منع نموده است و همچنین هم نشینی و دوستی با دروغگویان را خطرناک و زیان‌آور می داند و از دوستی با این گروه بر حذر می دارد. فرد دروغگو هم خود از حق دور می‌شود و هم دوست خود را به این درد مبتلا می کند.

امام سجاد(ع) به فرزندش امام باقر(ع) فرموده است: "فرزندم، مبادا با دروغگو همنشین شوی، زیرا او همانند سراب است دور را برایت نزدیک، نزدیک را برایت دور جلوه می‌دهد.

تن پروران

از دوستی با افرادی که بیکاره، تنبل و عمر خود را بیهوده تلف می‌کنند و از فعالیت کار و تلاش دوری می‌گزینند و در زندگی فاقد تحرک اجتماعی است و در کارهای دنیوی‌اش سستی و تنبلی به خرج می‌دهد و مطمئناً در کارهای اخروی نیز تنبل خواهد بود باید دوری کرد. دوستی با شخص تن پرور اثرات سوئی دارد و روح کار و تلاش را در رفیق از بین می‌برد و افراد بسیاری بوده‌اند و هستند که با تن پروران دوست شده‌اند و خود را از ارزش‌های انسانی جدا و دچار سقوط شده‌اند و دوستی با این افراد اصلاً شایسته و سزاوار نیست و مباشرت نکردن با آنان ضروری است.

دوستی نکردن با افراد بد سابقه

بدون شک عامل سازنده شخصیت انسان امور مختلفی است که از اهم آنها همنشیین و دوست خوب است، چرا که انسان خواه ناخواه تاثیرپذیر است. انسان بخش مهمی از افکار و صفات اخلاقی خود را از دوستان می‌گیرد و حفظ ابرو و حیثیت از هر چیز مادی برای انسان‌های شرافتند با ارزش تر است، انسان شریف از جایگاه و محافلی که افراد بدسابقه در آنجا رفت و آمد دارند پرهیز می‌کند چون امکان اتهام و تهمت از طرف مردم وجود دارد و اگر حتی شخصی برای نماز خواندن به جایی برود متهم می‌گردد به شراب خوردن و به طریقت دوستان ناباب و بدسابقه متهم می‌گردد.

اسلام از دوستی و مراوده با دوستانی که در نظر مردم بدسابقه هستند برحذر داشته، چرا که با معاشرت با این افراد خود را در معرض تهمت قرار می‌ دهیم و سبب از دست دادن حیثیت و شرافت خود می‌شویم. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: هر کس در جاهای ناشایست وارد ‌شود تهمت زده خواهد شد.