به گزارش خبرنگار مهر، شیرین وحیدی یکی از کارگردان های مستند"زنان ماهیگیر جزیره" ضمن بیان این مطلب در پانزدهمین برنامه از سلسله برنامه های ˈشب ستارهˈ ویژه نقد و بررسی آثار برتر ششمین جشنواره بین المللی "سینما حقیقت" که به نمایش و نقد سه فیلم "زنان ماهیگیر جزیره" ساخته شیرین وحیدی و شهرزاد پویا، "دختر بس" به کارگردانی سپیده جعفری و "نوروز در نئور" ساخته عبدالله عزیزی اختصاص داشت و با حضور پریسا ساسانی به عنوان مجری و کارشناس و سحر عصرآزاد منتقد سینما در سالن مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد؛ گفت: سال ها با خانم پویا در زمینه تدوین آثار حرفه ای سینما تجربیات گران قدری کسب کردیم که این تجربیات را در تولید این اثر به کارگرفتیم.
وی در ادامه افزود: کار در حوزه سینمای مستند خصوصیات خاص خودش را دارد و مهمترین خواست ما در تولید این اثر پرداختن به سوژه ای بکر و متفاوت بود.
"زنان ماهیگیر جزیره" سوژه بکری دارد
در ادامه این نشست سحر عصرآزاد منتقد درباره فیلم "زنان ماهیگیر جزیره" گفت: نخستین مساله ای که در این فیلم جلب نظر می کند انتخاب متفاوت کارگردانان این اثر درباره زنان ماهیگیر به عنوان سوژه است. زمان بلند این اثر در کنار ریتم کند انتخاب شده یکی از نقاط آسیب این مستند به شمار می رود اما این ضعف در کنار بازتاب فعالیت مردانه زنان ماهیگیر و مجادله و مبارزه آنها با دریا و کار سخت صید ماهی آنچنان به این مستند آسیب وارد نیم کند.
همچنین پریسا ساسانی مجری و کارشناس با اشاره به آنکه کارگردانان این اثر پیشتر از اینکه سابقه کارگردانی داشته باشند در حوزه تدوین در سینمای حرفه ای شناخته شده هستند گفت: خرده داستان های استفاده شده در این مستند باعث شده تا نگاه پرداخت گرایانه به این اثر شکل سطحی داشته باشد و این مستند کمتر فرصت می کند به عمق فعالیت و زندگی این زنان ماهیگیر وارد شود.
وی ادامه داد: این در شرایطی است که می شد با نادیده گرفتن این خرده داستان ها و یا سوژه قراردادن آنها برای تولید آثار مستند متفاوت به یک خط داستانی ثابت و منسجم برای روایت اثر دست یافت.
شیرین وحیدی درادامه گفت: "زنان ماهیگیر جزیره" به فکر برجسته سازی فعالیت دختران و مادرانی بود که که در جزیره محروم و دورافتاده ای چون "ˈهنگام" برای امرار معاش دست به کاری مردانه چون صید ماهی می زنند و در این راه تمامی مخاطرات و سختی ها را به جان می خرند.
مستند سفارشی نساختیم
این تدوینگر سینما با اشاره به آنکه ساخت مستند زنان ماهیگیر جزیره" نخستین تجربه حرفه ای وی در حوزه کارگردانی بود است متذکر شد: انتقادات وارده به این فیلم مستند را می پذیرم و از آنها و تجربیات به دست آمده برای تولید آثار بعدی به بهترین نحو استفاده خواهم کرد.
در ادامه این نشست شهرزاد پویا دیگر کارگردان این مستند، نحوه زندگی و شکل گذران روزها وساعت های این زنان در جزیره را بسیار آرام و یکنواخت دانست و در دفاع از ریتم کند این اثر گفت: اولویت ما در تدوین اثر رسیدن به ریتمی کندتر از آنچیزی است که امروز شاهد آن هستیم اما چون قرار بود فیلم برای تلویزیون تولید شود مجبور بودیم تا به صبر و شکیبایی مخاطبان نیز احترام بگذریم.
وی همچنین با رد سفارشی بودن این مستند گفت: پیشنهاد ساخت این اثر از طرف ما به تلویزیون داده شد و مورد توافق آنها قرار گرفت و در طول ساخت به دلیل دو دوره فیلمبرداری مجزا و نگاه خاص ما در تدوین، فیلمنامه اولیه کمی دچار تغییرات شد اما جوهره اصلی آن حفظ شده است.
مستند "دختربس" کلیشه نیست
در ادامه این جلسه فیلم "دختر بس" ساخته سپیده جعفری مورد نقد و بررسی قرار گرفت. سحر عصرآزاد در نقد و بررسی این فیلم که نخستین تجربه کارگردانی سپیده جعفری است گفت: انتخاب سوژه تکراری عدم تمایل اقوام عشایر و برخی از قوم های خاص کشورمان درباره تمایل آنها به فرزند پسر به یکی از مهمترین خطرات این فیلم برای عدم ارتباط پذیری با مخاطب می توانست بدل شود اما لحن طنز انتخاب شده توسط کارگردان در کنار دوری از مستند گزارش گونه، این اثر را از سقوط در دام یکسونگری نجات داده است.
ساسانی در ادامه با بیان این نکته که انتخاب قوم لر و عشایر این منطقه از کشور از نکات جالب مستند "ˈدختر بس" به شمار می رود گفت: هر چند این نگاه در دیگر اقوام کشور چون آذری ها و کردها نیز وجود داشت اما کارگردان این اثر تلاش داشته با تولید این مستند تنها به یک طرح موضوع اکتفا کند و نتیجه گیری و کند و کاو را بر عهده تماشاگر قرار داده است.
جعفری کارگردان این اثر در پاسخ گفت: بارها دیده شده که موضوعات و مستندهای کلیشه ای از حیث موضوع در کنار نگاه و ایده متفاوت کارگردان به یک اثر مقبول بدل شده است و من هدفم در تولید این اثر شکستن کلیشه های رایج و رسیدن به یک قوم نگاری و مردم نگاری بومی بر اساس یکی از تفکرات جاری در فرهنگ عامه مردم بود.
وی ادامه داد: تلاش برای فرهنگ سازی خواست کلان این مستند به شمار می رود به خصوص آنکه با پیشرفت تکنولوژی و تفکر در عصر حاضر ما نیازمند یک نوع تغییر نگرش در افکار و عقایدی هستیم که بیشتر آسیب زا هستند تا پیش برنده افراد جامعه ما در رسیدن به اهداف متعالی و انتخاب لحن طنز نیز برای تحقق این خواسته صورت گرفته است.
توجه به "سبک زندگی" در مستند "نوروز در نئور" دیده شد
بخش پایانی این نشست به نقد و بررسی مستند "نوروز در نئور" به کارگردانی عبدالله عزیزی اختصاص داشت.
عصرآزاد درباره این مستند گفت: یکی از بارزترین ویژگی های این اثر عدم تلاش کارگردان برای ارائه میزانسن به بازیگران و بازی گرفتن از آنها است و در حقیقت ما شاهد زندگی یک خانواده ساده و دوست داشتنی روستایی در سخت ترین شرایط زندگی پیشاروی دوربین هستیم.
وی ادامه داد: این نشان دهنده موفقیت کارگردان در نزدیک شدن به سوژه و جلب اعتماد تک تک اعضای آن خانواده است تا جایی که آنها هیچ توجهی به دوربین در زندگی خود ندارند و به راحت ترین شیوه موجود به زندگی روزمره خود می پردازند.
پریسا ساسانی نیز جاری بودن حس واقعی و سادگی و صمیمت یک خانواده روستایی در تولید این اثر را راز موفقت آن دانست و گفت: تاکید بر بازتاب سبک زندگی که در فرمایش مقام معظم رهبری به آن اشاره شده است در این فیلم به بهترین شکل بازتاب داشته است در حالی که این مستند در حقیقت یک اثر زیست محیطی است که با پیوند برقرار کردن میان این مقوله محوری با زندگی یک خانواده به بافتی دراماتیک در شکل اثر دست یافته است.
هیچ تلاشی برای بازسازی واقعیت نکرده ام
عزیزی با اشاره به آنکه دریاچه نئور در فاصله 45 کیلومتری شهرستان اردبیل در شرایطی قرار دارد که همواره در شش ماه از سال کاملا یخ زده است گفت: این منطقه تنها یک محیط بان دارد که 9 سال است به همراه خانواده خود در آنجا و به دور از تمامی امکانات ساده یک زندگی معمولی به زندگی مشغول هستند.
وی ادامه داد: در ساخت این اثر هیچ تلاشی برای بازسازی واقعیت نشده است و اعضای آن خانواده همان زندگی حقیقی و واقعی خود را پیشاروی دوربین نیز به نمایش گذاشته اند و این صمیمت و زندگی سخت و احساسی آنها حتی بارها ما را بر آن داشت تا دوربین و امکانات ساخت فیلم را زمین بگذاریم و غرق در احساسات تلخ و شیرین آنها شویم.
در پایان این نشست و بعد از رد و بدل شدن جلسه پرسش و پرسش میان حاضران در سالن با کارگردانان آثار اکران شده، اکبر حر معاون پژوهشی مرکز سینمای مستند و تجربی هدایایی را به شیرین وحیدی و شهرزاد پویا کارگردانان مستند "زنان ماهیگیر جزیره"، سپیده جعفری کارگردان مستند"دختر بس"، عبدالله عزیزی کارگردان مستند "نوروز در نئور"، پریسا ساسانی و سحر عصرآزاد کارشناس - مجری و منتقد این نشست اهدا کرد.
نظر شما