به گزارش خبرنگار مهر، برنامه تلویزیونی «دیروز، امروز، فردا» شامگاه پنجشنبه 14 دی با حضور مهدی فضائلی، مدیرعامل انتشارات سروش و رضا مقدسی مدیرعامل خبرگزاری مهر و موضوع اخلاق در رسانه‌ها، از شبکه سوم سیما پخش شد.
در ابتدا مجری برنامه با توجه به سئوال نظرسنجی پیامکی این برنامه که درباره دلایل عدم توجه به اخلاق در رسانه‌های کشور بود، از فضائلی خواست تا نظر خود را درباره جواب این نظرسنجی بگوید. فضائلی گفت: شاید راحت‌ترین راه این باشد که برویم سراغ گزینه‌های دیگر ولی من گزینه رسانه‌ها را انتخاب می‌کنم و می‌‌گویم که باید از خودمان شروع کنیم. اگر همه چنین کاری کنند و از خودشان شروع کنند، همه به سمت اصلاح خواهیم رفت.
وی افزود: اما صرف‌نظر از اخلاق، در واقعیت هم رسانه‌ها نقش فوق‌العاده تعیین‌کننده‌ای در این زمینه دارند یعنی اگر رسانه‌ها اخلاق را رعایت کنند و در جایی که بی‌اخلاقی می‌بینند، برخورد کنند و اجازه ندهند که بی‌اخلاقی‌ها منتشر شود، بسیاری از اشکالات برطرف می‌شود. ما نیازمند مجموعه رسانه‌های متدین هستیم. یعنی رسانه‌‌هایی که دین‌دار باشند. دین هم برایند سه بخش مهم است: باورها و عقاید، احکام و بایدها و نبایدها و سوم هم اخلاق. حوزه اخلاق با دو حوزه دیگر ارتباط تنگاتنگی دارد و بخش زیادی از مسائل اخلاقی در بایدها و نبایدها مورد توجه قرار گرفته است.
مدیرعامل سابق خبرگزاری فارس ادامه داد: رسانه‌های ما عموما با فقه رسانه آشنا نیستند و این واژه که زیرمجموعه قفه مصاعف مطرح می‌شود، بیشتر از چند سال نیست که مطرح شده است. در حوزه‌های قم و مشهد هم تنها چند سال است که این مبحث مطرح شده است. در وهله اول باید، بایدها و نبایدها شناخته و مشخص شوند، بعد به رسانه‌ها تسری پیدا کنند و سپس در عمل مورد توجه قرار بگیرند. اگر بتوانیم چنین مسیری را طی کنیم، می‌توانیم بگوییم به رسانه اسلامی دست پیدا کرده‌ایم.
فضائلی گفت: مبانی آموزشی ما در عرصه روزنامه‌نگاری و ارتباطات، وارداتی هستند. واقعیت این است که با گذشت 30 و چند سالی که از انقلاب می‌گذرد، روزنامه‌نگاری و ارتباطات هم مانند دیگر مبانی علوم انسانی، به عرصه تولید کشیده نشد و کتاب‌هایی هم که در این زمینه در کشور منتشر شدند، عمدتا ترجمه از متون غربی بودند. آن دسته قلیل از کتاب‌ها هم که تالیفی بودند، متاثر از همان ترجمه‌ها هستند. در واقع ما به سراغ این که حدود و مرز روزنامه‌نگاری اسلامی ایرانی را مشخص کنیم، نرفته‌ایم. تازه روی همین موضوع هم چالش وجود دارد که مگر ما روزنامه‌نگاری اسلامی هم داریم؟
وی در بخشی از سخنان خود گفت: در متون غربی هم بحث اخلاق رسانه وجود دارد. نه این که این موضوع وجود نداشته باشد اما چون اساسا اخلاق در غرب تفاوت ماهوی را فرهنگ ما دارد و همچنین یک امر نسبی است، در این زمینه چارچوب منسجمی وجود ندارد. در حوزه رسانه هم همین‌طور است.
مدیرعامل انتشارات سروش خطاب به مجری برنامه گفت: من با شما مخالفم که می‌گویید غربی‌ها به همان مفاهیمی که تبیین کرده‌اند، پایبند هستند. در حوزه اخلاق رسانه هم مباحثی چون بی‌طرفی یا انعکاس واقعیات مطرح می‌شود اما می‌بینید که موارد نقض زیادی برای آن وجود دارد. حوزه و دانشگاه باید طی این سال‌هایی که از انقلاب می‌گذرد، مبانی رسانه اسلامی را تبیین می‌کردند. امروز حرکت‌هایی در این زمینه شده است که اگر نگوییم دیر ولی باید زودتر شروع می‌شد. البته در این سال‌ها، این مطالبه از طرف دست‌اندرکاران رسانه‌ها هم جدی نبوده است. از سال 84 به بعد بود که این مسائل در دیدارهایی با مراجع به طور جدی مطرح شد. در این باره در متون فقهی و نظرات امام خمینی(ره) هم اشاراتی شده است. مثلا امام خمینی(ره) می‌گفتند تیتری غیرواقعی برای فروش بیشتر روزنامه، در حکم غش در معامله است.
در ادامه این برنامه الیاس حضرتی مدیرمسئول روزنامه اعتماد روی خط تلفن برنامه آمده و ضمن بیان سخنانش درباره اخلاق در رسانه‌ها گفت: من یک انتقاد به برنامه دیروز، امروز، فردا دارم و آن این است که برای این قسمت از برنامه‌تان می‌توانستید فردی از گروه مقابل که نوع تفکر متفاوتی دارد، دعوت کنید چون آقایان مقدسی و فضائلی هر دو متعلق به یک تفکر و اندیشه هستند.
وی در بخشی از سخنانش گفت: معتقدم متناسب با عظمت انقلاب، نتوانستیم رسانه‌های تاثیرگذاری داشته باشیم. تیراژ و اثرگذاری رسانه‌ها در آن قد و قواره‌ای که از رسانه‌های پس از انقلاب می‌رفت، نیست. به نظرم خیلی با آن ایده‌آل‌ها فاصله داریم و در کل عقب هستیم.
فضائلی در پاسخ به قسمتی از سخنان حضرتی درباره معیار قرار دادن حقیقت در کار رسانه گفت: این که حقیقت را شاخص اخلاق رسانه‌ای بگیریم، هم حرف درستی است و هم حرفی غلط. اگر به سخن نگاه کنیم مشکلی وجود ندارد اما اگر مصداقی و عینی به موضوع نگاه کنیم، رسانه آینه انعکاس چیزی است که در جامعه اتفاق می‌افتد. اما این تنها نگاه موجود به رسانه‌ها نیست. بسیاری معتقدند رسانه ضمن داشتن این وظیفه، باید بار رشد جامعه را هم به دوش بکشند. به این ترتیب در مقاطعی نمی‌توان گفت، بیان واقعیت عین اخلاق رسانه‌ای است.
نظر شما