به گزارش خبرگزاری مهر، رضا عیسی نیا، عضو هیئت علمی پژوهشکده پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درخصوص پروژه جمهوری اسلامی و شهروندی (اصول و مبانی) گفت: بخشهای پنج گانه این پروژه به نگارش درآمده و پس از آماده شدن بخش نتیجه گیری، تحویل ناظر علمی خواهد شد. این پروژه دارای این پرسش مهم است که آیا شهروندی در جمهوری اسلامی ایران براساس مبانی و اصول خاصی استوار می شود و یا اینکه همان شهروندی مصطلح در غرب است.
وی افزود: شهروندی با چهار مولفه یا عنصر عضویت، مشارکت، تعهد یا مسئولیت و حق تعریف می شود. شهروندی مصطلح در ادبیات سیاسی غرب به این معنی است که افراد تابع دولت یا حکومت، از حق و حقوقی مشخص خود بهره مند هستند. در این تفکر، آنچه که در بحث شهروندی حاثز اهمیت است، فردیت و حقوق افراد است و مساله مسئولیت در این تفکر فراموش شده است. این اندیشه براساس مبنای فکری اومانیستی پایه گذاری شده است. البته در غرب، اندیشه جدیدی تحت عنوان جامعه گرایی مطرح شده است که تکیه اصلی آن روی مسئولیت است و مساله حق در آن، عنصری حاشیه ای است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی تصریح کرد: در تفکر اسلامی، عناصر چهارگانه شهروندی بر اساس مبانی خاصی بنیان نهاده شده و بنابراین شهروندی دارای جایگاه خاصی است که با الگوهای غربی دیگر متفاوت است. از این رو، فردی که می خواهد وارد عرصه مشارکت شود، هر چند که به عنوان مشارکت کننده از حق و حقوق زیادی برخوردار است، اما به عنوان مشارکت شونده باید از صلاحیت های خاصی برخوردار باشد و باید این صلاحیت ها را احراز نمود که تعییین کننده این مساله، مبانی اسلام است. به عنوان مثال، برای انتخاب رئیس جمهور، فرد باید دارای ویژگی های خاصی باشد که موارد تفصیلی آن در قانون اساسی آمده است.
عیسی نیا در ادامه سخنانش اظهار داشت: فرضیه این پروژه این است که مبانی شهروندی در جمهوری اسلامی ایران براساس قوانین شریعت، اعتقادات و ایمان دینی بنیان نهاده شده است که برای اثبات این فرضیه، پنج فصل در این تحقیق آمده است. فصل اول به تعریف مفاهیم و کلیات اختصاص دارد که بیشتر شامل چارچوب نظری می شود. بخش دوم نیز به مبانی کلامی شهروندی می پردازد و بحث جامع شهروندی را از حیث نبوت، امامت و انسان شناسی بررسی می کند.
وی افزود: بخش سوم این پژوهش به بررسی فقهی شهروندی اختصاص دارد. در این بخش بیان می شود که در زمینه مشارکت و عضویت، شهروندان جامعه اسلامی از چه حقوقی بهره مند هستند. همچنین به طور جامع به مساله مسئولیت و حق در منابع فقهی پرداخته می شود و به موضوعاتی مانند حقوق سیاسی، حقوق اساسی و حقوق مدنی در فقه اشاره می شود. بخش چهارم هم به اخلاق می پردازد که در این بخش، به جایگاه اخلاق در حوزه سیاست گذاری اسلامی و سیاست گذاری غربی توجه شده و به آرای فیلسوفانی مانند ماکیاولی، هابز و کانت توجه شده است. همچنین در حوزه اسلام نیز به مسائلی مانند مبانی اخلاقی اسلام، چالش های نظر و عمل، نسبت اخلاق و سیاست، شهروند خوب و اخلاق و نیز مسأله عدالت به عنوان حلقه واسط مباحث سیاسی و فلسفی پرداخته شده است. قسمت پایانی این بخش هم به بیان ویژگی های شهروند و حکمران خوب اختصاص دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در پایان سخنانش گفت: در بخش انتهایی این پژوهش به وضعیت شهروندی در جمهوری اسلامی پرداخته شده است که در این راستا توجه اصلی به انطباق مبانی شهروندی با وضعیت جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. بر این اساس، مباحث در دو سطح قانون اساسی و فرمان هشت ماده ای حضرت امام(ره) مطرح شده و در چارچوب این مبانی نتیجه گیری صورت گرفته است.
نظر شما