حجت‌الاسلام رسول جعفریان، رئیس سابق کتابخانه مجلس شورای اسلامی از تالیف تازه‌ترین اثر خود با عنوان «مهدیان دروغین» از سوی نشر علم خبر داد و گفت: نوشتن این کتاب در واقع برای تهیه فهرستی از مدعیان مهدویت یا مهدیان دروغین برای یکی از دوستانم بود، اما چون متن آن مفصل شد، ضمن آنکه آن هدف برآورده شد، با اضافه شدن مطالب دیگری به این شکل در نهایت منتشر شد.
وی افزود: پرداختن به بحث مدعیان مهدویت، هم برای مورخان اسلامی شیرین بوده و هم برای متکلمان شیعی. چنان که بخش‌های قابل توجهی از کتاب «الغیبه» شیخ طوسی به این مبحث اختصاص یافته و ماهیت کسانی مانند شلمغانی و نصیری و دیگران که مدعی بابیت بودند، مورد نقد قرار گرفته است. بنابرین این خط تألیف در این کتاب، استمرار همان حرکت علمی گذشته دانشمندان و مؤلفان شیعه است.
جعفریان همچنین افزود: هدف من در این اثر، بررسی کلیت ماجراهای مربوط به مدعیان نبوده است، بلکه صرفا اشاره به ادعاهای آنان بوده و در این زمینه، اگر نقل تاریخی ویژه‌ای وجود داشته، آورده شده است. طبیعی است که برای برخی از آنها مانند بابیت در ایران، کتاب‌های فراوانی نوشته شده و بحث درباره آنها خارج از چهارچوب این اثر بوده است. به این ترتیب هدف من، ارائه یک فهرست از مدعیان بر اساس یافته‌های تاریخی از متون بوده است. با این حال، در برخی از موارد سعی کردم زمینه‌های سیاسی و اجتماعی برخی از این حرکت‌ها هم به نمایش درآوردم.
وی تاکید کرد: مهدویت از عقاید مسلم شیعه و سنی بوده و کسی نمی‌تواند خود را بدون باور به مهدویت شیعه تلقی کند. جامعه تشیع امامی، از دیرباز این باور را داشته و نه تنها اصل مهدویت بلکه مصداق آن را نیز که فرزند امام حسن بن علی عسکری(ع) است معین کرده است. با این حال، همان که در این اثر آمده، مسئله مهدیان دروغین صرفاً منحصر به شیعیان نیست و اهل تسنن نیز اگر نه بیشتر به همان مقدار گرفتار این چالش بوده و هستند. حال، جامعه تشیع، به ویژه از قرن سیزدهم هجری به این سمت، در این زمینه آسیب‌پذیرتر شده و لازم است تا جدیت بیشتری در زمینه آگاهی بخش به توده‌های شیعه داشته باشد و یکی از اهداف این نوشته همین امر بوده است.
این استاد دانشگاه تهران افزود: روش من در تالیف این کتاب به این شکل بوده که به تقسیم حوزه‌های مختلف جغرافیایی دنیای اسلام پرداخته و بررسی کردم که مهدیان دروغین هر کدام در چه منطقه و در چه دوره‌ای خود را به عنوان مهدی موعود معرفی کرده‌اند.
این مورخ تصریح کرد: یکی از بخش‌هایی که من به آن توجه نشان دادم، جریان‌های مهدویت معاصر در ایران و عراق است؛ به ویژه اینکه در عراق از زمان سقوط صدام چندین نفر مدعی شدند و لازم بود که ما نگاهی به این حرکت‌ها داشته باشیم و طرح بحثی ایجاد کنیم.
به گفت جعفریان این کتاب در برگیرنده 9 فصل و سه رساله است که در فصول این کتاب به ترتیب مدعاین مهدویت از ابتدای ظهور اسلام تا قرن پنجم، دوره میانی اسلام و دوره صفویه را مورد بررسی قرار داده و در ادامه به بررسی مدعیان مهدویت در غرب، هند و ایران در قرن سیزدهم، عربستان وعراق معاصر پرداخته است. همچنین فصل پایانی این کتاب نیز به بررسی مدعیان مهدویت در ایران عصر پهلوی و پس از انقلاب اسلامی پرداخته است. سه پیوست این کتاب نیز شامل سه رساله با عنوان رساله در شرح حدیث دولتنا فی آخر الزمان، رساله مبشّره شاهیه در اثبات ظهور مهدی در سال 963 و رساله الهدی نوشته سید‌محمد نوربخش است.
کتاب «مهدیان دروغین» از سوی نشر علم به قیمت 21 هزار و 500 تومان منتشر شده است.
نظر شما