فیلمنامه یک جریان داستانی است که تمایل به دیده شدن دارد

به گزارش خبرنگار مهر، نهمین نشست عصر اقتباس با موضوع بررسی رمان و فیلم «دره من چه سبز بود» اثر ریچارد لولین عصر روز سه‌شنبه 3 بهمن ماه با حضور مجید آقایی در سرای داستان بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان برگزار شد.

در این جلسه و پس از نمایش فیلم «دره من چه سبز بود» مجید آقایی در ابتدا به این موضوع اشاره کرد که نسخه اصلی فیلم 118 دقیقه است، اما آنچه دیروز در این برنامه نمایش داده شد، نه نسخه کامل فیلم بلکه همان نسخه‌ای است که از تلویزیون ایران نمایش داده شده است که مدت زمان آن 70 دقیقه است!

وی با اشاره به اینکه در چنین شرایطی درک مفاهیم و معانی موجود در اثر از سوی مخاطب دشوار خواهد بود، از «یک اشتباه بزرگ» در عنوان بندی فیلم پرده برداشت و گفت: در این عنوان بندی، نویسنده فیلمنامه آرتور میلر معرفی می‌شود؛ در حالی که او تنها دستیار فیلمبردار بوده و نویسنده فیلمنامه فیلیپ دان است.

آقایی در ادامه سخنانش و در یک بحث تئوریک به واقعیت و شیوه روایت آن پرداخت و گفت: ادموند هوسرل معتقد بود که جهان بیرون از ما خودش را بر ما آشکار می‌کند و این ماده خام گروهی از نظریه‌پردازان به نام ساختارگرایان است.

این منتقد سینمایی افزود: مسئله این است که ما متنی داریم که عناصر آن باید شناخته شوند که این مواجهه با متن خوانش نام دارد. فردینان دو سوسور جهان را مانند متنی در ارتباط با خوانشگران می‌دانست که به ایجاد زبان منجر می‌شود و در همین راستا دو موضوع اقیانوس زبان و زبان کاربردی را معرفی کرد.

وی ادامه داد: حوزه ادبیات داستانی شامل نشانه‌هایی است که از طریق آن واژگان به سمتی می‌روند که نامش تصویرسازی است. از نظر سوسور نشانه‌ها انواعی دارد؛ وقتی می‌خواهیم ادبیات داستانی را به شیوه دیگری از ادبیات یعنی درام درآوریم، در واقع در حال انتقال ادبیات به سمت واژگانی هستیم که تمایل به دیده شدن دارند.

آقایی فیلمنامه را جریانی داستانی که تمایل به دیده شدن دارد، عنوان کرد و گفت: در ادبیات داستانی همواره با 2 ساختار روبرو هستیم؛ 1- ساتار پلات و 2- ساختار داستان.

این منتقد سینمایی سپس تاکید کرد: اقتباس هم تبدیل شدن نشانه‌های زبانیِ یک متن داستانی با گرایش توصیفی به نشانه‌هایی دیداری در متنی است که تمایل به دیده شدن دارد.

وی گفت: وقتی می‌خواهیم یک اقتباس داستانی داشته باشیم، پلات نشانه‌های زبانی را به پلات نشانه‌های دیداری منتقل می‌کنیم.

آقایی در بخش دوم سخنانش صحنه‌های ابتدایی چند فیلم را نشان داد و آنها را در قیاس با برخی اِلِمان‌های فیلم «دره من چه سبز بود» بررسی کرد.

این فیلم داستان پسر بچه‌ای 12 ساله به نام هیو مورگان است که همراه با خانواده‌اش که همگی کارگر معدن هستند، در دره‌ای سبز و آرام زندگی می‌کند، اما همزمان با رشد و تغییر هیو، زندگی بیرون نیز به شدت در حال تغییر است و ...