کذب های گوناگون؛ از دروغ لافی تا دروغ در سیاست

امام رضا (ع) از نیای بزرگوارش امیرالمومنین روایت می کند که آن حضرت دروغ را لیسیدنی ابلیس خوانده است. هرخوراکی که بسیار مورد علاقه باشد، لیسیدنی خواهد بود. در تعبیرات عامیانه می گویند: آن قدر خوب است که باید لیسیدش. خوراک خوشمزه و لذیذ را نه تنها می خورند بلکه کاسه اش را نیز می لیسند. ابلیس آنقدر دروغ را مانند خوراک لیسیدنی دوست می دارد تا آنکه آن را لیسیدنی بشر قرار داده است، یعنی بشر را به دروغگویی شایق ساخته است. این نکته قابل انکار نیست که بسیاری از افراد بشر کاسه لیس ابلیس هستند و روزگار خود را در این دام شیطان به سر می آورند.

انواع دروغ

دروغ لافی
دروغگویی که می پندارد با دروغ کسب حیثیت می کند پیوسته دروغ هایی در افتخارات خود می بافد. او در سخن می لافد وپز می دهد. خود را از خاندانی بزرگ و نامی معرفی می کند و مدایح بسیاری در وصف پدر ومادر و نیاکانش می گوید یا آنکه دم از ثروت سرشار ومال ومنال بی شمار می زند.

بالاخره هر دروغگویی که فاقد چیزی است که داشتن آن را شرف وآبرو می داند به کمک دروغ می خواهد خود را واجد آن بنمایاند، غافل از آنکه لاف در نظر خردمندان هیچ گونه ثاثیری ندارد و لاف زدن را از آن چه هست، کوچک تر و پست تر می کند.

دروغ در فقر
آن که خواستار جلب عواطف وکمک دیگران می باشد به دروغ ادعای فقر می کند. از زندگی خویش شکایت می کند، گدایی می کند، در وصف پریشانی خویش داد سخن می دهد و روضه زن وفرزند می خواند، شاید بهره ای برگیرد، شاید مهری از خود در دلها جای دهد. اینگونه دروغ ها اضافه بر دروغگویی دارای پستی طبع می باشد. چه بسا در میان اینان سرمایه داران وثروتمندانی یافت می شود، ولی گدا طبعی آنها باعث می شود که از این وسیله گند و نامشروع نیز دست برندارند وبر ثروت خود بیفزایند. پولداران این دسته، ثروت خود را مخفی می دارند، مبادا بیچارگان فامیل، بینوایان دوستان از آنان توقع همراهی داشته باشند لذا آنان به ناداری تظاهر می کنند.

دروغ در کسب وکار
بسیاری در کسب وکار خود دروغ می گویند. اینان چنین می پندارند که بدین وسیله سود بیش تری می برند و با این گمان باطل، خود را آلوده به گناه می کنند و مال حلال خود را تبدیل به حرام می کنند. عده ای کم فروشی می کنند یا اندازه های خود را کمتر قرار داده اند یا از مقداری که خریدار خواسته کم می کنند، ولی بها را به همان اندازه ای که خریدار خواسته می گیرند. عده ای تقلب می کنند و جنس قلابی را به دروغ به اصل می فروشند. این گونه دروغ ها در زبان اسلام"غش" نامیده می شود.

رسول خدا می فرماید:هر کس در خرید یا فروش با مسلمانی غش کند از ما نیست و روز قیامت با یهود محشور خواهد شد، زیرا یهودی ها پرغش ترین خلق با مسلمانان می باشند. درستکاری و خوش خلقی کاسب بهترین وسیله برای کسب است.

دروغ در سیاست
کوته نظران چنین می پندارند که سیاست با دروغ همراه است و دروغگویی با مردم نشانه سیاستمداری است. دروغ در سیاست کارش به جایی رسیده که درباره سیاستمداران چنین می گویند: دو نفر سیاستمدار که با یکدیگر سخن می گویند هر دو به هم دروغ می گویند وهر دو می دانند که دروغ می شنوند وهر کدام می دانند که دیگری می داند که دروغ می شنود.

آیا چنین کسی می تواند اعتماد ملت را به خو جلب کند؟ اینان اشتباه می کنند، زیرا بهترین سیاستمدار کسی است که بهتر جلب اعتماد کند وجلب اعتماد جز با راستی ودرستی محقق نخواهد شد. اعتماد که پیدا شد هر مشکلی حل می شود بلکه مشکلی پیدا نخواهد شد.