بوش در اين سخنراني مشخص نكرد كه آيا وعده بهشت آمريكايي شامل شركاي استراتژيك آمريكا همانند مصر، عربستان سعودي، پاكستان و حتي ازبكستان نيز خواهد شد.
ازبكستان از محدود متحدان قابل اعتماد آمريكا در منطقه آسيا است بطوريكه عضويت اين كشور در ناتو به گسترش اين اتحاديه به سمت شرق كمك اساسي كرد . ازبكستان حتي در مرز افغانستان پايگاه نظامي خود را در اختيار آمريكائيان قرار داد تا در جنگ افغانستان به كار آيد.
تحولات اخير در ازبكستان نشان مي دهد كه موج آزادي خواهي در كشورهاي آسياي ميانه صرفا در راستاي خواسته هاي آمريكا رقم نمي خورد و همانطور كه از سخنان مقامات آمريكايي بر مي آيد تحولات جديد ازبكستان به سان ساير تحولات منطقه اي رنگ و بوي آزادي نومحافاظه كارانه آمريكايي را نمي دهد و سران كاخ سفيد بيم آن را دارند كه تحولات اخير ازبكستان رژيم سكولار اين كشور را با مخاطره روبرو كند.
اسلام كريم اف رئيس جمهور ازبكستان از زمان به قدرت رسيدن در سال 1991 همچنان در راس امور باقي مانده و با ناديده گرفتن حقوق اقليت تاجيك و نابود كردن مراكز آموزشي آنان و همچنين با منع فعاليت احزاب مخالف همانند حزب التحرير، گروه اسلام گراي اكرومايا و حتي با محدود كردن فعاليت سياسي ازبك هاي مخالف و بستن مطبوعات جو ملتهبي را ايجاد كرده بود.
درهمين رابطه دكتر محمود دهقان تحليلگر مسائل آسياي ميانه و قفقاز درگفتگو با خبرنگار "مهر" تاكيد كرد : " حوادث ازبكستان در حقيقت سند تاييدي است بر اينكه رژيمهاي باقي مانده از نظام شوروي سابق داراي هيچگونه پايگاه مردمي نيستند و به همين دليل با كوچكترين بحراني تحت تاثير قرار گرفته و سرنگون مي شوند همانطور كه در قرقيزستان چنين شد".
اين تحليلگر مسائل بين الملل مي افزايد :" آنچه كه در چند ماه گذشته و يا در طول دو سال گذشته تحت عنوان انقلابهاي مخملي و يا نارنجي روي داده همه بيانگر اين است نظام هايي كه متصل به يك مركز قدرت هستند اصطلاحا تابع قانوني هستند كه به آن بازي دومينو مي گويند . بازي دومينو در حقيقت آجرهايي است كه به صورت عمودي گذاشته مي شوند و با سقوط يك آجر بقيه آجرها هم پشت سر آن مي ريزند . آنچه كه ما در اين مجموعه از تحولات اسم مي بريم همين وضع را دارد" .
دكتر محمود دهقان مي افزايد : نظامهاي ديكتاتوري بدون پايگاه مردمي كه سالها تحت قدرت نظامي و يا در حقيقت تحت نفوذ كاريزماتيك يك نفر بوده اند ، در شرايطي كه آن قدرت نظامي حمايت كننده پاي خودش را كنار بكشد و يا اينكه نفوذ كاريزماتيكش از بين برود در آنصورت نظامها ديگر انگيزه اي براي ماندن ندارند و سقوطشان قطعي و حتمي خواهد بود .
اين تحليلگر مسائل آسيايه مركزي و قفقاز افزود : " مجموعه تحولات اخير بيانگر اين است كه نظامها براي ماندگاري خودشان در قرن جديد بايد به دنبال پايگاههاي مردمي باشند و در حقيقت بيشتر منابع مشروعيت را از داخل كشور تامين بكنند تا اينكه به قدرتهاي بيگانه وابسته باشد . اسلام كريم اف پس از فروپاشي شوروي تلاش كرد با يك چرخش از وابستگي به مسكو به سمت واشنگتن عمر حكومت خود را طولاني كند و آمريكا هم از فرصت استفاده كرد و پايگاه بسيار بزرگي در ازبكستان احداث كرد".
دكتردهقان تاكيد كرد: "همچنين تجربه نشان داده است وقتي ساختار حكومتي در يك كشور تغيير مي كند و دولت جديدي سر كار مي آيد براي حفظ موجوديت خود نمي خواهد خود را در اولين روزهاي حكومت با نظام سلطه و هژمون آمريكا درگير كند لذا در مقطع فعلي آمريكايي ها متضرر نمي شوند".
اين تحليلگر مسائل بين الملل درپايان درباره نقش قوميت در حوادث اخير افزود : "در كشورهاي آسياي ميانه تنها قوميت سركوب نشده ، بلكه خواسته هاي ملي و ديني نيز سركوب شده و بعيد است كه در قضيه ازبكستان نيز نقشي نداشته باشد ولي قطعا نمي تواند نقش آفرين نهايي باشد . در كل آنچه كه حايز اهميت است تحولات موجود فضاي بازي را براي خواسته هاي ديني و مذهبي بوجود خواهد آورد كه تا حدودي خوشايند آمريكا نخواهد بود".
شايان ذكر است كه اتحاديه اروپا روز شنبه 24 ارديبهشت تاشكند را مورد انتقاد قرار داده و زد و خورد انديجان را بي توجهي دولت به حقوق بشر و ناتواني در كاهش فقر توصيف كرد.
نظر شما