از سوي مسئولان و فعالان عرصه ميراث فرهنگي و دين عنوان شد : اماكن مذهبي كشور بخش مهمي از ميراث معنوي را تشكيل مي دهند

گروه دين و انديشه "مهر" به همين مناسبت و براي اطلاع از جايگاه اماكن ديني و مذهبي در ميان ميراث فرهنگي ، نظرات كارشناسان و فعالان عرصه ميراث فرهنگي و مرتبطان با آثار مذهبي را جويا شد .

سيد احمد محيط طباطبايي ، به عنوان كسي كه تا پيش از ادغام دو سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري معاون معرفي و آموزش سازمان ميراث فرهنگي بود و همچنان در عرصه ميراث فرهنگي فعال است ، نخستين كسي كه بود كه مورد پرسش قرار گرفت .

وي كه دبيرعلمي همايش ميراث فرهنگي و اديان نيز است ، با اشاره به اينكه ميراث فرهنگي به دو بخش معنوي و مادي تقسيم مي شود ، اماكن مذهبي را بخشي مهم از ميراث معنوي كشور معرفي كرد .

طباطبايي با اشاره به اينكه ميراث معنوي ، اعتقادات و باورهاي ما ايرانيان را تشكيل مي دهد ، گفت : در اين ميان بخش اعظمي از اعتقادات ايراني - اسلامي ، در قالب مساجد و ديگر اماكن مذهبي ، به عنوان پايگاههايي معنوي و اعتقادي براي عبادت و زيارت ، جلوه گر مي شوند . دبير علمي همايش ميراث فرهنگي و اديان ، مسجد و ديگر مجموعه ها و اماكن مذهبي را آثاري معرفي كرد كه بيانگر تاريخ انديشه ، اعتقادات و تفكر مردم ايران بوده و ركني اساسي از ميراث فرهنگي و معنوي كشور محسوب مي شوند .طباطبايي با تأكيد بر اينكه مسجد ، بخشي از ميراث معنوي مردم ايران است ، گفت : بخشي از مساجد كشور به دليل ويژگي هاي خاص معماري و تاريخي به ثبت ملي رسيده اند ، اما صرف نظر از اينكه مسجدي ثبت ملي شده باشد يا خير ، از اهميت ويژه اي برخوردار بوده و در هر حال بيانگر تاريخ ، هنر ، معماري  و هويت ايرانيان مسلمان است .

جوهره اصلي ميراث فرهنگي را فرهنگ مذهبي تشكيل مي دهد

غلامرضا ميرزايي عضو كميسيون فرهنگي و كميته فرهنگ و هنر مجلس شوراي اسلامي كه ميراث فرهنگي را نيز شامل مي شود بعنوان كسي كه درگير مسائل مربوط به اين حوزه است نيز مورد سؤال قرار گرفت . وي با اشاره به اينكه اماكن مذهبي كشور ، تركيبي از فرهنگ ايراني و اسلامي هستند ، جوهره اصلي ميراث فرهنگي را فرهنگ مذهبي عنوان كرد و گفت : علاوه بر حفظ و گسترش فرهنگ معنوي مساجد، مي بايست در راستاي احياء معماري ايراني - اسلامي اماكن مذهبي نيز فعاليت شود .  ميرزايي با اشاره به اينكه معماري اماكن مذهبي ايران مي تواند الگوي معماري كشور باشد ، گفت : در حال حاضر معماري كشور از الگوي مشخصي پيروي نمي كند ، در اين شرايط مي توان با تأسي از بناهاي اسلامي سراسر كشور ، معماري مشخصي را بعنوان شاخصه ، براي معماري ايران زمين در نظر گرفت .عضو كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد : با اعمال اين الگو ، مي توانيم ميراث فرهنگي كشور ايران  را زنده نگه داشته و به فرهنگ آن نيز روح خاصي ببخشيم . وي در مورد اينكه كميسيون فرهنگي و يا كميته فرهنگ و هنر براي اجرايي شدن چنين ايده اي ، برنامه اي دارد يا خير ، گفت : با توجه به تراكم برنامه هاي كميته فرهنگ و هنر ، تاكنون پيش بيني  خاصي در اين مورد نشده است ، اما چنانچه مسئولان دستگاههاي اجرايي ، پيشنهاد و ايده اي در زمينه اشاعه معماري اسلامي داشته باشند ، از سوي كميته مورد استقبال قرار خواهد گرفت .

حجت الاسلام محمد تقي رهبر ديگر عضو كميسيون فرهنگي و كميته فرهنگ و هنر مجلس نيز در اين مورد در گفتگو با خبرنگار "مهر" با اشاره به اينكه بخش عظيمي از جلوه هاي هنر و زيبايي در آثار مذهبي جلوه گر است ، گفت : براي حفظ و نگهداري از اين آثار كه جزو ميراث فرهنگي كشور محسوب مي شوند ، مي بايست فعاليتهاي مناسب و شايسته اي صورت گيرد . وي با اشاره به اينكه در هر كشوري بيشترين شكوه و جلال مربوط به آثار مذهبي است ، گفت : مساجد يكي از اين آثار مذهبي هستند كه علاوه بر ايران در بسياري از كشورها ، نمونه هاي آن وجود دارد و اغلب نيز نمادي عيني  از هنر ، معماري ، زيبايي و معنويت اسلام هستند .حجت الاسلام رهبر ، علاقه به مذهب را قدرتمندترين احساس و ايمان عنوان كرد و افزود : بقيه جلوه هاي هنر از پرتو همين حس مذهبي شكل گرفته است و اجتماع اين احساسها ، خلق آثاري را بدنبال داشته كه گوياي هنر و معماري اسلامي است و تاريخ گذشتگان و همچنين ميزان توجه آنها به معنويت را بازگو مي كند .عضو كميته فرهنگ و هنر مجلس شوراي اسلامي در ادامه اماكن مذهبي و اسلامي ، بويژه مساجد را بخش اعظمي از ميراث فرهنگي كشور اعلام كرد و گفت : شك نيست كه براي حفظ و نگهداري اين ميراث غني و ارزشمند ، مي بايست تلاش شده و فعاليتهاي لازم صورت گيرد .
يكي از مسئولان ميراث فرهنگي نيز بعنوان فعالي كه ارتباط مستقيمي با ميراث فرهنگي دارد ، مورد سؤال قرار گرفت .

مصيب اميري معاون پژوهشي ميراث فرهنگي استان فارس در مورد جايگاه اماكن مذهبي در ميراث فرهنگي كشور اظهار داشت : آثار و بناهاي تاريخي كشور به چند دسته تقسيم مي شوند كه آثار مذهبي دوره اسلامي از جمله اين آثار ارزشمند هستند كه به شايستگي ، بخشي از تاريخ غني و پربار ايران را بيان مي كنند .وي با اشاره به اينكه آثار مذهبي ، مساجد ، بقاع متبركه و تكايا را شامل مي شود ، گفت : اغلب بناهاي مذهبي ايران ، بويژه مساجد ، از معماري خاصي برخوردار هستند ، چراكه سازندگان بدليل قداست و معنويت اين پايگاههاي مذهبي ، اوج هنر و معماري را در اين اماكن بكار برده و اثري زيبا را خلق كرده اند ، اين زيبايي و شكوه بقدري است كه پس از گذشت سالها ، چشم هر بيننده اي خيره شده و مجذوب عظمت و جلال مساجد كشور مي شود . اميري كاربري بسياري از بناهاي تاريخي را محدود به زماني خاص اعلام كرد و افزود : بناهاي تاريخي و بسيار ارزشمندي كه از شهرت جهاني نيز برخوردار هستند ، تنها در دوره زماني خاص خود كاربري داشته و در حال حاضر تنها فضايي براي گردشگري و آشنايي با تاريخ گذشتگان هستند ، تخت جمشيد از جمله اين بناها محسوب مي شود . وي گفت : در مقابل ، مساجد اماكني هستند كه پس از گذشت هزاران سال هنوز كاربري خود را داشته و با صلابت ، پذيراي مشتاقان هستند ، اين بناها عليرغم اينكه فضايي براي گردشگري و كسب اطلاع از تاريخ ، هنر و معماري گذشته هستند ، همچنان استوار ، محل عبادت و معنويت نيز بوده و كاربري اصلي خود را دارند . اميري اماكن مذهبي را بخشي از ميراث معنوي كشور معرفي كرد و افزود : اين ميراث مفهومي هستند و بر خلاف ميراث فرهنگي ، نمي توان آنها را لمس كرد ، اعتقادات ، باورها و معنويت از جمله ميراث ماندگاري هستند كه از طريق اماكن مذهبي منتقل مي شوند .

رؤساي سازمان تبليغات اسلامي نيز با توجه به اينكه ارتباطي مستقيم با اماكن مذهبي و مساجد كشور دارند در مورد جايگاه اماكن مذهبي در ميراث فرهنگي ، صحبت كردند .

اماكن مذهبي بخشي از ميراث فرهنگي و همچنين ميراث معنوي كشور هستند

حجت الاسلام مهدي عرب پور رئيس سازمان تبليغات اسلامي استان كرمان در اين مورد گفت : بي شك آثار مختلف ، متنوع و متعدد به جاي مانده از گذشتگان ، بويژه  اماكن مذهبي ، بيانگر موضوعات و موارد مختلفي است كه مي بايست مورد توجه قرار گرفته و با تحقيق و مطالعه ، تاريخ ثبت شده در دل آنها را استخراج كرد . رئيس سازمان تبليغات اسلامي استان كرمان با تأكيد بر اينكه آثار مذهبي كشور، بيانگر هويت و فرهنگ مردم  ايران و ميزان توجه آنان به مسائل ديني و مذهبي است ، افزود : اين بخش از قضيه مربوط به اماكن مذهبي  به جاي مانده از گذشته ، ميراث معنوي ايرانيان را تشكيل مي دهند .وي معماري بناهاي مذهبي را ويژگي ديگر اين اماكن اعلام كرد كه اوج زيبايي آنها و دقت نظري كه در خلق و ساخت قسمتهاي مختلف به كار گرفته شده ، نشان از علاقه و عشقي است كه به اين پايگاههاي معنوي و مذهبي وجود داشته و دارد . رئيس سازمان تبليغات اسلامي استان كرمان در ادامه ، بناهاي مذهبي را اماكني معرفي كرد كه به لحاظ معماري ، اعتقادات و باورهاي ديني و مذهبي ، بخشي از ميراث فرهنگي و همچنين ميراث معنوي كشور را تشكيل مي دهند .حجت الاسلام عرب پور با تأكيد بر ضرورت حفظ و صيانت از اين ميراث عظيم و ارزشمند كه در گوشه و كنار كشور پراكنده هستند ، معرفي اين پايگاهها را راهكاري براي بسط و گسترش فرهنگ ايراني - اسلامي عنوان كرد كه بايد از سوي مسئولان امر مورد توجه قرار گرفته ، به خوبي اجرا شود .

حجت الاسلام سيد محمد شريف حسيني كوهستاني رئيس سازمان تبليغات اسلامي استان يزد نيز تأكيد كرد : اماكن مذهبي كشور تاريخي و پهناور ايران از جايگاه خاص و ويژه اي برخوردار است ، چرا كه اين بناها عليرغم ارزش تاريخي و معماري كه دارند ، بيانگر هويت ، تاريخ و فرهنگ ايران زمين نيز هستند .

اماكن مذهبي بعنوان بخشي از ميراث معنوي بيانگر تاريخ و اعتقادات ايرانيان هستند

وي با اشاره به اينكه معرفي عميق و ريشه اي اين اماكن از مسئوليتهاي سنگين و حساس دست اندركاران امر است ، گفت : در راستاي معرفي اين محلها ، نمي بايست تنها به ذكر مطالبي در خصوص تاريخچه  و ويژگي هاي معماري صحبت كرد ، بلكه در كنار اين توضيحات بايد ابعاد معنوي و ديني بناها نيز به خوبي تشريح و بازگو شوند .
حجت الاسلام حسيني مساجد و ديگر اماكن مذهبي كشور تاريخي ايران را گوياي اعتقادات و باورهاي مردم معرفي و تأكيد كرد :  ايران با تمدني بسيار غني و داشتن اماكن مذهبي تاريخي و ارزشمند در گوشه و كنار كشور ، گنجينه و مجموعه اي عظيم از ميراث معنوي مسلمانان را در دل خود جاي داده است .رئيس سازمان تبليغات اسلامي يزد با تأكيد بر ضرورت معرفي هر چه بهتر و بيشتر اماكن مذهبي به مردم ديگر كشورها ، افزود : براي اين منظور، مي بايست راهنماياني كه براي تورهاي خارجي انتخاب مي شوند ، علاوه بر تسلط به زبان ، داراي عرق ملي و وطن دوستي بوده و با اشراف دقيق به اماكن مختلف تاريخي كشور ، گوياي معنويت و تاريخ بناي مذكور باشند و تنها به ذكر تاريخچه مختصر اكتفا نكنند .

نظرات تمام فعالان عرصه ميراث فرهنگي و دين ، گوياي اين مطلب است كه اماكن مذهبي كشور بخشي مهم از ميراث معنوي كشور را تشكيل مي دهند و براي حفظ و صيانت آنها مي بايست اقدامات لازم صورت گيرد .

بر اساس آمار ، 70 هزار مسجد در سراسر كشور وجود دارد و تا آبان ماه سال 83 ، 1904  بناي مذهبي در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده اند . بناهاي مذهبي كشور آرامگاه ، مسجد ، خانقاه ، حسينه و مجموعه هاي مذهبي را شامل مي شوند .مسجد امام اصفهان يكي از نمونه هاي ثبتي آثار مذهبي كشور است كه كارشناسان براي ثبت جهاني آن تلاش مي كنند .