«گزارش ميزگرد "سينماي دفاع مقدس در بوته نقد" در خبرگزاري مهر» // سينماي دفاع مقدس ويترين سينماي ايران است / عده اي سينماي دفاع مقدس را از محتوا خالي كرده اند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاري مهر ناصر شفق، تهيه كننده سينما و مدير سابق انجمن سينماي دفاع مقدس  در ادامه "ميزگرد سينماي دفاع مقدس در بوته نقد" كه در خبرگزاري "مهر" برگزار شد، گفت: سينماي دفاع مقدس حق عظيمي بر گردن سينماي بعد از انقلاب دارد و بچه هاس سينماي دفاع مقدس مظلوم ترين هنرمندان بعد از انقلاب بود ه اند. در حالي كه دفاع مقدس سرفصل اول همت و جهاد انسان در آخر قرن بيستم بوده است و دفاع مقدس بزرگترين اتفاقي است كه در قرن بيستم در جهان رخ داد و انسان مي تواند به خاطر آن به خود ببالد. و متاسفانه كساني كه در زمان جنگ دنبال سوراخ مي گشتند، امروز مدعي دفاع مقدس و سينماي دفاع مقدس شده اند. از سوي ديگر بايد گفت جشنواره دفاع مقدس يكي از مهمترين مسايلي است كه نيروهاي مسلح به آن نپرداخته اند. 
محسن علي اكبري، تهيه كننده سينما و تلويزيون  گفت: سينماي دفاع مقدس حتي در زمان خود جنگ، نيز تاثر فراواني در روحيه رزمندگان درخط مقدم داشت. به صورتي كه حضور گروه هاي فيلمساز در خطوط اول جنگ روحيه نيروهاي نظامي و مردمي درگير جنگ را تقويت مي كرد.يادم هست سال 61 در دزفول زير موشك باران با دوربين 35 ميلي متري فيلمبرداري مي كرديم يا اينكه ما 24 ساعت بعد از آزادسازي بستان با اولين نيروهاي نظامي در شهر بوديم و رزمندگان با ديدن دوربين ما روحيه مي گرفتند. فيلم هاي دفاع مقدس در پشت جبهه نيز تاثير فراواني در تقويت روحيه مقتاومت مردم و تشويق به اعزام داشتند.
علي اكبري افزود: سينماي دفاع مقدس را پس از جنگ به بن بست رساندند.دستگاههاي دولتي و مراكزي از قبيل حوزه هنري از سال 68 به بعد سينماي دفاع مقدس را فراموش كردند. و نهايتا به اينجا زررسيديم كه همه جاي خالي فرهنگ جبهه و جنگ را در جامعه احساس مي كنيم.در دانشگاه ما ديگر اسمي از جنگ و شهيد و جانباز نيست. من مي گويم مجلس بايد يك بودجه مشخصي را تصويب كند فقط براي بهينه سازي فرهنگ دفاع مقدس. 
علي اكبري تاكيد كرد: من نيازي به حضور نيروهاي مسلح در برگزاري جشنواره سينماي دفاع مقدس نمي بينم.
عليرضا اسحاقي ، نويسنده و كارگردان سينماي دفاع مقدس نيز در ادامه گفت: متاسفانه سينماي دفاع مقدس مديريت و سازمتان دهي صحيحي نشده است. ما در كادر سازي نيروهاي هنرمند به شدت ضعيف عمل كرديم.و نيروهاي جوان را وارد اين عزصه نكرديم.ما در حوزه تحقيقات به شدت دچار مشكل هستيم. بسياري از هنرمندان ما ، با سينماي دفاع مقدس شروع كردندو لي بعد وارد وادبي هاي ديگر شدند.و سينماي دفاع مقدس را كنار گذاشتند.
حبيب الله بهمني ، نويسنده و كارگردان سينماي دفاع مقدس، نيز گفت: مشكل از اينجا شوروع مي شود كه استراتژيست هاي نظام  وقتي ميخواهند براي كشور برنامه ريزي كنند اولين چيزي كه كنار مي گذارند عنصر فرهنگ است. ما حتي در خود دفاع مقدس تا زماني كه متكي به نگاه فرهنگي بوديم پيروزي با ما بود. فرهنگ شهادت طلبي را نمي توان آموزش داد. يا بخشنامه صادر كرد. جشنواره اهميت ندارد. آنچه مهم است احيائ و حفظ فرهنگ دفاع مقدس است. 

احمد ميرعلايي، تهيه كننده سينما و تلويزيون درميزگردي كه پيرامون سينماي دفاع مقدس در خبرگزاري "مهر" برگزار شد، گفت: درد تمام فيلمسازان دفاع مقدس مشترك است و تمام مشكلات هم سو است، حتي بايد اشاره كنم  كه ناحيه درد نيز مشخص است و اين كه از كجا نشات مي گيرد. امير المومنين فرمودند: در يك جمع بيشترين اختلافات از جايي ناشي مي شود كه يك عده به چيزي كه جهل دارند،  ادعا مي كنند. در واقع اين افراد كساني هستند كه بدون اطلاع اظهار نظر مي كنند و البته اين مساله تبديل به فرهنگ شده است.  درفرهنگ و كار فرهنگي  بايد از نقطه الف شروع كنيم تا به ب برسيم، ولي متاسفانه سياست گذاران فرهنگي مرتباً در حال تغيير و تحول هستند، و اين باعث مي شود هيچ كار فرهنگي زيربنايي انجام نشود.

وي تاكيد كرد: شما بحث سينماي دفاع مقدس را مطرح مي كنيد، من خبر از تعطيلي سينماي انقلاب مي دهم. جواني مكه تا ديروز از ما مي پرسيد چرا خرمشهر را گرفتيد و چرا فاو را داديد؟ امروز مي پرسد چرا جنگ را شروع كرديد؟
وي با اشاره به اين كه ما موظف هستيم براي نسل جوان فيلم انقلابي بسازيم، گفت: در حال حاضر اكثر جوانان اين سوال را از مسوولان مي پرسنند كه چرا جنگ را شروع كرديم، ولي مسوولان نسبت به اين پرسش ها، پاسخ هاي گنگ و مبهم ارائه مي كنند. در واقع ما موظف هستيم با ساخت فيلم هاي انقلابي ذهن جوانان خود را نسبت به اين امر آشنا كنيم، در حالي كه اين كار را به نحو مطلوب انجام نمي دهيم، از سوي ديگر مي بينيم ردي به نام "كارلوس" آمريكايي با فيلم "جنگ ستارگان" نشان مي دهد كه اين ما بوديم كه عراق را براي جنگ با ايران تشويق كرديم. يا اينكه مي شنويم نماينده مجلس سناي آمريكا فرياد مي زند كه ما شروع كننده جنگ بوديم. يا مي بينيم صدام در جريان محاكمه اش اعتراف مي كند آمريكا من را تجهيز كرد. اگرچه تمام اين برنامه ها يك جريان سياسي از سوي آمريكا است كه ذهن جوانان ما را به سوي خود جلب كنند و اين مساله از حب علي ناشي نمي شود، بلكه از بغض معاويه است. ما بايد با آگاهي كامل ذهن جوانان خود را نسبت به اين مساله روشن كنيم. در واقع اين مساله با ساخت فيلم هاي انقلابي ميسر مي شود.

تهيه كننده مجموعه تلويزيوني "آتش و شبنم" در ادامه افزود: در حالي كه حتي برخي از خود ما با ارزش ها مبارزه مي كنيم و اين مشكل نيز از داخل شروع مي شود. به عنوان نمونه ما به فروشگاه ها بخشنامه مي كنيم و پشت شيشه مغازه ها مي چسبانيم كه فروش مانتوهاي تنگ ممنوع است، ولي چند قدم آنطرف تر روي سردر سينماهاي ما از ابتذال فرهنگي بيداد مي كند. در واقع برخي از افراد فقط براي پركردن جيب هاي خودشان وارد عرصه سينماي دفاع مقدس شده اند و به هر وسيله اي قصد دارند به اهداف خودشان برسند. به نظر من سينماي دفاع مقدس بايد توسط  آدم هاي دلسوخته اداره و حمايت  شود.

ميرعلايي با اشاره به اين كه هر اتفاقي سر فصلي دارد، گفت: نگين اصلي انقلاب ما دفاع مقدس است. ما نبايد اين اجازه را به كسي دهيم تا براي اين نگين سر ما را كلاه بگذارد. به نظرمن نبايد جشنواره سينماي دفاع مقدس كه ارزشمند نيز است، تعطيل شود. در واقع كساني كه نمي توانند كار كنند، بهتر است كنار بروند و كساني كه توانايي دارند، جلو بيايند. به ياد دارم در سال 81 نمايشگاهي به مناسبت هفته دفاع مقدس برگزار شد كه توسط "حميد قديريان" طراحي شد. مردم از هر قشري استقبال خوبي از اين نمايشگاه كردند و مراجعه كنندگان بسياري آمده بودند، درحالي كه هيچ تبليغي براي اين نمايشگاه نشده بود. اما يك روز وزيري آمد و اعلام كرد كه مردم از توپ و تانك خسته شده اند. در واقع ريشه سينماي دفاع مقدس از همان زمان زده شد.

وي خاطر نشان ساخت: فيلمسازان دفاع مقدس با مشقات فراواني فيلم مي سازند، و بايد گفت در سينماي دفاع مقدس به همه موضوعات پرداخته مي شود و در اين سينما همه اقشار حضور دارند. در عين حال  مي توانم بگويم كه بودجه ساخت فيلم هاي دفاع مقدس چهار برابر فيلم هاي خانوادگي است. بنابراين ساخت اين نوع فيلم ها با مشكلات فراواني روبرو است و ما نبايد گول چهار نفر كه فقط شعار مي دهند را بخوريم، بلكه بايد با همت بيشتر كار را ادامه بدهيم. البته بايد اشاره كنم كه تعطيلي جشنواره دفاع مقدس يك شوخي است، حتي نظامي ها نيز براي حمايت از اين سينما بايد حضور داشته باشند.

وي در پاسخ به اين سوال كه آيا در نظامي ها افراد متخصص براي مشاركت درسينماي دفاع مقدس وجود دارد، گفت: بله، اين افراد هستند. به ياد دارم كه در زمان جنگ فيلمي ساخته بوديم، ولي براي نشان دادن صحنه هاي پرتاب موشك و ... به ناچار از فيلم هاي آرشيوي استفاده كرده بوديم.  با توجه به اين كه به لحاظ كيفي سعي كرده بوديم اين صحنه هاي آرشيوي با ديگر صحنه هاي فيلم هماهنگي داشته باشد، ولي با اين حال تفاوت هايي به چشم مي خورد. وقتي شهيد ستاري  بعد از آماده شدن فيلم، آن را ديدند، اشاره كردند كه چرا برخي از صحنه هاي فيلم از كيفيت بالايي برخودار نيست و من توضيح دادم كه آن پلان ها، فيلم هاي آرشيوي است. ايشان همان زمان دستور دادند كه سريعاً هر چه قدر مي خواهيم براي ما موشك شليك كنند تا فيلم خوبي ساخته شود. يا در فيلم " آخرين پرواز" به تهيه كنندگي "محسن علي اكبري" شهيد ستاري اقدامات ارزشمندي انجام دادند و قبل از اين كه به عمليات عازم شوند، فيلم را ديدند.

ميرعلايي تاكيد كرد: در حال حاضر ما براي ساخت فيلم هاي جنگي به لحاظ تجهيزات و حتي تفنگ يا مواد منفجره با مشكلات بسياري مواجه هستيم. هميشه مجبوريم بيشتر از تعدادي كه لازم داريم، بنويسيم تا زماني كه خط خورد، تعداد فشنگي كه لازم داريم به ما داده شود.

وي در مورد اكران فيلم هاي دفاع مقدس نيز گفت: متاسفانه مسوولان ارشاد حتي به اكران فيلم هاي دفاع مقدس هم توجه نشان نمي دهند. ارشاد در بخش اكران بايد يك سياست گذاري درستي داشته باشد. دركل بايد حوزه هنري سازمان تبليغات، انجمن سينماي دفاع مقدس، فارابي و... از اين سينما حمايت كنند.

ناصر شفق در ادامه اين نشست، از زماني كه انجمن دفاع مقدس شكل گرفت، گفت: در ابتدا اين انجمن با جمع شدن چهار فيلمساز كار خود را شروع كرد. در مدت هفت سالي كه بنده مديرعامل اين انجمن بودم، سعي كردم اين مجموعه "نظامي" نباشد، بلكه فرهنگي باشد، حتي خودم را  با بسياري از سلايق فيلمسازان كاملاً وقف دادم تا كار انجام شود. البته بايد اشاره كنم كه دوران طلايي دفاع مقدس هم، همان  سال هاي 74 تا 75 بود. البته حضور آقاي ضرغامي كه در آن زمان درمعاونت سينمايي فعاليت داشتند، در اين موفقيت خيلي موثر بود. ايشان تلاش بسياري براي سينماي دفاع مقدس انجام دادند تا اين سينما روي پا باشد، ولي زماني كه آقاي مهاجراني وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي شدند، براي سينماي دفاع مقدس كاري انجام ندادند، البته هرچند كه يكي از برادران ايشان از شهداي دفاع مقدس است ، ولي متاسفانه خود ايشان به دفاع مقدس زياد عنايت نداشتند و در زمينه احياي سينماي دفاع مقدس  فعاليتي انجام ندادند. به نظرم وظيفه همه نهادهاي فرهنگي به ويژه  انجمن دفاع مقدس و فارابي و حوزه هنري و ... است كه از اين سينما حمايت كنند.

شفق ادامه داد: يكي از اتهاماتي كه به سينماي دفاع مقدس مي زنند اين است كه سينماي دفاع مقدس مخاطب ندارد. مخاطبان فيلم هاي دفاع مقدس كم نيستند، بلكه مشكل اساسي هزينه ساخت اين فيلم ها است كه بسيار بالا است و مسلماً ساخت فيلم هاي دفاع مقدس هزينه بيشتري نسبت به فيلم هاي ديگر در هر ژانري بر مي دارد، به همين دليل فيلمسازان دفاع مقدس دچار ورشكستگي مي شوند. بايد از اين فيلمسازان حمايت شود.

شفق خاطر نشان ساخت: به نظرم جشنواره فيلم هاي دفاع مقدس هر سال بايد به صورت بين المللي در يكي از شهرهاي خاص همچون خرمشهر، اهواز و...آن هم در سوم خرداد ماه برگزار شود، حتي اگر تعداد اين فيلم ها كم هم باشد، اين جشنواره بايد به فعاليت خود ادامه دهد، چرا كه ضرورت دارد. از سوي ديگر سينماي دفاع مقدس با سينماي جنگي دنيا بايد ارزيابي شود و نهادهايي همچون وزارت ارشاد، حوزه هنري، واحد جنگ صدا وسيما، سازمان ارتباطات اسلامي و ديگر نهادها بايد به سينماي دفاع مقدس كمك كنند. همچنين بايد فيلمسازان جوان با يك آموزش درست وارد عرصه شوند، چرا كه ما قديمي ها ديگر توان گذاشته را نداريم.

سعيد سهيلي، كارگردان فيلم "مردي شبيه باران" در ادامه افزود: به نظرم خبر تعطيلي جشنواره دفاع مقدس بازتاب بيشتري نسبت به برگزاري اش داشت. متاسفانه بايد گفت امروز اگر سينماي دفاع مقدس تعطيل شود هيچ اتفاقي نخواهد افتاد. اما روزي روزگاري نه چندان دور، همه ما احساس خواهيم كرد كه يك چيز در زندگي ما كم است و يك كمبودي داريم كه آن چيز را قرار بود سينماي دفاع مقدس و فرهنگ دفاع مقدس به ما بدهد. من معتقدم سينماي دفاع مقدس، زنده و پويا هنوز وجود دارد و مخاطب خودش را هم دارد. ما بايد حس كنيم كه اين سينما وجود دارد. البته نمي دانم كه تصميم "سردار علوي" درست است يا غلط، ولي دركل ما مرده پرست هستيم و همين كه شنيديم جشنواره فيلم هاي دفاع مقدس تعطيل شده، به تكاپو افتاديم، ولي چرا قبل از آن به اين مساله فكر نكرده بوديم.

سهيلي ادامه داد: سينماي دفاع مقدس ويترين سينماي ايران است و فيلم هاي خوبي هم عرضه كرده است. سينماي دفاع مقدس هنوز هم در جايگاه خودش قرار دارد. اگر بخواهيم ده فيلمساز برتر سينماي ايران را معرفي كنيم، متوجه مي شويم كه پنج نفراز آن ها فيلمساز دفاع مقدس هستند. در واقع ما فيلمسازان خوب جنگي بسيار داريم. من فكر مي كنم ما بايد پانزده فيلم در زمينه جنگ بسازيم تا دو تا از اين فيلم ها خوب شود و از بين آن ها گلچين كنيم.

 وي افزود: از سوي ديگر بايد اشاره كنم كه ما هنوز نتوانسته ايم با ساخت فيلم هاي دفاع مقدس عزيزاني كه خون خود را براي دفاع از اين مرز و بوم داده اند، به درستي براي جوانان خود معرفي كنيم و شناخت كافي از روحيات اين عزيزان ارائه دهيم. در حال حاضر جوانان از نام شهيدان تنها نام چند اتوبان، خيابان و ... را مي دانند. به عنوان نمونه در برنامه اي همچون "صندلي داغ" از هر قشري دعوت مي كنيم، ولي آيا از فردي به نام "حاج داوود كريمي"  كه جانباز شيميايي است، تاكنون اسمي برده ايم.

جواد اردكاني، كارگردان سينما و تلويزيون در اين ميزگرد گفت: من اظهار تاسف از تعطيلي جشنواره دفاع مقدس نمي كنم، اتفاقاً خيلي خوشحال هستم، چرا كه من معتقدم اول بايد فيلم دفاع مقدس داشته باشيم تا  در مرحله بعد ،جشنواره اش را برگزراي كنيم. سينماي دفاع مقدس حكم يك آدم ورشكسته را دارد كه او را سوار ماشين بنز آخرين سيستم كرده اند. چرا نمي گذاريم سوار همان پيكان و ژيان خود باشد.  از سوي ديگر در همين سالهاي اخير مي بينيم جشنواره فيلم دفاع مقدس برگزار مي شود، ولي تعداد فيلم هايي كه در جشنواره حضور مي يابند به تعداد كافي نيستند و مسئولين جشنواره مجبور مي شوند فيلم هايي را كه قبلا رد كرده بودند و رسما اعلام كرده بودند اين فيلم ها در ژانر دفاع مقدس نمي گنجند را با احترام به جشنواره دعوت كنند. به عنوان نمونه من قناري را در ارتباط با فلسطين ساخته بودم و از آن جايي كه موضوع فلسطين از ديد اين آقايان دفاع مقدس محسوب نمي شود، در بخش جنبي اين جشنواره شركت داده  بودم، ولي بعد از چند روز متوجه شدم كه اين فيلم در بخش مسابقه قرار گرفته است. در واقع اين مساله نشان مي دهد كه تعداد آثار ارائه شده به اندازه كافي نيست، پس چرا اصرار داريم كه اين جشنواره همچنان برگزار شود.

وي افزود: در حال حاضر سينماي دفاع مقدس ما مثل غذايي است كه به مرور زمان،  مواد غذايي آن كم شده و هله وهوله به آن اضافه شده است. و ما درحالي كه گرسنه هستيم و نيازمند انرژي هستيم از همين غذا استفاده مي كنيم، ولي گرسنگي مان را رفع نمي كند. چرا كه فاقد محتوي و مواد مغذي است. سينماي دفاع مقدس هم به اندازه خود دفاع مقدس و بچه هاي دفاع مقدس مظلوم واقع شده است.

اردكاني افزود: من مثالي مي زنم.  بعد از گذشت سالها از پايان جنگ وضعيت مفقودين ما هنوز مشخص نشده است و زماني كه مساله را پي گيري مي كنيم، متوجه مي شويم قضيه به خاطر پنج ميليارد تومان معطل مانده است. پس ازتبادل اسرا من از شخص مرحوم ابوترابي شنيدم كه گفت با قاطعيت اعلام مي كنم ما درعراق اسيري نداريم. ولي آقايان در آن زمان اين را اعلام نكردند و گفتند مي خواهيم از اين قضيه سر ميز مذاكره استفاده كنيم و امتياز بگيريم. تا اينكه تاريخ مصرف اين موضوع هم تمام شد و اواخر سال گذشته آقايان خانواده هاي مفقودين را احضار كردند و به آنها گفتند ديگر منتظرعزيزان خود نباشيد. آنها شهيد هستند. از مسئولين امر در سپاه پرسيديم خب، آيا شما نبايد يك مراسمي برگزار كنيد؟ يك تشييع نماديني بكنيد؟ يك تكه جا به عنولن قبر به آنها بدهيد؟ آقايان گفتند اين برنامه ها در نظر گرفتعه شده ولي تقسيم وظايف شده است و موارد اينچنيني جزء وظايف بنياد شهيد است. سراغ مسئولين ذيربط در بنياد شهيد رفتيم، گفتند اولا اينكه سپاه بدون هماهنگي با ما اين موضوع را اعلام كرده كار اشتباهي بوده است. ثانيا برگزاري مراسم مورد نظر جزء برنامه هاي ما هست، ولي براي آن 5 ميليارد تومان هزينه برآورد شده كه تا كنون تامين نشده است و به محض اينكه تامين اعتبار شود دست به كار مي شويم.
اردكاني افزود: اينجاست كه مي بينيم دفلفاع مقدس مسئله مسئولين ما نيست، بسياري از مسئولين در مواجهه با دفاع مقدس و ميراث دفاع مقدس از جمله خانواده هاي شهداء و مفقودين، جانبازان و آزادگان، دنبال حل مسئله نيستند ، بلكه در پي پاك كردن صورت مسئله هستند.نسل جوان كشور از دفاع مقدس چه مي داند؟ اين همه نهادهاي فرهنگي براي حفظ ارزشها و فرهنگ دفاع مقدس چه كرده اند؟ خود ما كه در سالهايي نه چندان دور با شور، با عشق، با علاقه و با اعتقاد فيلم دفاع مقدس مي ساختيم، امروز به چيزهاي ديگري فكر مي كنيم. كو آن شور و عشق و اعتقاد؟