نحوه توليد برنامه هاي مناسبتي تلويزيون نگران كننده است

  

 به گزارش خبرنگار تلويزيوني خبرگزاري "مهر"، دانشكده صدا و سيما در راستاي اهداف خود اقدام به برگزاري سلسله نشست هاي نقد برنامه هاي راديويي  و تلويزيوني با حضور صاحب نظران رسانه نموده است.

 دومين نشست صبح امروز پيرامون "برنامه هاي مناسبتي ديني در سيما" با حضور حسام الدين آشنا، عضو هيات علمي دانشگاه امام صادق (ع)، اصغر فهيمي فر، عضو هيات علمي دانشكده صدا و سيما و هادي صادقي، عضو هيات علمي و رييس دانشكده صدا و سيماي قم در محل سالن اجتماعات دانشكده صدا و سيما برگزار شد.

* در توليد و پخش برنامه هاي مناستي- مذهبي تلويزيون، درك از محتوا خيلي مهم است. * حضورعيني شخص دريك مراسم مذهبي با تماشاي گزارش اين مراسم از تلويزيون تفاوت ماهوي دارد.

حسام الدين آشنا كه اداره  جلسه را برعهده داشت، در ابتداي اين مراسم گفت: هرروز شاهد برنامه هاي متفاوت مناسبتي هستيم كه عمدتاً برگرفته از مراسم واقعي است كه در هرگوشه از كشورما يا هر مكان مذهبي در جهان برگزار مي شود. اين برنامه ها را به صورت گزارش مي بينيم.  قصد داريم اين برنامه ها را مورد بررسي قرار دهيم كه بايد از چه ويژگي هايي برخوردار باشد، چه كيفيتي داشته و بايد چه ملاحظاتي در اين برنامه ها رعايت شود.

فهيمي فر در پاسخ به اين سوال كه برنامه هاي ديني در رسانه بايد از چه كيفيتي و ساختاري برخوردار باشد، گفت: به نظر من اين سوال كلي است و پاسخ به اين پرسش در اين جلسه ميسر نيست، چرا كه جاي بحث بسياري دارد، اما بايد اشاره كنم كه برنامه هاي ديني كه از سيما پخش مي شود، برخي از آن ها از مراسم هاي واقعي كه در بيرون برگزار مي شود، ضبط مي شود. اگر در اين نوع از برنامه ها تفاوت هايي در ساختار در نظر گرفته نشود، مسلماً به نتيجه خوبي منتهي نمي شود. در واقع درك از محتوا خيلي مهم است.

وي خاطر نشان ساخت: وقتي برنامه اي در ساختار مديوم تلويزيون قرار مي گيرد، مسلماً بايد تفاوت هايي در نظر گرفته شود تا به لحاظ زيبا شناختي روي مخاطبان تاثير گذار باشد. برنامه هاي مناسبتي بايد محتوا را به مخاطبان منتقل كنند و اهميت ويژگي اين محتوا مرتبط به ايمان عمومي است كه بايد در سازمان صدا و سيما حائز اهميت قرار بگيرد. در واقع اين نوع از برنامه ها بايد ايمان ديني را تقويت كنند، چرا كه درغير اين صورت نقض غرض مي شود.

فهيمي فر در پاسخ به اين سوال كه "آشنا" پيرامون موضوع مورد بحث عنوان كرد آيا ما حق داريم در ارتباط با برنامه هايي كه در مناسبت هاي ديني توليد مي شود، نگران باشيم، گفت: بله، چرا كه برنامه هاي مذهبي زماني كه به صورت واقعي اجرا مي شود و ما در آن مكان حضور داريم با اين كه برنامه به صورت گزارشي از تلويزيون پخش شود، به لحاظ زيباشناختي متفاوت است. ما با يك برنامه ريزي مي توانيم در انعكاس و انتقال محتواي مذهبي دقت بسياري كنيم كه در يك مديوم هنري قرار بگيرد. البته بايد اشاره كنم كه به نظر من مداحي يا تعزيه نيز يك مديوم هنري است.

صادقي نيز درباره اين كه آيا ما حق داريم درباره برنامه هايي كه ويژه مناسبت ها تهيه مي شود، نگران باشيم، گفت: اين نگراني ها به حق و بسيار جدي است. ما بايد به محتواي برنامه هاي ديني توجه كنيم تا حق سخن را بيان كنيم. اما ما چيزي را ديني مي گوييم كه درباره آداب و سنن، تاريخ مقدس، باورهاي ديني، شخصيت هاي  برجسته ديني، كتاب مقدس يا حالات ديني يا تجربيات ديني باشد و اين هفت محور از اهميت ويژه اي برخوردار است، بنابراين تهيه گزارش از برنامه هاي مناسبتي كه در بيرون انجام

* مداحي يا تعزيه نيز يك مديوم هنري است. * ما نبايد در برنامه هاي ديني ساحت قدسي را پايين بياوريم.

مي شود، بايد به نحو مطلوبي انجام شود. از سوي ديگر بايد اشاره كنم كه در برنامه هاي مناسبتي كه در بيرون برگزار مي شود، مشاركت فرد وجود دارد، اما كساني كه بيننده اين برنامه از تلويزيون هستند، يك دسته ممكن است همدلي كنند و عده اي ديگربه همراه ديدن از رسانه مشاركت هم داشته باشند. اما رسانه موظف است كه گزارش هاي خوبي از اين مراسم ارائه دهد، بنابراين نگراني همواره بايد براي ساخت اين برنامه ها وجود داشته باشد. البته اگر مردم عادت كنند كه برنامه شب هاي احياء را از سيما ببينند، ممكن است خطر هم وجود داشته باشد كه مردم زحمت بيرون رفتن از خانه را به خود ندهند، درحالي كه ثواب رفتن به اين برنامه ها به صورت حضوري خيلي زياد است، بنابراين ما موظف هستيم كه اين خطر در اين برنامه ها به وجود نيايد و ازسوي ديگر حس و حال ديني را منتقل كند. ما نبايد در برنامه هاي ديني ساحت قدسي را پايين بياوريم، بلكه بايد آن را حفظ كنيم.

وي اشاره كرد: دوربين سيما بايد نماينده بينندگان در آن صحنه باشد و حس و حال آن فضا را منتقل كند، نه اين كه تصوير درشتي از چهره افرادي كه در اين مراسم حضور دارند، ارائه شود. درواقع اين فضاها بايد با مراسم واقعي كه برگزار مي شود، برابري كند.

به گزارش خبرنگار تلويزيوني خبرگزاري "مهر"، صادقي، عضو هيات علمي و رييس دانشكده صدا و سيماي قم در ادامه نشست گفت: پخش برنامه هاي مناسبتي با انتقال حس معنوي مي تواند ايجاد آشنايي و علاقه كند و از سوي ديگر تعليم نيزبدهد. البته بايد اشاره كنم كه  تمامي اين موارد نيازمند برنامه ريزي است.

وي افزود :  مردم با شركت در نماز جمعه تاثير اخلاقي مي گيرنند و اين حس معنوي مي تواند به بينندگان تلويزيون نيز منتقل شود. درواقع در مراسم ديني بايد مشاركت مردم را بيشتر كنيم.

صادقي در پاسخ به اين سئوال كه رسانه مخاطب عام دارد و شركت در مراسم مناسبتي كه در بيرون برگزار مي شود، مخاطب خاص، ما چگونه بايد اين مخاطب ها را ارزيابي كنيم، گفت: ما موظف هستيم كه كلمه حق را بگوييم. در حال حاضر ما شبكه هاي مختلفي را براي مخاطبان راه اندازي كرده ايم. به عنوان نمونه راديو معارف، شبكه ورزش، شبكه چهارم سيما براي مخاطبان فرهيخته و ... داريم، ولي سوال اين جاست كه آيا مخاطبان اين شبكه ها در اين موارد متخصص شده اند.  در كنار دسته بندي برنامه ها مي توانيم يك معرفت عمومي را به وجود بياوريم. از سوي ديگر  نمي توانيم يك برنامه ميزگرد را با قالب هاي فيلم يا سريال مقايسه كنيم.

 حسام الدين آشنا نيز در ادامه اين نشست اشاره كرد: به غير از مراسم ديني، برنامه هاي سياسي، هنري، ورزشي و... نيز پخش مي شود. به عنوان نمونه وقتي در برنامه جشنواره فيلم شخصي برنده مي شود، دوربين به سمت صورت او مي رود تا به بيننده نشان دهد كه چه حركتي مي كند، وقتي كه نام او عنوان مي شود. يا در مراسم ورزشي يا سياسي گزارشات به گونه هاي مختلف تهيه مي شوند،بر همين اساس  نشان دادن مراسم ديني بايد حس و حال معنوي آن فضا را نشان دهند. 

وي با اشاره به اين كه بيان ديني نيز بايد قوي شود، گفت: در واقع زبان ديني مي تواند به زبان رسانه نزديك شود. به عنوان نمونه ما مي بينيم كه زبا ن پناهيان از حالت رسمي به خودماني نزديك شده تا تاثير بيشتري داشته باشد. 

فهيمي فر در ادامه نشست كه پيرامون برنامه هاي مناسبتي در سيما در سالن اجتماعات دانشكده صدا و سيما برگزار شد، گفت: سينماي غرب در نشان دادن تصوير از كليسا خيلي قوي برخورد كرده است، حتي آن ها بياني زيبا براي اين كار انتخاب كرده اند ودر قالب هاي هنري حرف هاي خود را بيان مي كنند، حتي اگر به نورپردازي ها توجه كرده باشيد، متوجه مي شويم كه اين كار به دقت انجام شده است. هنر مسيحيت خيلي غني است.

وي با اشاره به اين كه ما نيز بايد به يك بيان يا فرم برسيم، گفت: رسيدن به اين زبان ضرورت دارد، چرا كه محتوا را مي توانيم با اين زبان منتقل كنيم. حتي اروپايي از طريق هنر مسيحيت، مسيح را با فرم هايي كه ارائه  دادند، اروپايي و متعلق به خود كرده اند.

فهيمي فر اشاره كرد: فلسفه هنر ديني ذكر است. در واقع ابداع هنر از زماني شروع مي شود كه فرد از نو بسازد. البته بايد اشاره كنم كه معرفت ديني در تلويزيون نيز با برنامه ريزي مناسب مي تواند در مخاطبان  ايجاد علاقمندي كند.