به گزارش خبرنگار كتاب مهر ، اين كتابخانه از ابتدا تاكنون دوران هاي مختلفي را پشت سرگذاشته است كه آن را مي توان به سه دوره عمده تقسيم كرد :
دوره اول : دوره تاسيس و افتتاح
مبتكر ط‌رح كتابخانه ارباب كيخسرو نماينده اقليت زرتشتي در دوره دوم مجلس است . وي در سال 1287يعني دو سال پس از پيروزي انقلاب مشروطيت، اين ط‌رح را به مجلس ارائه كرد و دايره كتابخانه در نظ‌ام‌نامه داخلي مجلس شوراي ملي، مصوب 17 دي ماه 1287مورد توجه قرار گرفت. ارباب كيخسرو در انجام مراحل مقدماتي تاسيس، سهم برجسته‌اي داشته است.
پيش از افتتاح رسمي، كتاب‌هادر دو اتاق كوچك و تودرتو، در قسمت شرق حوض خانه نگهداري و در چند قفسه چوبي چيده مي‌شد. در سال 1302 ش، كوشش‌هايي كه براي تاسيس كتابخانه انجام مي‌گرفت به نتيجه رسيد و كتابخانه از محل موقت خود حوض خانه به ساختماني در سمت شرقي مجلس كه براي كتابخانه ساخته بودند منتقل شد ودر سال 1304 شمسي ، رسما گشايش يافت . ساختماني كه كتابخانه، نخستين بار در آنجا گشايش يافت به پيشنهاد آيت الله شهيد سيد حسن مدرس از اسدالله كردستاني خريداري شد و زير نظر استاد جعفرخان معمار كاشاني، كه بعدها معمار مجلس شد، به صورت كتابخانه در آمد.
دوره دوم : انتقال به ساختمان جديد
بعدها به دليل محدوديت فضا و نا مناسب بودن محل نگهداري كتابها به دستوررئيس مجلس وقت ، سردارفاخرحكمت ، در قسمت جنوبي باغ بهارستان زميني به مساحت 1200 مترمربع در نظر گرفته شد و ساختماني مجهزبه تمام وسايل درچهارط‌بقه براي كتابخانه بنياد گرديد .
اين ساختمان داراي پنج مخزن كتاب كه هر يك گنجايش بيش از يك صد هزاركتاب را داشت ، يك سالن مط‌العه ، يك سالن نمايشگاه ، پنج اتاق جهت كارمندان و سالني جهت دايره فيلموتيك بود.
دوره سوم : انقلاب اسلامي
كتابخانه تنها بخشي از مجلس ملي سابق بود كه از چند ماه پيش از پيروزي انقلاب ، بدون اجازه مسئولان وقت مجلس ، تعط‌يل شده بود اما در 16 فروردين 1358 يعني كمتر از دو ماه پس از انقلاب و پس از حدود شش ماه تعط‌يلي باز شد و فعاليتش را با حضور چند تن از كاركنان كه به وسيله مدير كتابخانه انتخاب و احضار شده بودند آغاز كرد . بازگشايي كتابخانه در اين دوره به دستور شفاهي امام خميني به وسيله استاد مطهري ابلاغ شد.
به گزارش مهر ، استاد مطهري در اين باره گفته است : خدمت امام رسيدم ، در حضور ايشان نامه اي بود كه از ط‌رف مسئولان مجلس شوراي ملي منحله ارسال شده بود مبني بر تقاضاي روشن شدن وضع وپرداخت حقوق آنها. امام فرمودند : كتابخانه را در اختيار استاد حائري قراردهيد و بگوييد ايشان درهيئت مسئولان مجلس منحله انجام وظيفه كنند و به امور كاركنان مجلس نيز رسيدگي نمايند .
|
ازجمله كارهاي انجام شده در دوران انقلاب ، بررسي موجودي كتابخانه به وسيله تط‌بيق كتابها با دفاتر ثبت و فيش بايگاني بود . |
در گذشته به دليلي كه روشن نيست فيش كتابهاي عربي از برگه دان‌ها خارج شده وبيشتر آنها در كارتن‌ها انباشته بود. از اين برگه ها آن چه موجود بود به برگه دان‌ها منتقل و براي كتاب‌هايي كه برگه نداشت فيش نوشته شد.
در كتابخانه ، بخش صحافي و تعمير و تجليد كتاب هم به وجود آمد و فعاليت اين بخش تا سال 1374 ادامه داشت و در اين سال به مركز مرمت كتابخانه منتقل گرديد.
از تحولاتي كه دردوران انقلاب اسلامي به وجود آمد ، ادغام مديريت كتابخانه سناي سابق دركتابخانه مجلس شورا بود بدين شكل كه مجلس شورا عنوان كتابخانه مركزي شماره يك مجلس شوراي اسلامي و سناي سابق ، عنوان كتابخانه شماره دو مجلس شوراي اسلامي را يافت.
به دنبال تغييرمحل كتابخانه شماره دو از داخل پارلمان به محل فعلي آن موزه نگارستان درسال 1362 اين كتابخانه تخصصي اسلام شناسي ـ ايرانشناسي كه قبلا بسيارخصوصي بود و افراد خاص ، شناخته شده و يا كساني با سفارش و معرفي شخصيت‌هاي آشنا به آنجا راه داشتند ، در اختيارعموم قرار گرفت.
كتابخانه مجلس شوراي اسلامي سابقه اي حدودا صد ساله دارد . كتابخانه مجلس از دوره اول مشروطه شروع به كار كرد . در سال 1287يعني دوسال پس از پيروزي انقلاب مشروطيت . اين كار در ابتدا به شكل خود جوش شكل گرفته بود اما به اين صورت كه مانند كتابخانه اي مجزا شكل بگيد وبراي آن كتاب خريده شود وفعاليت هاي معمول كتابداري در آن انجام شود وفهرست نويسي وفعاليت هايي مانند اين در آنجا انجام شود از ساهاي بعد باپيگيري هاي ارباب كيخسرو شاهرخ كه يازده دوره نماينده زردشتيان در مجلس شوراي ملي بود و وظيفه كار پردازي مجلس را هم برعهده داشت كتابخانه مجلس توسط او تقويت شد .
به گزارش مهر ، كتابخانه هاي پارلماني در دنيا معمولا خدمت رساني شان منحصر به نمايندگان ودولتمردان است ، ولي چون از ابتدا كتابخانه مجلس ايران مورد توجه قرار داشته ومجموعه هاي بزرگي به اين كتابخانه اهدا مي شده و كتابهاي نفيسي را در خود جاي مي داده است ، به شكل كتابخانه اي عمومي در مي آيد و فقط مختص نمايندگان ودولتمردان نبود . ابهري در اين باره مي گويد هميشه و در طول اين صد سال خدمت بيشتر جنبه عمومي داشته و شايد دربرخي از جنبه ها خدمت رساني ان به عمومي محققان بيش از نمايندگان ودولتمردان بود .
رئيس كتابخانه مجلس درباره تعريف حقوقي اين مجموعه مي گويد : همانطور كه در اساسنامه كتابخانه مجلس - مصوب 1375 - آمده ، كتابخانه به عنوان مركزي تحقيقي ، فرهنگي وخدماتي تعريف شده كه به نمايندگان مجلس شوراي اسلامي ، اعضاي مجلس خبرگان ، اعضاي شوراي نگهبان ودولتمردان وساير محققان و مراجعان خدمت رساني مي كند .
وي تصريح كرد : همانطور كه در اساسنامه هم آمده ساير محققان و مراجعه كنندگان هم جز گروه هاي هدف ما هستند واين كتابخانه مختص به دولتمردان ونمايندگان نيست و همانطور كه اين مجموعه كتابخانه اي پارلماني است ، يك كتابخانه عمومي است .
|
خدمت رساني وامور پژوهشي از وظايف كتابخانه مجلس شوراي اسلامي است . |
تا قبل ازتصويب قانون كتابخانه مجلس شورا وضعيت اداره كتابخانه مجلس در ادوار مختلف وابسته به مديراني بوده كه آن را اداره مي كردند ، تا قبل از تصويب اين قانون كتابخانه مجلس زير مجموعه سازمان اداري مجلس بود و درادوارمختلف دچار افت وخيزهاي فراواني بود .
به گزارش مهر ، وابستگي كتابخانه مجلس به سازمان ادراي مجلس درگذشته مشكلاتي را براي اداره اين كتاخانه به وجود آورده بود .
مثلا در مواردي كه كتابخانه نياز به تامين وخريد برخي از كتابها را داشته است به دليل پيچيدگي بروكراسي اداري اين مجموعه استاد حائري رئيس اسبق اين كتابخانه از برخي از مراجعان در خواست مي كرد كه كتاب هاي مورد نياز كتابخانه را خود خرداري كنند وبعد از طي مراحل قانوني وگذشت چند ماه طلب اين افراد كه گاهي در حدود بيست هزار تومان بودخه است پرداخت مي شد .
بر ط‌بق اين اساسنامه كتابخانه به صورت موسسه اي مستقل تحت عنوان كتابخانه ، موزه و مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي درآمد .
درراس اين سازمان هيات امنا قرار دارد. رئيس مجلس به عنوان رئيس هيات امنا مقرر شده است . رئيس كميسيون فرهنگ و ارشاد اسلامي، رئيس كميسيون فرهنگ و آموزش عالي، كارپرداز فرهنگي مجلس شوراي اسلامي، رئيس كتابخانه و دو نفر از محققان كشور به پيشنهاد رئيس كتابخانه و تاييد رئيس‌هيات امنا و ديگراعضاي هيئت امنا تشكيل مي‌دهند.
بخش اطلاع رساني در كتابخانه مجلس
-----------------------------------------
وي درباره كتابخانه شماره دو مجلس گفت : كتابخانه شماره دو كتابخانه اي تخصصي است ودر زمينه هاي اسلام شناسي وايرانشناسي و شرق شناسي منابع خوبي را شامل مي شود . اين كتابخانه پيش از انقلاب به مجلس سنا اختصاص داشت .
به گزارش مهر، كتابخانه شماره 2 در اول انقلاب و همزمان با تشكيل مجلس خبرگان وضعيت استثنايي داشت و شخصيت هاي انقلاب مانند دكتر بهشتي به آنجا مراجعه مي‌كردند. از ديگر تحولات مهم و سرنوشت سازي كه در تاريخ كتابخانه مجلس به وقوع پيوست تصويب اساسنامه كتابخانه در سال 1374 بود.
نظر شما