به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان خدابنده( قیدار) با داشتن تاریخ کهن، دارای آثار و ابنیۀ تاریخی یا باستانی فراوان است. آثار تمدنی عصر نوسنگی در منطقه، از هزاره پنجم قبل از میلاد روشن و مشخص شده است که از دستمایه‌های آن سفالهای قرمز و نخودی رنگ منقوش به نقوش سمبلیک و پیچیده‌ای را می‌توان عنوان کرد که معرفت کنونی ما قادر به تشخیص و درک پیام آنها نیست.
کاشی‌هـــای مطلی از تپۀ نور و سفال سلطان آبادی بسیار جالب از تپۀ نورآباد خدابنده مؤید رونق اقتصادی، فرهنگی و هنری منطقه در قرن هفتم و هشتم هجری است.
بقعه حضرت قیدار نبی (ع):
بنای بقعه متعلق قیدار ابن اسماعیل ابن ابراهیم (ع) از پیامبران الهی و بیست و پنجمین جد حضرت رسول اکرم (ص) است که این مسئله با استشهاد 65 نفر از علمای طراز اول مورد تأئید قرار گرفته‌است همچنین در کتاب جلاء العلوم تألیف محمدباقر مجلسی نبز به همین منوال شجره قیدار نبی را به ابراهیم و آدم (ع) نسبت داده است.
در تاریخ یعقوبی آمده است حضرت اسماعیل (ع) دوازده پسر داشت که بزرگترین آنها حضرت قیدار (ع) بود. برخی گفتند: "قیدار یعنی سیاه پوست، پسر دوم اسماعیل است. او پدر مشهورترین قبایل عرب بود". بلاد و مملکت ایشان نیز، قیدار خوانده شده است. فرزندان اسماعیل در جستجوی آب پراکنده شده‌اند. برخی هم ماندن در جوار حرم را بر خود لازم شمردند. مرقد حضرت قیدار در مجوعۀ تاریخی خدابنده در دره کوه قیدار قرار گرفته است.
این مجموعه بقعۀ قیدار نبی (ع) صحن و مسجد جامع خدابنده را تشکیل داده و از نظر قدمت تاریخی از قدیمی‌ترین مناطق تاریخی است.
نخستین و قدیمی‌ترین سند متعلق به سال 719 هجری قمری است و حکایت از تجدید بنای بقعه به دستور بلغان خاتون زن غازان خان ایلخانی دارد دومین کتیبه متعلق به سال 751 هجری قمری است و کیفیت احداث گنبد را بازگو می‌کند.
مفاهیم و سبک گچ‌بری‌های شبستان قابل مقایسه با کارهای دوران صفوی است. بنابراین به روشنی می‌توان گفت که این بقعه در اوایل قرن هشتم هـ. ق (سال719) به دستور بلغان خاتون تجدید بنا شده سپس گنبد آن در سال 751 هـ . ق به دست استاد تیمورخان سلطانیه‌ای احیاء و در قرن 11هـ . ق گچ‌بری گردیده است. گنبد این بقعه در عین سادگی بسیار جالب و به سبک خاصی ساخته شده و از نوع گنبدهای زنگوله‌ای است.
کتیبه‌ها: دو کتیبه سنگی در بقعه وجود دارد که یکی در ضلع جنوبی شبستان و دیگری در ضلع فضای نخستین نصب شده است.
ضریح: این بقعه دارای ضریح است که از چوب گردو ساخته شده و طول آن در حدود 2 متر و عرض تقریبی70.1 متر است نقوش در آن به روش حکاکی نشان داده شده و سطح جانبی این ضریح با استفاده از موتیف‌های اسلیمی مزین شده و در قسمت فوقانی ضریح کتیبه‌ای به خط نسخ نوشته شده است.
قرآن: یکی دیگر از اموال فرهنگی بقعه شش جلد جزوه قرآن مجید و قسمی از آیات سورۀ مبارکه نخل است. ابعاد خط 6× 15 سانتی‌متر و نوع خط ثلث خفی بوده و کل آیات با خطی به رنگ قرمز محاط شده است. جلد جزوات چرمی و جنس کاغذ پاپیروس است.
این قرآن توسط نویسنده نامعلومی در سال 1030 هـ . ق نوشته شده و واقف آن مشهدی یوسف ساکن زنجان می باشد. علاوه اموال مزبور در این بقعه دو عدد سر علم نقره‌ای متعلق به سال 1252 هـ . ق و تعدادی شمعدانی روسی از دوران نیکلا و دوران صفویه وجود دارد. همچنین سنگ قبر از جنس سنگ‌های تراورتن اس
مسجد جامع خدابنده: این مسجد در ضلع شرقی بقعه نبی (ع) در شهرستان خدابنده واقع است که در سال 1321 هـ.ق در دوران محمدعلی شاه قاجار با نظارت جهان شاه خان افشار (که فئودال منطقه بوده) از اعتبارات موقوفه قیدار نبی ساخته شده است.
این مسجد به سبک مساجد شبستانی می‌باشد و آجرکاری شبستان به شیوه بسیار عالی طراحی شده است. مسجد جامع خدابنده دارای یک سر در و دو مناره به سبک بناهای دوران قاجاریه است. در ضلع غربی مسجد هشت واحد حجره جهت تربیت طلاب علوم دینی اختصاص داده شده است.
ابنیۀ باستانی شهر تاریخی سهرورد
آثار قدیمی بازار یا پناهگاه زیرزمین مفصل بنام دیزالیج، قزل تپه که آثار قدیمی در زیر آن موجود است، قلعۀ کیان که طبقۀ فوقانی آن خراب شده و به صورت تپه در آمده است. یک عدد کاشی مکتوب از آنجا بدست آمده که به خط درشت نوشته شده هدیۀ سهروردی به دربار شاه، قلعۀ تاج که ظاهراً حکام آن زمان در آنجا تاج گذاری می‌کردند، تعدادی از سنگ‌های مکتوب با خط برجسته که قدمت تاریخی سهرورد را از 800 سال پیش نشان می‌دهد.
آثار شهر سهرود در جنگل که علائم حملۀ مغول و ویرانی آن زمان در آن مشهود است، سنگ بزرگ ثابت مکتوب در جنوب غربی سهرورد، معروف به «یازلی داش»، دربار معروف "دردر"، آثار قدیمی با پوشش ساروج بنام اسیران در سهرورد، ظاهراً در حمله مغول اسراء در آنجا نگهداری می‌شدند.
آثار و ابنیه تاریخی شهر سجاس
مسجد جامع سجاس که مربوط به اوایل قرن پنجم هجری قمری و دوران سلجوقیه در حدود سال 478 هـ ق است، قبرستان تاریخی شهدا واقع در شهر سجاس که از شهدای حملۀ مغول به ایران می‌باشد در قسمت جنوب غربی شهر فعلی سجاس قرار دارد، قلعه کیخسرو و عثمان در روستای زرند همچنین حسینیه کرسف نیز از آثار تاریخی منطقه به شمار می‌رود.
........................................
گزارش: زهرا مقدمی
نظر شما