به گزارش خبرنگار مهر، استاد سعید وزیری در سال ۱۳۱۸ در ورامین دیده به جهان گشود؛ تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ورامین و شهرری به پایان رسانده و در سال ۱۳۳۸ به استخدام وزارت فرهنگ در آمد و به مدت ۳۵ سال خدمت کرد؛ وی مدتی را در دبستان‌های دماوند آموزگاری و در تمام دوره های مختلف از دبستان تا دانشگاه تدریس کرد و در سال ۱۳۷۳ باز نشسته شد.
استاد وزیری پس از باز نشستگی با تدریس در دانشگاه، معاونت دانشگاه در امور مدارس سما، عضویت در هیئت علمی دانشکده فرهنگ و هنر، عضویت در اتاق فکر پژوهشگاه وزارت آموزش و پرورش، مدرس و داور داستان نویسی از سال ۱۳۷۵ تا کنون در همایش‌های کشوری دانش آموزی، شرکت در همایش‌های ادبیات داستانی وزارت فرهنگ و ار شاد اسلامی به عنوان داور مدعو، مدرس یا سخنران، به امور فرهنگی خود ادامه داد.
وی علاوه بر این، از سال ۱۳۴۷ تا کنون بیش از ۱۵۰ مقاله و ۳۰ عنوان کتاب در زمینه های تاریخ، میراث فرهنگی، ادبیات و داستان منتشر کرده که از کتب وی در زمینه داستان: قهوه خانه سر گذر، شهر مرموز، تب بلوغ، شخصیت، کوچ پاییزی، "خانه، کوچه، مدرسه"، مدرسه آبعلی، تابستان تلخ، آفتاب لب بام، کلاس گم شده، خواستگاری، خاتون معارف ایران و سفر به روزگار جوانی است.
استاد وزیری در زمینه تاریخ و میراث فرهنگی نیز کتابهای تاریخ ورامین، ورامین در قلم هنر و اندیشه، ورامین در آیینه تاریخ معاصر، برج آرامگاهی علاءالدوله، آشنایی با دارالفنون، ورامین در قلمرو هنر و اندیشه، جشن های کهن ایرانی، آشنایی با زبان خاک و خشت و در زمینه ادبیات فارسی کتب گزیده شاهنامه، فردوسی و شاهنامه از نگاه دیگر، ادبیات داستانی در ایران از روزگار باستان تا مشروطه، حکایت نامه ها، اسکندر، دیوان اشعار( رنگین کمان باغ دانایی) و نقش مولانا در تهذیب زبان فارسی؛ در زمینه فلسفه و منطق کتاب سیری در منطق و در سفر نامه نویسی کتابهای دیداری از اویرک، از کعبه عالم تا کعبه آدم، در هوای خورشید(سفرنامه سوریه) و سفر به کشور شیرین(سفرنامه ارمنستان) را به رشته تحریر درآورده است.
ایام نوروز باستانی را می توان میراث بزرگ ایرانیان دانست که برخاسته از هویت ملی و مذهبی آنان است و به همین دلیل، برای شناخت این میراث و همچنین خاستگاه 13 بدر، به سراغ استاد سعید وزیری رفتیم و گفتگوی کوتاهی با وی ترتیب داده ایم که از منظرتان می گذرد.
جایگاه نوروز باستانی در فرهنگ و ادبیات ایران
وزیری در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: واژه نوروز یعنی روز نو، این واژه به همین صورت در زبان عربی به کار رفته است، یعنی درشعرهایی که درادبیات عرب آمده، درمورد جشن نوروزی، واژه نوروز را به همین صورت به کار برده اند که قابل تأمل است.
وی اضافه کرد: در ادب فارسی و در فرهنگ ما ترکیب واژه عید نوروز، سابقه تاریخی ندارد بنابراین، این روز از لحاظ ایرانی ها، آغاز سال نو و شکوفایی است و از طرفی چون اولین روز فروردین، شب و روز یکسان می شود می توان آن را به اعتدال بهاری توجیه و تفسیر کرد.
این مورخ و پژوهشگر تصریح کرد: ناگفته نماند که درفرهنگ ایرانی دونوع اعتدال داریم که یکی آغاز اولین روز بهار و دیگری آغاز اولین روز پائیز یعنی ماه مهر است که شب و روز به لحاظ زمانی یکسان می شود.
وی افزود: در این مورد قصه ای از ابوعلی سینا نقل شده که روزی کنار دکانی نشسته بود و دهقانی را دید که بره ای دارد، بدو گفت: این بره، بهاء چه اندازه است؟ دهقان پاسخ داد: بره دربرابر ترازوست که اشاره به ماه فروردین و مهر دارد؛ دلیل اشاره به ماه مهر و فروردین نیز این است که بره به لحاظ تقویم کشاورزی ایرانی برابر است با ماه فروردین و ماه مهر یعنی میزان یا ترازو و چون این دو شب و روز یکسان است یعنی بره را بکش و پولش را بده اما دهقان ظرافتی در پاسخ به ابوعلی سینا به کار برده که می خواسته اطلاعات یا مفهومی را به وی برساند.
ارتباط جشن نوروز با فرهنگ ایرانی
وزیری اظهار داشت: جشن های نوروزی در فرهنگ ایرانی به دو دوره تقسیم شده است؛ یکی جشن های پیش از آغاز نوروز که از 15 اسفند شروع می شده و دراین مدت، آئین های گوناگونی برگزار می شده است. این جشن ها با عنوان "جشن سوری" شناخته شده و سوری به معنای "گل سرخ" است؛ چون شعله های آتش شبیه گل سرخ است به این جشن ها سوری می گفتند.
وی ادامه داد: آتش نشانه گرما، حرکت و زندگی است و ایرانی ها از این جهت آتش افروزی می کردند که از داده های خداوند که آتش یکی از آنهاست، سپاسگزاری کنند زیرا آنها را از سرمای سرد زمستان به بهار راهنمایی می کرده است.
این مورخ و پژوهشگر ورامینی گفت: جشن های بعد از نوروز نیز از اولین روز فروردین شروع می شده و تا 21 فروردین ادامه داشته است.
جایگاه 13 بدر به عنوان جشن نوروزی در فرهنگ ایرانی
وزیری در خصوص جایگاه 13 بدر به عنوان جشن نوروزی در فرهنگ ایرانی نیز بیان داشت: امروزه ما ایرانی ها آخرین روز جشن های نوروزی را سیزدهم فروردین می دانیم که در بین مردم اصطلاح 13 بدر آمده؛ یعنی روز سیزدهم، روز از خانه بیرون رفتن است.
وی افزود: یک باور غلط که متأسفانه مردم همیشه به زبان می آورند، نحس بودن عدد 13 است که در فرهنگ ایرانی این عدد 13 نه تنها نحس نیست، بلکه عددی است که نماد پیروزی و بهروزی مردم ایران بوده است؛ ماجرای آرش کمانگیر مربوط به روز سیزدهم است، از این روز چون گسترش سرزمین ایزدان و رهایی از تورانیان به وسیله تیر آرش شکل می گیرد، روز سیزدهم را "تیر روز" می نامند، یعنی "ایزد تیشتر".
نحسی 13 از کشورهای غربی آمده است
این مورخ و پژوهشگر ورامینی تأکید کرد: اما اینکه امروزه این عدد نحس به حساب می آید، متأسفانه نتیجه عدم شناخت ما از فرهنگ ایران است وعلت رواج آن را باید از دوره ای دانست که رمانهای خارجی به زبان فارسی ترجمه شده است.
وی اضافه کرد: عدد 13 در بیشتر کشورهای غربی عدد نحسی است اما ایرانی ها، عدد 13 را عدد مقدس می دانند زیرا در دوره ای از تاریخ کشورمان، به هنگام گاهشماری، سال را به 365 روز تقسیم می کردند اما به جای اینکه هر چهار سال آن را کبیسه کنند و به 366 روز تغییر دهند، شش ساعت مانده را به حساب نمی آوردند، در نتیجه پس از 120 سال، یک سال 13 ماهه داشتیم که این سیزدهم را "بهرگ" می گفتند.
آرزوی "120 ساله شدن" از کجا آمد؟
وزیری اظهار داشت: ماه سیزدهم، ماه رحمت و بخشش بود و کسانی که در چنین سالی زندگی می کردند، در این ماه اگر بدهکار بودند، بدهکاری آنان از طرف دولت پرداخت می شد و اگر زندانی بودند، آزاد می شدند، اگر مشکلی داشتند برطرف می شد و به طور کلی این ماه، ماه رحمت بود.
وی افزود: به همین دلیل بعدها در محاوره ها، این آرزو شکل گرفت که گفتند "بعد از 120 سال" که این 120 سالی که ما زندگی می کنیم، آرزوی یک بار دیده شدن و استفاده از ماه سیزدهم بوده است.
این مورخ و پژوهشگر ورامینی در پایان گفت: با این همه، اعتراف می کنم که ممکن است روز 13 برای بعضی ها نحس شود ولی باید توجه داشت، این رفتار ماست که این روز را سرشار از لذت و زیبایی یا با رفتار ناپسند، به نحسی تبدیل می کند؛ روزها بد نیستند و همه روزها از آن خداست.
گفتگو: احسان تاجیک
نظر شما