ساز و آواز ایرانی تحسین داوران خارجی‌ را برانگیخت

سعید کردمافی عضو گروه "نسیم طرب" در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این فستیوال و جایزه‌ای که به ایران اختصاص یافته است، گفت: در سومین دوره فستیوالِ بین‌المللی "موقام" در جمهوری آذربایجان که شامل سه بخش رقابتی، جنبی و سمپوزیوم (کنفرانس علمی) بود 16 گروه در بخش آوازی و  14 گروه در بخش سازی شرکت کردند.

این نوازنده سنتور به این پرسش که چطور کشورهایی با فرهنگ­‌های موسیقایی متفاوت در این جشنواره شرکت می­‌کنند و با هم مقایسه می‌شوند؟ اینگونه پاسخ داد: در این فستیوال کشورهای حوزه ایرانی، عربی، ترکی که سیستم مُدال (مایگی) آنها را می­‌توان تحت مفهومِ تئوریکِ "مقام" طبقه­‌بندی کرد، شرکت می کنند. به عبارت دیگر سیستم موسیقایی - و به ویژه مُدالِ- این فرهنگ­‌ها از ویژگی­‌های مشترکی برخوردارند که به واسطه این اشتراکات می­‌توان آن­ها را فرهنگ­‌های موسیقایی هم‌خانواده پنداشت.

عضو گروه موسیقی "نسیم طرب" با اشاره به جزئیات اجرای گروه در بخش مسابقه خاطرنشان کرد: ما در مجموع سه اجرا داشتیم. برخلاف انتظار، 2 بار در بخش مسابقه اجرا کردیم زیرا داوران در مرحله اول نتوانستند به نتیجه نهایی برسند بنابراین از 6 گروه که به مرحله نهایی راه­‌یافته بودند خواسته شد که دوباره اجرا کنند. در این مرحله تصمیم گرفتیم تغییراتی در ساختار رپرتوار اعمال کنیم که شامل تغییر برخی قطعات، تغییر ترتیب قطعات و البته تغییر در مدگردی‌های بخشِ آوازیِ متر آزاد بود. سه اجرای متفاوتِ گروه شامل گذر از پرده‌های نوا، شور، ابوعطا، اصفهان و بیات ترک می­‌شد.

وی در ادامه از اجرای سوم گروهش به صورت افتخاری در بخش اختتامیه یاد کرد و در مورد رپرتوار اجرایی گروه گفت: رپرتوار اولیه گروه یک رپرتوار حدوداً 30 دقیقه‌ای و شامل چهار قطعه بود: "تصنیف اصفهان" از ساخته‌های علی کاظمی، "گردون نوا" از ساخته‌های من و دو قطعه از رپرتوار کلاسیک موسیقی دستگاهی.

وی با اشاره به اینکه همه اعضای گروه دارای ذهنیت آهنگسازانه هستند و تجربه­‌های منتشر شده در زمینه آهنگسازی دارند، افزود: در برنامه­‌های آتی، قطعاتی از ساخته­‌های دیگر اعضای گروه اجرا خواهد شد.  

این پژوهشگر حوزه موسیقی، روند تنظیم قطعات در کار این گروه را متفاوت از روند تنظیم در موسیقی‌های متداول دانست و اظهار کرد: می‌توان گفت که در این رویکرد که از آن با عنوان اجرای هتروفونیک یاد می­‌شود، نوازندگان در اجرای قطعه‌ه­ایی که کاملاً بر آن مسلط هستند، می­ کوشند در لحظه­ اجرا جزئیات و تزئینات را بر اساس تفسیر شخصی خود ارائه دهند. این گونه از اجرا که تا حد زیادی به توانایی شخصی و تکنیکی نوازنده­‌ها متکی است، در صورت تحقق منجر به ایجاد بافتِ صوتیِ رنگارنگ و متنوعی خواهد شد.

کردمافی کار "نسیم طرب" را در ادامه تجربه­‌های پیشینِ بعضی از اعضای این گروه دانست که در آن­ها به بررسی برخی از عناصر فراموش شده موسیقی ایرانی در دوره صفویه و تلاش برای بازیابی این عناصر در موسیقی معاصر ایران پرداخته بودند. حاصل این تلاش‌ها مجموعه‌های "شوق نامه" به کوشش محمدرضا درویشی و "سرخانه" زیر نظر ساسان فاطمی است. وی همچنین اظهار امیدواری کرد که گروه "نسیم طرب" با تمرکز بر این نوعِ خاص از نگاه به موسیقی، در بلندمدت بتواند به عنوان گروهی که به موسیقیِ اندیشیده و جدیِ ایرانی می­‌پردازد، به فعالیت خود ادامه دهد. 

در این فستیوال که سومین دوره خود را پشت سر گذاشت و یک گروه ایرانی دیگر هم در آن حضور داشته است، گروه­‌هایی از بیش از 10 کشور از جمله آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ازبکستان، اویغورستان، اردن، مراکش، چین، هند و... در بخش­‌های سازی و آوازی شرکت کردند.

در گروه موسیقی نسیم طرب، مجتبی عسگری (آواز)، احسان ذبیحی­فر (کمانچه)، سعید نایب محمدی (عود)،علی کاظمی (تار)، سعید کردمافی (سنتور)، و علی گرامی‌فر (تنبک) حضور داشتند.

این فستیوال معتبرِ دوسالانه که به زعم بسیاری از موسیقی­‌شناسان، مهم‌ترین رویداد موسیقاییِ منطقه محسوب می­‌شود از نهم تا نوزدهم مارس 2013 در شهر باکو پایتخت جمهوری آذربایجان و در سه بخش سمپوزیوم (کنفرانس علمی)، بخش رقابتی و بخش جنبی برگزار شد. هیئت داوران بخش رقابتی شامل موسیقی­دانان غربی و منطقه­‌ای از جمله ژان دورینگ (فرانسه)، محمود گتات (تونس)، عبدالولی عبدالرشیدف (تاجیکستان)، عارف بابایف، آقاخان عبدالله­اف و سیاوش کریمی (آذربایجان) و همچنین موسیقی‌شناسان دیگری از ترکیه، آمریکا و آذربایجان بود.