به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی روانشناختی فیلم "قاعده تصادف" شامگاه یکشنبه با حضور بهنام بهزادی کارگران فیلم و تعدای از استادان برجسته دانشگاهی کشور در حوزه روانشناسی و روانپزشکی تحت عنوان "سلسله همایش های نقد روانشناختی و حرفه ای فیلم، تئاتر و هنر" توسط مؤسسه خیریه "روز سوم" در سالن سعدی مرکز همایشهای برج میلاد تهران برگزار شد.
برخی آثار بی ارزش برای فروش بیشتر از خط قرمزها عبور می کنند
در این مراسم پس از اکران فیلم به صورت خصوصی برای استادان و دانشجویان رشته های روانشناسی و روانپزشکی و همچنین تحلیلگران حوزه های علوم اجتماعی و فرهنگی اسماعیل فلاح پور کارگردان سینمایی با تقدیر از بهنام بهزادی به عنوان کارگردان فیلم "قاعده تصادف" گفت: بسیاری از قصه ها در سینما تکرار می شوند که همواره نگاه فیلمساز و زبان فیلم بسیار مهم است، اگر بخواهیم صادق باشیم سینمای اجتماعی ایران سالهاست وجود ندارد و اکثر آثار دراماتیک و کمدی هستند و گاهی برخی آثار با عبور از خط قرمزهای خاص جامعه را ملتهب می کنند که اغلب ارزش سینمایی ندارند و تنها مدتی گیشه ها را تصاحب می کنند.
اسماعیل فلاح پور در تشریح دیدگاه هایش از فیلم قاعده تصادف گفت: فیلم "قاعده تصادف" جامعه را از نگاه فیلم ساز بازتاب می دهد و محوریت اصلی آن تضاد و شکاف نسلها و مشکلات آنهاست، این فیلم به لحاظ اینکه با بهره گیری از جوانان غیر سوپر استار توانسته مشکلات یک طیف بزرگ از جامعه را نمایان کند، موفقیت خوبی داشته است و تصویر رئالیستی مناسبی را ارائه می کند.
اقتصاد سینمایی ایران به خاطر"ستاره ها" ویران شده است
وی با اشاره به نزدیکی دیالوگها به زندگی واقعی مردم افزود: همزاد پنداری نسل جوان با رفتارها و دیالوگهای بازیگران بسیار بالاست، شاید یکی از عللی که دیالوگهای بازیگران بر روی بینندگان فیلم تأثیر می گذارد سبک "اکسپریمنتال" با نماهای بلند فیلم است که همین مهم نیز میزانسن و شیوه بازی گرفتن از بازیگران را دشوار می کند، در فیلم "درباره الی" اصغر فرهادی نیز از همین سبک به نوعی دیگر استفاده کرده است.
کارگردان فیلم "من و بابام" تأکید کرد: اقتصاد سینمایی ایران به خاطر"ستاره ها" یا همان "سوپر استارها" ویران شده و نقش کارگردان در ارائه فیلم در حال نابودی است، امروز در سینما با برخی کلیشه ها روبرو هستیم که وجود سوپر استارها به کلیشه ها جان می دهند، یکی از آفتهای عدم استفاده از ستاره های سینمایی کم شدن فروش است که کارگردان را در بسیاری از موارد بر سر دو راهی قرار می دهد.
بدبینی به فضای هنر از قبل از انقلاب نیز وجود داشت
وی با گلایه از دید منفی به جامعه هنری اضافه کرد: بدبینی به فضای هنر از قبل از انقلاب بوده و اکنون نیز با تمام تلاشهای هنرمندان هنوز این دیدگاه وجود دارد که البته یک عده روزنامه و مجله زرد نیز در پی کسب منفعت خویش از این فضا هستند، اکثر بچه های سینما و تئاتر با مشکلات مالی روبرو هستند و مطالبی که در رابطه با دستمزدهای نجومی مطرح می شود تنها برای برخی ستاره هاست.
فلاح پور در پایان بیان داشت: باید باور کنیم که هنر اصیل مقدس است و نمونه هنر واقعی این است که کارگردان تصمیم گیری نکند و خودش را در هر دو سوی داستان قرار بدهد که در فیلم "قاعده تصادف" شاهد روایت داستان از دید پدران و فرزندان هستیم، البته یکی از مواردی که برای بنده نیز جای سئوال دارد برجسته بودن مسئله "خودکشی" نقش اول فیلم و تصمیم غیر منطقی او پس از پایان توافقی یک رابطه اخلاقی است که در پی جواب آن هستم.
سابقه خودکشی دختر در "قاعده تصادف" دلیل پدر برای مخالفت است
کارگردان فیلم "قاعده تصادف" نیز در ادامه مراسم ضمن تشکر از حضور پرشور دانشجویان و متخصصان حوزه روانشناسی، روانپزشکی و جامعه شناسی گفت: در ابتدا از مؤسسه خیریه روز سوم به جهت برگزاری این جلسه تقدیر و تشکر می کنم و بسیار خوشحالم که منتقدین فیلم من را خوب می دانند و فیلم سازانی همچون آقای فلاح پور که از نزدیک مشکلات کار در حوزه سینما را می شناسند با این دید مثبت به فیلم نگاه می کنند.
بهنام بهزادی ادامه داد: بحث تداوم و پیوستگی فیلم از این جهت که بیننده را در فیلم درگیر می کند بسیار خوب است و به کارگردان هم اجازه دخل و تصرف در پلانها نمی دهد و همه چیز همان گونه که هست به بیننده معرفی می شود، بحث خودکشی نقش اول فیلم "قاعده تصادف" بسیار مهم است و با مطرح کردن این قضیه به دنبال دلیلی برای رفتارهای پدر نقش اول بودم.
برخی برای له کردن بچه ها و دادن حق به والدین در "قاعده تصادف" فشار آوردند
وی پیرامون دلیل برجسته شدن خودکشی نقش اول فیلم عنوان داشت: دوستان نظارت و ارزیابی در ابتدا فشار آوردند که با له کردن بچه ها به والدین حق بدهیم که مخالفت کنند و من نیز برای اینکه به قضیه بال و پر بدهم با توجه به دیالوگهای بعدی بحث خودکشی را در فیلم گنجاندم و تمامی تلاشم این بود که علاوه بر وجود این قضیه زیاد به آن پرداخته نشود، جالب اینجاست که پس از تولید همین آقایان اصرار داشتند دیالوگهای مربوط به خودکشی حذف بشود، البته با توجه به تمامی فشارها، این من بودم که این موارد را در فیلم گذاشتم و اگر دوست نداشتم می توانستم مانند عده ای زیاد دیگر نسازم.
بهزادی اضافه کرد: جالب است که تلویزیون تیزرهای تبلیغاتی فیلم را به دلیل اینکه آن را ضد فرهنگی و ضد اخلاقی می دانست پخش نکرد، بسیاری از جاهایی که می توانستند کمک فرهنگی کنند هیچ کمکی نکردند و با 11 سینما در قیاس با فیلمی که 60 سینما در اختیار آن بود فروش بدی هم نداشتیم.
متأسفانه دختر ها به سوی لحن عامیانه سوق پیدا کرده اند
وی اظهار داشت: برخی بازیگران شاخص فرهنگی همزمان در دو فیلم بازی می کنند و به ندرت به صورت پیوسته در سر صحنه فیلمبرداری حضور پیوسته دارند، برخی از "ستاره ها" آنقدر هزینه های زندگی شان بالا رفته که درخواستهای آنچنانی دارند که باعث می شوند برخی اوقات فیلم پرضرر و کم سود بشود.
بهزادی در پاسخ به سئوالات حاضران پیرامون سینمای زیر زمینی گفت: ممکن است با حضور افراد عرصه فرهنگ در عرصه سیاست یا فیلم نسازم یا مجبور به حرکت به سمت سینمای زیرزمینی بشوم.
وی در پایان در پاسخ به سئوالی مبنی بر عدم توجه مناسب به مقدسات در بین جوانان در فیلم قاعده تصادف تصریح کرد: چه بخواهیم و چه نخواهیم متأسفانه لحن جوانان تغییر کرده است و دخترها نیز کم کم به سوی لحن پسرانه و در فراتر از آن لحن عامیانه سوق پیدا کرده اند، در پاسخ به افرادی که می گویند چرا مقدسات پر رنگ نیست، باید بگویم که آدم می تواند بد باشد ولی اهل نماز نیز باشد که مطمئناً نمازش باعث هدایت وی می شود.
"قاعده تصادف" رفتارهای فرزندان در مقابل سبک های فرزند پروری را نشان می دهد
دکتر آمنه سادات کاظمی نیز در ادامه مراسم در تحلیل روانشناختی فیلم قاعده تصادف گفت: محتوای اصلی فیلم شکاف بین نسلی است که فاصله صبح تا شب عده ای جوان را نشان می دهد، "قاعده تصادف" در واقع نشان دهنده استقلالی است که جوانها طالب آن هستند که به واسطه برخی مشکلات از آنها سلب می شود.
وی ادامه داد: برای ترک دوران کودکی به عنوان یک فرد مستقل، نوجوان کم کم شروع به ترک کردن والدین می کنند و جوانانی که در فیلم می بینیم یا از منزل فاصله گرفته اند یا در آستانه فاصله گرفتن هستند؟، در "قاعده تصادف" شاهد انواع سبکهای فرزند پروری هستیم که نتیجه هر یک از این سبکها نیز در فیلم تا حدودی مشخص است و این فیلم در واقع رفتارهای متقابل فرزندان در رابطه با سبک فرزند پروری والدین را نشان می دهد.
تقابل دو طرفه به صورت سیکل معیوب ارتباطی بستر "قاعده تصادف" است
استاد دانشگاه تهران پزشکی اضافه کرد: در این فیلم والدین به فرزندان و فرزندان نیز در همان سطح به والدین اعتماد نمی کنند و به نوعی همدلی و درکی که باید در تعاملات فرزند و والدین باشد وجود ندارد، هر کسی به جای پدر نقش اول فیلم باشد نگران فرزندش خواهد شد و کارگردان به خوبی شیوه های هیجان مدار و مسئله مدار را در برخورد با وقایع در فیلم نشان داده است.
وی در تحلیل روانشناختی اش از فیلم قاعده تصادف عنوان داشت: هر کسی ممکن است با این فضا روبرو شود که گستاخی نسل جوان در برابر خانواده ها بسیار مشهود است، اما باید توجه کنیم که این فیلم بیشتر تقابل دو طرفه را به صورت سیکل معیوب ارتباطی نشان می دهد.
هوش نسل جدید به سبب مهندسی مراقبتی و مطالعات والدین بسیار بالاست
روانپزشک برجسته کشور نیز در بخش دیگری از تحلیل روانشناسی فیلم "قاعده تصادف" گفت: زیر بنای هر علامت روانی در رشد اجتماعی نهفته است، در قاعده تصادف شاهد حضور انواع مختلف ابعاد روانی از تمامی کلاسترهای شخصیتی هستیم که باید به کارگردان به خاطر این گلچین شخصیتی تبریک گفت، اعضای گروه هنری در فیلم گاهی بدون کشمش گرمی و بدون غوره سردی شان می کند که نشان از نتایج عدم ترکیب درست تربیتی فرزندان است.
امید رضایی ادامه داد: هوش نسل جدید به سبب مهندسی مراقبتی پیش، حین و پس از زایمان بسیار بالاست و شاهد تولد فرزندان به سبک علمی در زندگیها هستیم و شاهدیم هوش افراد نسل به نسل بالاتر می رود.
والدین با دیالوگ "هر وقت من مردم" بچه ها را دچار عذاب وجدان و استرس نکنند
وی یادآور شد: باید توجه کنیم در جایی که هنرمند معنای زندگی را نگاه می کند یک روانکاو تمام زوایای زندگی را تحلیل می کند، درک و فهم بالغ شدن تنها زمانی که والد بخواهد قرارداد دائمی اضطراب را امضا کند متولد می شود؛ همه فاز به فاز از نیاز به اعتماد تا ترس رهایی جلو می روند و به زندگی ادامه می دهند.
استاد دانشگاه آزاد علوم تحقیقات افزود: چیزی که در روابط جوانهای فیلم قاعده تصادف می بینیم درک متفاوت آنها از هر قضیه است که نشان از تفاوت فضاهای ذهنی آنها دارد، اغلب بچه هایی که در فیلم هستند احساس کفایت ندارند و از طرد شدن نیز هراس دارند، در جایی از فیلم می بینیم دختر نقش اول می گوید: "میروم اما با سر به دیوار می خورم" که این نشان دهنده تصمیم فرد برای مبارزه بدون اندیشه کامل به هدف یا حتی بدتر از آن مبارزه بیهوده با آگاهی از شکست است، در جای دیگری از فیلم می بینیم که پدر با دیالوگ "هر وقت من مردم این کار را بکن" نقش اول فیلم را دچار عذاب وجدان می کند که نتیجه آن ایجاد اضطراب و روحیه خموده در فرزند است.
فیلم "قاعده تصادف" مملو از آیتمهای روانشناختی و روانکاوانه است
نادر منیر پور دکترای روانشناسی بالینی نیز در ادامه جلسه تحلیل روانشناختی فیلم "قاعده تصادف" گفت: از کارگردان فیلم برای به کار بردن آیتمهای روانکاوانه و روانشناختی مختلف تشکر می کنم، فیلمی که ابتدای آن با بستن چمدانها و رفتن شروع می شود رویه جالبی خواهد داشت و رفتارهای والدین نیز به طرز جالبی نشان داده شده است.
وی در پایان تحلیل هایش اضافه کرد: اگر فرزندان برای والدین بزرگ نشوند یک تراژدی رفتاری بین فرزندان و والدین برقرار می شود، بحث خودکشی در فیلم بسیار مهم است و نشانه های رفتارهای متقابل پدر در برابر تصمیم فرزند به پیش زمینه های قبلی باز می گردد.
در پایان منا جلالی و سمیه جباری دبیر اجرایی و مسئول هماهنگی جلسه نقد و بررسی روانشناختی فیلم "قاعده تصادف" از فلاح پور و بهزادی به عنوان کارگردانان سینمایی و از استادان دانشگاهی به عنوان روانشناسان فیلم "قاعده تصادف" با اهدا هدایا و لوح یادبود تقدیر و تشکر کردند.
گزارش: میلاد زارعی
عکس: حسین کوشا، علیرضا ابویسانی
نظر شما