به گزارش خبرنگار مهر، در اهمیت و ضرورت حضور همه جانبه و حداکثری مردم در پای صندوق‌های رأی هیچ شکی نیست؛ با این همه یکی از بایسته‌هایی که در خصوص انتخابات خود را نشان می‌دهد، مسئله اخلاق مداری کاندیداها و نیز توجه به این نکته مهم است که اساسا مسئولیت آن هم در حد و اندازه ریاست جمهوری، امانتی است بر عهده مسئول این جایگاه و از این رو کاندیدای چنین سمت حساسی قطعا باید متوجه حساسیت کار و انتظاراتی که از آن می‌رود، باشد.
چنین دغدغه‌ای ما را بر آن داشت که گفتگويي داشته باشیم با حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جواد ارسطا، استاد حوزه و دانشگاه که هم اکنون عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) است و در گذشته ریاست آن را عهده دار بوده است.
لزوم بهره‌گیری از معارف اهل بیت(ع) در مناسبات سیاسی
این استاد حوزه با اشاره به این که یکی از مسایل مهم در بحث اخلاق انتخاباتی، بهره بردن از آموزه‌های معصومین(ع) در این باره است، اظهار کرد: البته، مشکلی که متاسفانه گریبان‌گیر جامعه ما شده، استفاده گزینشی از تعالیم دینی است. به عنوان مثال، در زمان ولادت و رحلت پیامبر اسلام(ص)، تنها جشنی مختصر یا سوگواری اندکی، انجام می‌دهیم، در صورتی که، این ایام، بهترین فرصت برای بهره‌مندی از سیره و سخنان بهترین مخلوق خداوند است.
وی افزود: چنین رویه‌ای در جامعه، موجب می‌شود ما نسبت به آموزه‌های آنان معرفت نیابیم و در زندگی فردی و اجتماعی خود با مشکلاتی روبرو شویم و به نوعی به ساحت آن بزرگواران جفا کنیم.
به گفته حجت‌الاسلام ارسطا یکی از مسائلی که در سیره و سخن پیامبر اسلام(ص) وجود دارد، در عرصه اخلاق سیاسی است و آن امانت دانستن مناصب عمومی است.
وی معتقد است: گاهی، تلقی ما از امانت این است که به مالی می‌گویند که به عنوان ودیعه نزد شخص دیگری بگذارد، در صورتی که از سخنان پیامبر اسلام(ص) استفاده می‌شود که دایره امانت بسیار گسترده است، به این معنی که بر اساس سخن خاتم الانبیا(ص)، هر گونه مسئولیت و وظیفه‌ای که بر عهده انسان‌ها است، امانتی بر دوش او است.
وی اضافه کرد: در این میان، البته برخی از امانت‌ها در برابر مردم و برخی از امانت‌ها نیز در برابر مردم و خداوند است، چه آن که رسول اکرم(ص) می‌فرماید که امانت در نماز، روزه و در سخن وجود دارد که مهم‌ترین و شدید‌ترین امانت‌ها، مالی است که کسی در دست دیگران به ودیعه می‌گذارد. پیامبر(ص) همچنین در جایی دیگر می‌فرمایند: «المجالس فی الامانه»، آنچه که در مجلسی گفته می‌شود، باید به عنوان امانت در میان مردم تلقی شود، مگر این که بدانیم آن شخص از انتشار آن حرف راضی است.
همچنین روایتی از امیرالمؤمنین(ع) است که خطاب به یکی از فرماداران خود می فرمایند: «وظیفه ای که تو بر گردن داری، وسیله نان خوردن و ارتزاق تو نیست، بلکه امانتی بر گردن توست»، از این جا ما متوجه می‌شویم که اساسا مسئولیت‌ها، امانتی بر دوش انسان است. بنابراین، اگر کسی اقتضای آن وظیفه و تکلیف را رعایت نکند، خیانت در امانت کرده و خیانت در امانت جرمی است که هم عقل و هم شرع بر مذموم بودن و حرمت آن تأکید دارند.
قدرت تامین مصالح عمومی
وی در ادامه با بیان این که کاندیدای ریاست جمهوری باید به دنبال تحقق اهداف اسلام و نیز تأمین مصالح عمومی مردم باشد، گفت: طبعا چنین کسی می‌تواند خود را به عنوان کاندیدای انتخابات، معرفی کند، در غیر این صورت بر اساس موازین شرعی، مجاز به این کار نیست، هرچند شورای نگهبان، هیئت اجرایی و هیئت نظارت بر انتخابات عدم صلاحیت او را تشخیص ندهند و مردم به اشتباه گمان کنند که این شخص توانایی تامین این مصالح را دارد.
وی افزود: در واقع این مسئله، یکی از تفاوت‌های نظام سیاسی اسلامی و نظام سیاسی غیر اسلامی است؛ به این ترتیب باید در مرحله نخست تشخیص دهیم که تمام مناصب دنیوی امانتی در اختیار ما هستند و تأمین نکردن مصالح عمومی مردم، مصداق خیانت در امانت است.
سومین نکته‌ای که از روایات اسلامی بر می‌آید، این است که به دست آوردن مناصب، مسئولیتی بر گردن فرد است، نه این که امتیازی نسبت به دیگران، برای او داشته باشد؛ بنابراین، مسئولان نباید احساس برتری نسبت به افراد عادی جامعه داشته باشند.
وی اضافه کرد: در واقع یک مسئول در نظام اسلامی خاصه در جایگاه رئیس جمهور، باید بداند که پذیرفتن سمت‌ها، برای خدمت رساندن به مردم است، همانگونه که در روایتی از معصوم(ع) آمده است: رهبر یک گروه، خادم آن گروه است؛ زمانی که چنین تفکری در جامعه وجود داشته باشد، تمایل برای بر عهده گرفتن مسئولیت‌های دولتی زیاد نیست و اما این که مشاهده می‌کنیم، مثلا در زمان نام‌نویسی نمایندگی مجلس یا شوراها و یا همین ریاست جمهوری ،عده زیادی مبادرت به این کار می‌کنند، این سئوال به ذهن می‌آید که آیا همه این‌ها نسبت به سنگینی این مسئولیت توجه دارند؟ آیا خود را صلاحیت‌دار می‌دانند؟
زد و بندها توجیه شرعی و عقلی ندارد
این صاحب نظر و پژوهشگر حوزوی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: متأسفانه می‌بینیم که در برخی جاها، افرادی که می‌خواهند وارد مجلس شورای اسلامی شوند، قبل از آن، کارها و رایزنی‌هایی می‌کنند و حمایت‌های مالی و زد و بند‌هایی که هیچ توجیه شرعی ندارد، همچنین وعده وعید‌ها و ... از سوی آنها صورت می‌گیرد که نه تنها جایی در شرع ندارد، بلکه عقل و اخلاق نیز به آنها حکم نمی‌کند. گذشته از این‌ها کسی که مسلمان هم نباشد، زمانی که به عقل و اخلاقی که در او قرار داده شده توجه کند، می‌فهمد که این کارها نادرست است.
وی افزود: نکته مهمی که در این میان وجود دارد، این است که هر گاه عملی در جامعه بسیار اتفاق افتد، باعث حاکم شدن فرهنگی بر آن شغل و مسئولیت می‌شود. برای نمونه، در قشر معلمان، اگر بسیاری از آنها از مسئولیت خود سوء استفاده کنند، آن گاه این فرهنگ در این مسئولیت حاکم می‌شود، تا جایی که ممکن است، برخی از افراد تنها برای سوءاستفاده از این شغل، وارد آن شوند.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در واقع چنانچه سیاسیون، دست یابی به پست‌های سیاسی و اجرایی و نمایندگی را مسیر و وسیله‌ای برای رسیدن به اهداف دیگر بدانند و افرادی برای ورود به آن موازین شرعی را زیر پا گذاشته و مسائل اخلاقی را رعایت نکنند، این‌ها باعث می‌شود فرهنگی ناشایست در این عرصه به وجود آید.
نظر شما