به گزارش خبرنگار مهر، جدیدترین بررسی های مربوط به شاخص های آموزش فنی و حرفه ای نشان می دهد در ایران به دلیل وجود قانون برنامه پنجم توسعه، سیاست های کلی اشتغال، سند چشم انداز افق 1404، نقشه جامع علمی کشور و سند تحویل بنیادین آموزش و پرورش، در آستانه توجه جدی به آموزش و تربیت فنی و حرفه ای به عنوان یک آموزش کلیدی قرار دارد که بالطبع نیازمند انجام پژوهش است.
پژوهش هایی که بتواند دور از تقلید محض، از ابتکارات دیگر کشورها استفاده کند و با توجه جدی به واقعیت و آرمان های داخلی بستری مناسب جهت ارتقای کیفیت پژوهش و تصمیم ساز برای مسئولین آموزشی فراهم آورد، لذا اهمیت و ضرورت انجام پژوهش مقایسه ای بیش از پیش در کشور احساس می شود.
مرکز بین المللی آموزش و تربیت فنی و حرفه ای یونسکو (یونیوک) چالش های پیش رو در مطالعه مقایسه ای کشورها را موارد زیر دانسته است:
1. پوشش دهی انواع آموزش فنی و حرفه ای از قبیل آموزش رسمی، غیر رسمی و سازمان نایافته
2. تشخیص آموزش فنی و حرفه ای از دیگر انواع آموزش از جمله آموزش پیش فنی و حرفه ای و آموزش عمومی
3. تقسیم بندی و دسته بندی انواع برنامه های آموزش فنی و حرفه ای و سطوح آنها
4. شیوه های ارائه متفاوت آنها از قبیل تمام وقت، نیمه وقت و پاره وقت
5. توسعه شاخص های ملی و بین المللی در آموزش فنی و حرفه ای
طبق آخرین بررسی صورت گرفته، قاره اروپا با 48 درصد به طور میانگین بیشترین نرخ ثبت نام در آموزش فنی و حرفه ای در دوره متوسطه را دارا است، در حالی که آمریکای شمالی با 10 درصد کمترین نرخ ثبت نام در دوره متوسطه را به خود اختصاص داده است.
در دوره آموزش راهنمایی فنی و حرفه ای اقیانوسیه با 16 درصد بالاترین نرخ ثبت نام را به خود اختصاص داده است، در حالی که در قاره آسیا و آمریکای جنوبی ثبت نام در دوره راهنمایی (متوسطه اول) بسیار ناچیز است.
از سویی در کشور ایران این مدت در حال حاضر بین 2 تا 3 سال است یعنی مدت زمان آموزش فنی و حرفه ای در دوره متوسطه به مدت یک سال از میانگین جهانی کمتر است. طول مدت زمان آموزش فنی و حرفه ای و آموزش عمومی و نظری به طور متوسط در بین کشورهای مختلف جهان تقریبا برابر است.
بین شاخص سرانه تولید ناخالص داخلی و نرخ ثبت نام دانش آموزان فنی و حرفه ای متوسطه به کل دانش آموزان کشورها همبستگی مثبت وجود دارد. متوسط نرخ ثبت نام در کشورها 24 درصد است. ایران با نسبت 20.2 و سرانه 11.570 دلار در رتبه 40 بر اساس شاخص سرانه قرار دارد.
کشور ایتالیا بالاترین درصد برنامه های آموزش فنی و حرفه ای (آموزش اولیه فنی و حرفه ای - آمادگی برای اشتغال) ارائه شده در محیط کار را به خود اختصاص داده است. اتریش بیشترین برنامه های آموزشی مبتنی بر محیط کار (عمدتا ارائه شده در محیط کار) را ارئه کرده است و کشور دانمارک بیشترین برنامه مشارکتی بین مراکز آموزشی و محیط کار را داشته است.
سوئد تمام آموزش های فنی و حرفه ای خود را عمدتا در مراکز آموزشی و برخی را در محیط کار ارائه می کند. کشور فنلاند 100 درصد برنامه های آموزشی خود را تنها در مراکز آموزشی دنبال می کند.
31.4 درصد نیروی کار کشور اتریش 5 سال قبل از اشتغال را به فراگیری آموزش های فنی و حرفه ای می گذراند و 28.3 درصد نیروها نیز در این کشور 4 سال قبل از اشتغال را آموزش می بینند. در این بخش 44.7 درصد نیروی کار ایتالیا نیز 5 و بیشتر از 5 سال قبل از اشتغال را مشغول آموزش فنی و حرفه ای می شود.
در ایرلند 32.7 درصد نیروهای کار تنها یکسال قبل از ورود به بازار کار به فراگیری آموزش های فنی و حرفه ای می پردازند و این میزان در مورد کشور ایتالیا 13 درصد و در کشور چین 2 دهم درصد است. در سوئد هیچ نیروی کاری یکسال قبل از ورود به بازار کار آموزش فنی و حرفه ای نمی بیند و برای این منظور 100 درصد نیروها 3 سال آموزش را در پرونده کاری خود ثبت می کنند.
85.6 درصد نیروی کار پرتغال 3 سال قبل از اشتغال آموزش فنی و حرفه ای می بینند و در کشور آلمان این آمار به میزان 73.5 درصد است. از سویی، 85.2 درصد نیروی کار چین و 46.2 درصد اسپانیایی ها نیز 3 سال قبل از اشتغال آموزش فنی و حرفه ای می بینند.
در کشور یونان 47.5 درصد نیروی کار 4 سال قبل از اشتغال آموزش فنی و حرفه ای می بینند و در هلند نیز 32 درصد نیروها چنین آموزش هایی را می گذرانند. تنها 7 دهم درصد چینی ها 4 سال قبل از اشتغال آموزش مهارتی می بینند و این میزان در کشور دانمارک 41.7 درصد است.
یونسکو در سال 2009 تحقیقی را در مورد کشورهای مختلف انجام داده مبنی بر اینکه نسبت ثبت نام دانش آموزان متوسطه در رشته های فنی و حرفه ای به کل دانش آموزان مشخص شود. این نسبت در رابطه با وضعیت شاخص سرانه تولید ناخالص داخلی بررسی شده است.
این بررسی نشان می دهد که وضعیت گرایش و ثبت نام دانش آموزان متوسطه در برخی کشورها برای ادامه تحصیل در رشته های فنی و حرفه ای به نسبت کشورهای دیگر به مراتب بالاتر و قابل توجه است. به عنوان نمونه در حالی که 77.3 درصد دانش آموزان متوسطه کشور اتریش با سرانه تولید ناخالص داخلی 38 هزار و 874 دلار ترجیح می دهند در رشته های فنی و حرفه ای ثبت نام کنند، این وضعیت در مورد کشوری مانند گرجستان 2.9 درصد، در ارمنستان 4.2 و در کنیا تنها 1 درصد است.
هرچند در ایران طی سال های اخیر با توجه به افزایش تعداد بیکاران فاقد مهارت، آموزش های فنی و حرفه ای اهمیت زیادی یافته و رفته رفته کارجویان و خانواده ها به این سمت می روند که تنها تحصیلات دانشگاهی و آکادمیک برای بازار امروز کار کشور کافی نیست، اما این بررسی نشان می دهد که با وجود سرانه 11 هزار و 570 دلاری تولید ناخالص داخلی، تنها 20.2 درصد دانش آموزان برای ادامه تحصیل، رشته های فنی و حرفه ای را انتخاب می کنند.
جدول نسبت ثبت نام دانش آموزان متوسطه در رشته های فنی و حرفه ای به کل دانش آموزان بر مبنای شاخص سرانه تولید ناخالص داخلی کشورها - (ارقام هزار دلار)
نظر شما