خلیل کمربیگی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مسئله تكديگري در يك جامعه را مي‌توان تابلو و شاخصي براي فقدان برنامه‌ريزي و برنامه‌ريزي ناقص در آن جامعه ارزيابي کرد و تكديگري به عنوان يك مسئله، نشانه بحران در ساختار يك جامعه است و به موازات افزايش متكديان مي‌توان به اختلال در جريان توسعه يافتگي يك جامعه پي برد.
وی ادامه داد: هرچه تعداد متكديان در يك جامعه بيشتر باشد، می شود عنوان كرد كه خرده نظام‌هاي آن جامعه كاركردهاي خود را به خوبي ايفا نمي‌كنند و جامعه نامتعادل شده است. از سوي ديگر نرخ بالاي تكدي نشانگر وجود نابرابري و شكاف‌هاي طبقاتي در يك جامعه است.
کمربیگی عنوان کرد: در قانون مجازات اسلامي تكديگري جرم تلقي می شود اما در ذهنيت مردم و مسئولان جرم به حساب نمي‌آيد و حتي با اين گونه مجرمان همكاري مي شود و با دادن كمك‌هاي نقدي و غيرنقدي مورد تشويق قرار مي‌گيرند زیرا در نگاه مردم، ساختار اقتصادي و اجتماعي جامعه داراي اشكالات زيادي است و افراد را وادار به تكدی کرده است.
این کارشناس افزود: تكديگري فعاليتي اقتصادي و غيررسمي است كه در حوزه‌هاي مختلف انجام ميگيرد و اين فعاليت هم به صورت فردي و هم گروهي توسط باندهاي سازمان يافته انجام ميگيرد و حتي براي برخي به صورت شيوه‌اي از معيشت درآمده است که فعاليتي كه در آن كفه ترازو نشان مي‌دهد كه فايده بيش از هزينه است.
وی گفت: كاركرد آشكار آن بر همگان مشخص است اما داراي كاركردهاي پنهان زيادي است و فرد متكدي با انجام اين فعاليت براي ارتكاب هر نوع نابهنجاری ديگر اعلام آمادگي مي‌كند.
افزایش تکدی گری در استان ایلام
این کارشناس اظهار داشت: بنابر آمارهاي منتشره رسمي در ساليان گذشته، استان ايلام با توجه به جمعيت خود، داراي نرخ بالايي از متكديان است به طوري كه اين آمارها نشان مي‌دهد كه
جمعيت متكديان دستگير شده در استان در ميان چهار اول استان‌هاي كشور جاي دارد و البته بدتر شدن وضعيت اقتصادي مردم استان در سال‌هاي اخير و افزايش نرخ بيكاري، وجود تورم شديد و فقدان زيرساخت‌هاي اقتصادي مناسب، سبب شده است كه هر روز بر تعداد متكديان بومی افزوده شود و علاوه بر آن ورود متكديان مهاجر كه ظاهراً از استانها یا كشورهاي همسايه به استان وارد شده‌اند، چهره شهر را كاملاً تغيير داده‌اند.
کمربیگی عنوان کرد: هر فردي كه روزانه در خيابان‌هاي اصلي شهر تردد کند، در هر چند متر با يك متكدي روبرو مي‌شود كه با روش‌هاي مختلف با نسخه و بي نسخه، با بچه و بي بچه، معلول يا غيرمعلول، با آه و ناله و بي‌آه و ناله، ژوليده و شيك پوش و غيره سعي مي‌كنند درآمد خود را از عابرين پياده يا رانندگان كسب كنند و آنها بدون توجه به اينكه فعاليتشان جرم محسوب مي‌شود آشكار و بي پروا به گدايي مي‌پردازند و آن را به شغلي براي كسب درآمد خود تبديل کرده‌اند.
وی گفت: بافت طايفه‌اي حاكم بر استان سبب شده است كه گدايان در جايي فعاليت كنند كه ناشناخته هستند و اغلب گدايان مركز استان كه در خيابان‌هاي اصلي شهر به فعاليت مشغولند را گدايان مهاجر تشكيل دهند.
این کارشناس بیان داشت: متكدياني كه از مناطق روستايي به مركز استان مهاجرت کرده‌اند يا مهاجريني هستند كه از شهرها يا كشورهاي ديگر به استان ورود کرده و گاهی مركز اصلي شهر را به بازاري برای خود تبديل مي کنند كه جلوه‌اي ناخوشايند به مركز استان بخشيده‌اند.
وی بیان داشت: اگر بخواهيم رويكردي سيستمي به مسئله تكديگري داشته باشيم وجود هر بيماري اجتماعي بيانگر عدم سلامت بدنه اجتماع است و بر همين اساس، بيماري تكديگري به
عملكرد نادرست همه خرده نظام‌هاي اجتماعي برمي‌گردد و همين امر سبب شده كه تكديگري را تابلو و شاخص اختلال در كاركردهاي سيستم بدانيم. وجود عوامل اقتصادي چون افزايش
نرخ بيكاري، افزايش ناگهاني قيمت كالاها و خدمات در يك جامعه و به وجود آمدن تورم شديد، ايجاد شكاف طبقاتي، توزيع نابرابر مزاياي اقتصادي در جامعه، كاهش ارزش پول ملي در يك كشور، كاهش سطح درآمد ملي و مسائل اقتصادي ديگر، بر سفره‌ي خانواده‌ها تأثير گذاشته و ممكن است عده‌اي را به سمت دريوزگي بكشاند.
ریشه تکدی گری در استان
کمربیگی تصریح کرد: البته وقتي عدالت اجتماعي در يك جامعه بيشتر رويكردي شعاري بر خود ميگيرد، حداقل تأمين اجتماعي براي اقشار آسيب‌پذير جامعه به فراموشي سپرده مي‌شود، شكاف بين شهر و روستا هر روز عميق‌تر شده و سبب مهاجرت گسترده‌ي روستاييان به شهر ميگردد و حاشيه‌نشيني شكل ميگيرد طبيعتاً بايد منتظر رخ دادن آسيبي چون تكديگري باشيم.
وی ادامه داد: به غير از مسائل اقتصادي و اجتماعي، مشكلات فرهنگي جامعه نيز در بروز اين آسيب دخيل است و به سبب عوامل مختلف، مردم استان نگرش منفي زيادي به این پديده ندارند. در نگرش‌ها و باورهاي عده‌ي زيادي از مردم استان، تفكيكي بين نيازمند و غير نيازمند، گدا و مستمند و كمك به گدا با نذر و صدقه وجود ندارد. وقتي اين تفكيك صورت نمي‌گيرد تكديگري رواج بيشتر مي‌يابد.
این کارشناس افزود: حاكميت احساسات، هيجانات و عواطف بر شخصيت بسیاری از ما سبب ميگردد كه كنش‌هاي ما نيز رنگ و بويي عاطفي و سنتي به خود بگيرد و لذا همين برانگيختن بُعد احساسي و هيجاني مردم از سوي متكديان، يكي از اصلي‌ترين راه‌هاي ترويج تكديگري است.
وی گفت: از سويي ديگر اغلب مردم استان، مسلمان وشيعه هستند و به ائمه اطهار (ع) معتقدند همين ارزش‌هاي فرهنگي، مذهبي بودن و شيعه بودن مردم، نيز سبب شده كه متكديان بتوانند از راه دعا، قسم و نام بردن از بزرگان شيعه، جيب مردم را خالي كنند.
کمرییگی عنوان کرد: عده‌اي از متكديان از لحاظ شخصيتي و روحي و رواني داراي ضعف‌هاي بسياري بوده و به تكديگري عادت نموده‌اند. چه بسا برخي از آنها به اين درآمد نياز چنداني نداشته باشند اما اين عامل رواني آنها را به سمت تكديگري سوق مي‌دهد.
راه حل های مقابله با تکدری گری
وی افزود: همان طوري كه گفته شد، پديده‌ي تكديگري پديده‌اي چند بُعدي و چند عاملي است و لذا راهكارهايي مقابله با آن نيز چندوجهي است و بايد با توجه به اصلاح در بخش‌هاي
مختلف نظام اجتماعي كل ارائه شود.
این کارشناس یادآور شد: به نظرم يك سري از راه حل‌ها بايد در سطح كلان انجام گيرد از جمله اصلاح در خرده سيستم‌هاي اقتصادي- اجتماعي و فرهنگي به عمل آيد. خرده نظام اقتصادي بايد
بتواند معضلات اقتصادي چون بيكاري، تورم، فقدان اشتغال پايدار، توزيع برابر مزاياي اجتماعي- كاهش ارزش پول ملي و غيره را حل کند.
وی بیان داشت: يك سري از برنامه‌ها بايد در سطح مياني يعني در حوزه برنامه‌ريزي‌هاي شهري و اجتماعي به عمل آيد و در سطح فردي مواجهه با متكديان در دستور كار صورت گيرد و به
گمانم آنچه در ایلام مشاهده ميگردد بيشتر راهكارهايي است كه در سطح فردي صورت ميگيرد كه متأسفانه به دليل كارشناسي نشدن آنها، نتيجه‌ي برعكس خواهد داشت و گاهي اوقات از
زبان برخي از مسئولين شنيده مي‌شود كه طي يك اقدام ضربتي متكديان جمع‌آوري شدند كه البته جمع‌آوري متكديان هيچ‌گاه در هيچ دوره‌اي منجر به جمع شدن پديده‌ي تكديگري از رخسار جامعه نمي‌گردد چرا كه برخی از متكديان كه به صورت حرفه‌اي عمل مي‌كنند و توسط باندهاي تبهكاري عامل به تكدي هستند پس از اين كنترل‌ها، به ساير حوزه‌ها از جمله فحشا، فروش مواد مخدر و ... كشانده مي‌شوند و بسياري از آنها نيز درس را خوانده‌اند و مي‌دانند كه اين برخوردها موقتي است و پس از پايان طرح و عمليات، دوباره اوضاع به حالت عادي باز ميگردد و كسب و كار خود را از سر مي‌گيرند.
کمربیگی اظهار داشت: البته اين حرف به معناي در پيش نگرفتن كنترل رسمي نيست بلكه اتفاقاً يكي از راه‌هاي مقابله با پديده تكديگري كنترل رسمي است كه اين نوع كنترل مي‌تواند در مقابله با پدیده تکدی گری در شرایطی خاص و به خصوص مقابله با متكديان تازه وارد مفيد باشد.
وی افزود: به نظرم مهم‌ترين راه كار ريشهكني پديده‌ي تكديگري، ريشهكني، فقر، تبعيض خصوصاً از نوع طایفهای آن، بيكاري، تورم، فراهم آوردن امكانات درماني- بهداشتي- آموزشي و خدماتي رايگان براي خانواده‌هاي آسيب‌پذير، است و از سوي ديگر برخورداري اقشار آسيب‌پذير از بيمه‌هاي اجتماعي و اجراي اصول مندرج در قانون اساسي خصوصاً در اصول 3، 21، 29، 43 كه در آن به صراحت از پي‌ريزي اقتصاد صحيح و عادلانه، ايجاد رفاه و رفع فقر و محروميت و تأمين تغذيه، مسكن و كار و بهداشت، كمك به زنان بيوه و سالخورده و زنان بي‌سرپرست، برخورداري پيران- از كار افتادگان- بي‌سرپرستان و افرادي كه در حوادث و سوانح دچار دچار معلوميت شده‌اند از تامین اجتماعی مناسب و ... مي‌تواند به كاهش محسوس تكديگري در جامعه منجر شود.
گفتگو: مجتبی کاور
نظر شما