به گزارش خبرگزاری مهر، درباره مفهوم صبر تعابیر مختلفی وجود دارد؛ از دید برخی صبر به معناي تحمل بدبختي ها و تن دادن به حوادث ناگوار و تسليم در برابر آنهاست و از یک منظر دیگر صبر به معناي پايداري و استقامت است. در قرآن كمتر موضوعي مي توان يافت كه مانند صبر تكرار شده و مورد تاكيد قرار گرفته باشد، در قرآن در حدود هفتاد مورد، از صبر سخن به ميان آمده كه بيش از ده مورد آن به شخص پيامبر(ص) اختصاص دارد.
تاريخ زندگی مردان بزرگ گواهي مي دهد كه يكي از عوامل مهم يا مهمترين عامل پيروزي آنان استقامت و صبر بوده است. افرادي كه از اين صفت بي بهره اند، در گرفتاري ها بسيار زود از پا در مي آيند و مي توان گفت نقشي را كه اين عامل در پيشرفت آدمي دارد، نه فراهم بودن امكانات دارد و نه استعداد و هوش و مانند آن.
مردم با ايمان در برابر حوادث مختلف از نيروي صبر و پايداري كمك مي گيرند و در حقيقت مسئله اتكا به خود و خودباوري در اينجا به عنوان يك اصل اساسي در مقابل اتكا به غير و وابستگي به غيرقرار داده شده است. موضوع ديگري كه به عنوان تكيه گاه معرفي شده است نماز است. سوره بقره آيه 153 مي فرمايد: اي افراد با ايمان! از صبر و استقامت و از نماز در برابر حوادث سخت زندگي كمك بگيريد زيرا خداوند با صابران است. در احاديث وارد شده هنگامي كه حضرت علي(ع) با مشكلي برخورد مي كرد به نماز بر مي خاست و پس ازنماز، به دنبال حل مشكل به راه مي افتاد و آيه فوق را قرائت مي فرمود.
ممكن است اين موضوع براي بعضي تعجب آور باشد در حالي كه چنين نيست؛ زيرا به هنگام حوادث سخت و مشكلات طاقت فرسا كه انسان نيروي خود را براي مقابله با آنها ناچيز مي بيند،نيازمند به تكيه گاهي است كه از هر جهت نامحدود و بي انتها باشد و نماز او را با چنين مبدئي مربوط مي كند كه با اتكا بر او مي تواند با روحي مطمئن و آرام امواج سهمگين مشكلات را در هم بكشند.
در آيه به دو اصل توصيه شده،نخست مسئله خود باوري و اتكا به نفس كه به عنوان صبر از آن ياد گرديده،و ديگري اتكا به خداوند كه با نمازبه آن اشاره شده است. يا ايها الذين آمنوااصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوالله لعلكم تفلحون؛اي كساني كه ايمان آورده ايد در برابر مشكلات و هوسها استقامت كنيد و در برابر دشمنان نيز استقامت به خرج دهيد و از مرزهاي خود مراقبت به عمل آوريد،و از خدابپرهيزيد شايد رستگار شويد.
- اصبروا؛ نخستين ماده اين برنامه كه ضامن سربلندي و پيروزي مسلمين است. همان استقامت و صبر و ايستادگي در برابر حوادث است كه در حقيقت،ريشه اصلي هر گونه پيروزي مادي و معنوي را تشكيل مي دهد، و هر چه در باره نقش و اهميت آن در پيشرفت فردي و اجتماعي گفته شود كم است.اين همان چيزي است كه علي(ع)در كلمات قصارش آن را به منزله سر در بدن معرفي كرده.
- صابروا؛ از مصابره از باب مفا عله به معني صبر و استقامت در برابر صبر و استقامت ديگران است.بنابراين قرآن نخست به افراد با ايمان دستور استقامت مي دهد كه هر گونه جهاد با نفس و مشكلات زندگي را شامل مي شود؛و در مرحله دوم به استقامت در برابر دشمن دستور مي دهد،و اين خود مي رساند كه تا ملتي در جهاد با نفس و اصلاح نقاط ضعف دروني پيروز نشود،پيروزي آنان بر دشمن ممكن نيست و بيشتر شكست هاي ما در برابر دشمان به علت شكست هايي است كه در جهاد با نفس ئ اصلاح نقاط ضعف خود دامن گير ما شده است.نكته ديگري كه از دستور صابروا استفاده مي شود اين است كه هر قدر دشمن بر استقامت خود بيفزايد ما نيزبايد برپايداري و استقامت خود بيفزاييم.
- رابطوا؛ اين جمله از ماده"رباط" گرفته شده و آن در اصل به معناي بستن چيزي در مكاني است؛ مانند بستن اسب در يك محل،و به همين جهت به كاروانسرا "رباط"مي گويند و "ربط قلب" به معناي آرامش دل و سكون خاطر است،گويا به محلي بسته شده است و "مرابطه" به معناي مراقبت از مرزها آمده است زيرا سربازان و مركب ها ووسايل جنگي را در آن محل نگه داري مي كنند.
اين جمله به مسلمانان دستور آماده باش در برابر دشمن و مراقبت دائم از مرزها و سرحدات كشورهاي اسلامي مي دهد تا هر گز گرفتار حملات غافلگيرانه دشمن نشوند،و نيز به آنها دستور آماده باش و مراقبت هميشگي در برابر حملات شيطان و هوسهاي سر كش مي دهد تا غافلگيرنگردند.
لذا در بعضي از روايات از علي(ع) اين جمله به مواظبت در انتظار نمازها يكي بعد از ديگري تفسيرشده است زيرا كسي كه با اين عبادت مستمر و پي در پي دل و جان خود را بيدار مي دارد،همچون سر بازي است كه در برابر دشمن حالت آماده باش به خود گفته است. خلاصه اين كه مرابطه معناي وسيعي دارد كه هر گونه آمادگي براي دفاع از خود و جامعه اسلامي را شامل مي شود.
نظر شما