راز وجود شرور در جهان؛ از ملزومات عالم ماده تا آزمون الهی

به گزارش خبرگزاری مهر، تعريف شر به عدم و فقدان كمال و وجود درد و رنج و مانند آن تعريف می شود كه معمولا در فلسفه و فلسفه اخلاق مورد بحث قرار مي گيرند. پرسش اين است كه چرا جهان به گونه اي آفريده شده كه داراي شر و نقص است؟ فايده اين شرور چيست؟

- شرور، لازمه ذاتي عالم ماده

تزاحم و تضاد از ويژگي هاي ذاتي عالم ماده است. اگر اين و يژگي ها نبود، چيزي به نام عالم مادي وجود نداشت. يا بايد اين و يژگي ها همراه عالم ماده باشد و يا اصلا چنين عالمي موجود نباشد. از طرف ديگر، حكمت و لطف خدا ايجاب مي كند كه عالم مادي خلق شود، زيرا خير آن بيشتر از نقص و شرآن است، و ترك خير كثير به سبب شر قليل، خلاف حكمت و لطف الهي است.

- شرور علت شكوفا شدن استعدادها

ساختار آدمي به گونه اي است كه بسياري از توانايي ها و استعدادهاي او در سايه مواجهه با سختي ها و مشكلات شكوفا مي شود. بسياري از اختراعات و ابتكارات در برخورد با مشكلات و سختي ها حاصل مي شوند. بنابراين، وجود شرور براي تكامل روحي و معنوي و علمي انسان سودمند است. قرآن در اين باره در آیات 5 و 6 سوره حشر مي فرمايد: پس با دشواري،آساني است.آري با دشواري آساني است.

امام علي(ع) در اين باره مي فرمايند: بدانيد كه شاخه درختي كه در بيابان مي رويد، سخت تر و پوست سبزه هاي خوش نما نازك تر و آتش گياهان صحرايي افروخته ترو خاموشي آنها ديرتراست.

-شر عاملي براي بيداري از غفلت

از فوايد شرور و سختي ها آن است كه آدمي را از خواب غفلت بيدار مي كنند. راننده اي را در نظر بگيريم كه بر اثر غفلت به قوانين راهنمايي و رانندگي بي اعتنا است. اگر او همچنان غافل بماند، مو جب نابودي خود و ديگران مي شود. اما پليس به عنوان هشدار او را جريمه می كند و از ادامه مسير باز می دارد. اين سختي و ناراحتي به نفع او است و باعث بيداري و هوشياري اش مي شود تا از پيامدهاي ناگوار دور بماند.

خداوند نيز در قرآن از سختي ها و مشكلات به عنوان عاملي براي بيداري از خواب غفلت ياد مي كند و در آیه 21 سوره سجده می فرماید: و قطعا غير از عذاب بزرگ تر عذاب آخرت از عذاب نزديك تر عذاب دنيا به آنان مي چشانيم،اميد آنكه به سوي خدا باز گردند.

- هديه به بندگان خاص

بنابر برخي روايات، هنگامي كه خدابه بنده اي لطف و يژه اي دارد او را گرفتار سختي مي كند. امام صادق(ع) در اين باره مي فرمايد: چون خداوند بنده اي را دوست بدارد، او را در درياي سختي ها غوطه ور مي سازد. باز امام صادق(ع) مي فرمايد: پيامبران بيشتر از ديگر مردم به بلا دچار مي شوند و سپس كساني كه بديشان شبيه ترند، هر چه شبيه تر،بلا هم بيشتر.

- شرور آزمون الهي

خداوند بعضی مواقع بندگانش را با مصيبت و سختي مي آزمايد تا مومنان راستين شناخته شوند، درست همان گونه كه طلاي ناخالص را با حرارت،ناب مي كنند و زيبايي و بهايي بيشتر به آن مي بخشند. همچنين خداوند برخي بندگان را در كوران رنج و مصيبت و مشكلات محك مي زند تا خالص و ارزشمندتر گردند.در قرآن مجيد در 2 و 3 سوره عنکبوت آمده است؛ آيا مردم گمان كردند همين كه بگويند ايمان آورديم به حال خود رها مي شوند و آزمايش نخواهند شد؟ ما كساني را كه پيش از آنان بودند آزموديم و اينها را نيز امتحان مي كنيم بايد علم خدا درباره كساني كه راست مي گويند و كساني كه دروغ مي گويند،تحقق يابد.