به گزارش خبرنگار مهر، شاید تا همین دهه قبل بود که یک توپ دو لایه و چند سنگ برای دروازه و آسفالت تفتیده برای زمین بازی، تمام اوقات فراغت تابستانی را برای بچه‌ها معنا می‌کرد، اما نوجوانان الان دیگر با توپ دو لایه و سنگ‌های دروازه آشنا نیستند، کلاس‌های مختلف با انواع برنامه‌های ورزشی، فرهنگی و اجتماعی برای قشرهاي مختلف سنی از سوی نهادهای مختلف برای گذران تعطیلات تابستان توسط موسسات دولتی و خصوصی برگزار می‌شود.
اما اوقات فراغت که در فرهنگ معین از آن به عنوان "فرصت مجال" یاد شده است و در میان انبوه برنامه‌های مختلف ادارات و نهادها به منظور غنی سازی زمان آسایش و فراغت جوانان و نوجوانان از آن یاد می‌شود تا چه اندازه به عنوان فرصتی برای افزایش میزان سرانه مطالعه در نظر گرفته می‌شود.
در شرایطی که ميزان مطالعه در ايران، بسيار پايين تر از سرانه جهانی است و تنها 9 درصد ايرانيان با سواد به طور دائم كتاب مي‌خوانند و نيز 20 درصد افراد دارای تحصيلات دانشگاهی به طور مرتب مطالعه مي‌كنند، برنامه‌های کتابخوانی در ایام فراغت به عنوان یک فرصت مطرح می‌شود.
خواندن کتاب‌های خوب، سالم‌ترین تفریح
«کتابخوانی در هیچ یک از برنامه‌های آموزشی و یا تفریحی خانواده‌ها گنجانده نشده است. والدین اعتقادی ندارند که سالم ترین تفریح برای کودکان در اوقات فراغت، کتاب است. کلاس ورزش و زبان رفتن در اولویت است و هیچ فرصتی برای کتاب و مطالعه در نظر گرفته نمی‌شود.»
اینها سخنان مرضیه نفری، مدیر کتابخانه عمومی ایثار است، به اعتقاد او آمارها می‌گویند بيشتر کودکان و نوجوانانی که به کلاس‌های مختلف ورزشی و هنری و ... مراجعه می‌کنند، مراحل بعد را دنبال نمی‌کنند و دوره‌ها ناقص باقی می‌ماند و بازدهی ندارند.
کتاب، تفریحی است که آموزش دارد و در هر موقعیت مکانی و زمانی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد اما هیچ گونه برنامه ریزی در این زمینه صورت نگرفته است.
کتاب غذای روح است و والدین باید این موضوع را مورد توجه قرار دهند. باید بدانند چه کتاب‌هایی برای فرزندشان مناسب است و آنها چه مطالبی را باید بخوانند و چه مطالبی را نه. خانواده‌ها باید برنامه ریزی بکنند.
نهادها برنامه‌ای برای دعوت به کتابخوانی در تابستان ندارند
به نظر مي‌رسد اداره کل کتابخانه‌های عمومي استان نیز برنامه منسجمی در زمینه ارتقای کتابخوانی در اوقات فراغت ندارد.
برگزاری 20 مسابقه آنلاین به صورت ماهانه در طول تابستان، جلسات هفتگی نقد و بررسی کتاب و مشارکت اعضای کتابخانه‌ها عمومی در شبکه کتاب خوانان حرفه‌ای ایران برای شرکت در مسابقه از برنامه‌های خوبی است که در حال اجرا است اما این برنامه تنها در سطح کتابخانه‌های عمومی و اعضای آنها اجرا می‌شود و در واقع برنامه‌ای برای جذب و دعوت هر چه بیشتر برای کتابخوانی در سطح مخاطبان بیشتر صورت نگرفته است.
کتابدار نمونه قم می‌گوید: برنامه مدونی برای جذب نوجوانان و جوانان به کتابخوانی در طول تابستان وجود ندارد. تنها توجه به بحث آمار کمی است که در کتابخانه‌ها مطرح است و مسائلی مانند اینکه در تابستان چند نفر عضو کتابخانه شده‌اند. ممکن است 200 نفر عضو شده باشند اما معلوم نیست که اینها پای ثابت مطالعه کتاب بوده باشند.
کتابدارها هم برای جذب مخاطبان به کتابخوانی تلاش کنند
نفری همچنین به وظایف کتابداران در غنی سازی اوقات فراغت هم اشاره می‌کند و می‌گوید: باید از حضور مراجعه کنندگان به کتابخانه ها بهترین استفاده را کرد و برای آنها سیر مطالعاتی مشخص کرد، مطالعه باید هدفمند باشد.
مطالعه کتاب‌های مختلف خوب است اما زمانی که فرد از یک سیر مطالعاتی بهره بگیرد به تناسب از اطلاعات مفید و یک سوتری برخوردار می شود.
وی اظهار می‌کند: کودکی در تابستان امسال ادبیات کلاسیک را مطالعه می‌کند، سال آینده ادبیات جدید و به این صورت می‌تواند مطالعات خود را هدفمند کند.
کتابداری که با وظایف خود آشنا باشد، تلاش می‌کند تا مراجعه کننده زده نشود و جذب مخاطبان به صورت مرتب صورت گیرد.
مدیر کتابخانه عمومی ایثار، این مطالعات هدفمند را زمینه ای برای دستیابی به قدرت تحلیل بالا برای کتابخوان‌ها می‌داند و معتقد است کودکان و نوجوانان می‌توانند مطلب خود را که از مطالعه کتاب‌ها به دست آورده و به دیگران ارائه کنند و در این صورت می‌توان حاصل مطالعه هدایت شده را مشاهده کرد.
.............................
كبري فتحي
نظر شما