دکتر محمد علی آذرشب عضو کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد وضعیت ترجمه متون علوم انسانی در کشور به خبرنگار مهر گفت: اصولاً ترجمه متون علوم انسانی بهترین زمینه برای ایجاد تبادل معرفتی بین مردم دنیا است. درست است که ترجمه متون علمی از قبیل فیزیک، شیمی، پزشکی، مهندسی هم برای ایجاد مبادله معرفتی لازم است ولی مشترکات زمینه علوم انسانی بین مردم دنیا فوق العاده زیاد است. به همین دلیل نیاز به تبادل معرفتی در این زمینه وجود دارد و ترجمه می تواند نقش مهمی در این خصوص ایفاء کند.
وی افزود: تفاوت علوم انسانی با علوم طبیعی در این است که علوم انسانی دارای محتوای ایدئولوژیک هستند و باید در ترجمه به آن توجه شود. یعنی ترجمه ها زیان آور برای افکار ایدئولوژیک طرف دیگر نباشد. مسائل فلسفی، فکری حتی مسائل مربوط به زبان شناسی محتوای ایدئولوژیکی دارند و باید در ترجمه احتیاط کرد و با دید باز و با ذهن عمیق به این مسائل پرداخته شود.
آذرشب ادامه داد: در مسائل دینی و تفسیر های مذهبی ترجمه های زیادی از فارسی به عربی شده است کتابهای علامه طباطبایی، مطهری، شریعتی، بهشتی و کتاب های دینی جوانان متأخر که در قم ظاهر شدند و مطالبی درباره علوم انسانی می نویسند به زبانهای عربی ترجمه می شود و در سطح دنیا منتشر می شود و مردم عرب با این شخصیت ها آشنا هستند. ولی باز هم احتیاج به کار بیشتری دارد. متفکرین خیلی بزرگی در جهان عرب داریم که کتابهای آنها به فارسی ترجمه شده است ولی در حد سالهای 70 ولی از آن به بعد در زمینه متون علوم انسانی کمتر ترجمه هایی از زبان عربی به فارسی می بینیم.
استاد دانشگاه تهران افزود: در زمینه علوم انسانی به این نوع تبادلات معرفتی نیاز داریم بین ایران و دنیا علی الخصوص جهان عرب که دارای ریشه تمدنی با ایران هستند و باید تبادل معرفتی بین اینها انجام پذیرد.
این استاد دانشگاه تهران در مورد وضعیت ترجمه متون علوم انسانی در کشورهای عربی هم تصریح کرد: در کشورهای عربی مخصوصاً در لبنان ترجمه های زیادی انجام می پذیرد. لبنان یک صحنه بازی برای تألیف و ترجمه کتاب از هر فکر و مشرب است و از شرق و غرب متون علوم انسانی به عربی ترجمه می شود.
وی تأکید کرد: ولی گاهی اوقات محدودیت هایی برای ورود این متون به لبنان است. ولی می توان گفت تقریباً هر کتابی که به زبان انگلیسی و فرانسوی در دنیا چاپ می شود ترجمه آن را یک ماه بعد در لبنان می بینیم. نسبت به زبان فارسی هم مرکز تحقیقات و انتشارات مصر معمولاً آثار زبان فارسی را به عربی ترجمه می کند تا کنون کارهای زیادی در مورد مسائل ایران شناسی و علی الخصوص در زمینه ادبیات صورت داده است.
وی درمورد مشکلات ترجمه متون علوم انسانی در کشور هم عنوان کرد: کمبود یک مترجم خبره و زبده و وارد به موضوع در زمینه ترجمه، یکی از مشکلات ترجمه است. یعنی مترجم در مقابل یک فکر زنده قرار گرفته و باید به آن فکر آشنایی کامل داشته باشد که بتواند بر آن مسلط شود و آن را ترجمه کند. دومین مشکل این است که ترجمه متون علوم انسانی باید همراه با حاشیه نویسی دقیق صورت بگیرد یعنی خیلی از مطالبی که از خارج وارد می شوند احتیاج به توضیح و حاشیه دارد و مترجم باید آنقدر تسلط داشته باشد که بتواند نسبت به بعضی مطالب که خلاف است یا مسائلی که مورد توجه بیشتر نویسنده است در حاشیه قلم بزند ولی متأسفانه ترجمه ها خام صورت می گیرد.
نظر شما