نقش علم در سعادت انسان/ دلایل هفتگانه برتری علم بر ثروت از دید امام علی (ع)

به گزارش خبرگزاری مهر، "علم" عبارت است از صورتي كه از اشیا در ذهن حصول پيدا مي كند. تا وقتي كه انسان نسبت به اموري علم پيدا نكرده، آنها پيش انسان مجهول و تاريك هستند، اما وقتي كه صور اشيا پيش نفس انسان حاصل شد انسان نسبت به آنها روشنايي مي يابد و نورانيتي در ذهن انسان حاصل مي شود. از اين رو فرموده اند علم نوري است كه خداوند در دل هر كس كه بخواهد واريز مي كند.

ويژگي هاي علم

- علم وسيله سعات و كمال انسانيت است البته علمي كه با خشيت و حلم و بردباري و عمل قرين گردد.
- علم و معرفت بهترين و سيله براي قرب به حق است.
- علم غذاي روح است. روح هر چه بيشتر از اين غذا بهره مند شود، هم بيشتر لذت مي برد و خشنود مي شود و هم قوي تر مي گردد. چنانكه بدن نيز از غذاي مخصوص خود قوي تر مي شود، با اين تفاوت كه بدن از غذاهاي لذيذ خود كم كم خسته مي شود، اما روح از غذاهاي لذيذ خود نه تنها هرگز خسته نمي شود بلكه بيش از پيش تشنه تر مي گردد.
- امتياز بني آدم از هم ديگر به وسيله علم و معرفت است.
-هر قدر علم و معرفت انسان بيشتر شود، به همان اندازه و به همان نسبت از عالم حيوانيت دورتر مي شود و هر قدر جهل انسان بيشتر باشد به همان اندازه با حيوانات هم سنخ تر مي گردد.

بر همين اساس اسلام براي علم و معرفت بي نهايت ارزش و اعتبار قائل شده است و براي كسب وتحصيل آن بسيار تشويق و تحريض نموده است. در اين باره آيات زيادي در قرآن شريف و روايات فراواني از خاندان عصمت و طهارت(ع) به ما رسيده است به طوري كه علماي اسلام كتاب هاي فراواني در زمينه علم عالم، متعلم، تعليم و تعلم نگاشته اند. ما نمونه اي از آيات كريمه و روايات شريفه را ذيلا بيان مي كنيم.

آيات قرآن
1) از بندگان خدا تنها دانايانند كه از او مي ترسند.
2) به هر كسي حكمت داده شود، به يقين خيري فراوان داده شده است.
3) قرآن شريف، خود كتاب علم است و اولين آيات خود را با علم شروع كرده و فرموده است: بخوان به نام پروردگارت كه آفريد انسان را از علق آفريد. بخوان و پروردگارتو كريم ترين كريمان است. همان كس كه به وسيله قلم آموخت. آنچه را كه انسان نمي دانست به تدريج به او آموخت.
4) آيا كساني كه مي دانند و كساني كه نمي دانند يكسانند؟

روايات

رسول خدا(ص) می فرماید: علم جويي بر هر مسلماني فريضه وواجب است و نيز فرمودند: زگهواره تا گور دانش بجوييد.

علي(ع) می فرماید: مرتبه كمال دينداري علم جويي و عمل كردن به آن است و بي گمان علم جويي از جست و جوي مال و ثروت واجب تر است. و نيز فرمودند؛ مردم سه دسته اند؛ دانايي كه شناساي خداست، آموزنده اي كه در راه خدا رستگاري كوشاست و فرومايگي رونده به چپ و راست كه در هم مي آميزند و هر كه بانگي زند از او تبعيت كنند و با هر بادي به جانبي روانه شوند.

امام علی (ع) همچنین می فرمایند: علم به هفت دليل از مال و ثروت بهتر است؛ اول كه آن علم ميراث انبيا و ثروت ميراث فرعونیان است. دوم آن كه علم از بخشيدن كم نگردد ولي ثروت با بخشش كاهش مي يابد. سوم آن كه ثروت به نگهباني محتاج است ولي علم، خود عالم را نگهباني مي كند. چهارم آنكه علم حتي با مرگ عالم از او جدا نمي شوند و با او به كفن وارد مي شود،ولي ثروت در دنيا مي ماند. پنجم آن كه ثروت هم براي مومن قابل دستيابي است و هم براي كافر، ولي علم جز براي مومن حاصل نگردد. ششم آن كه همه مردم در امور ديني خود به عالم نيازمندند، ولی به ثروت نیازمند نیستند، هفتم آن كه علم، آدمي را بر عبور از پل صراط قوت مي بخشد ولي چه بسا ثروت،آدمي را ازآن باز دارد.

امام باقر(ع) می فرماید: دانشمندي كه علم و دانش او سودمند باشد، از هفت صد عبادت پيشه برتر است. امام صادق(ع) نیز می فرمایند: دوست داشتم كه بر سر يارانم شلاقي باشد تا اين كه در دين تفقه يابند.

امام رضا(ع) می فرمایند: بي گمان علم مايه حيات دل ها و رهايي از جهالت است و مايه روشني بينش ها از تاريكي و قدرت بدن ها و رهايي از ضعف و ناتواني است.