گزارش هاي سازمان حمايت از كودكان ملل متحد (يونيسف) در خصوص تغذيه نوزادان با شير مادر حاكي از آن است، مادراني كه با شير خود فرزندشان را به مدت 6 ماه تغذيه كرده اند، موجب زنده ماندن حداقل 1 ميليون و 300 هزار كودك در سال شده اند.
كارشناسان يونيسف معتقدند كه اگر مادري، كودك خود را تا 6 ماه از شير خود تغذيه كند بايد از حمايت و خدمات دولتي بهره مند شود.شير مادر تغذيه بي نظير و بدون جانشين براي كودك بوده اما ممكن است بدون كمك و مادران شير خوار از اين مائده الهي محروم شود.
شير مادر ، نخستين واكسن براي كودك
شير مادر تمام نيازهاي غذايي شيرخوار را براي سلامت و رشد مطلوب او تامين مي كند به گونه اي كه آغوز شير در روزهاي اول شيردهي، سرشار از مواد ايمني زا و محاظت كننده شيرخوار است و به عنوان نخستين واكسن او محسوب مي شود همچنين شير مادر بويژه آغوز به خاطر داشتن تركيب مناسب با موقعيت نوزاد در بهبود رشد و تكامل نوزاد نارس و بيمار نقش حياتي دارد.
شير خواراني كه از شير مادر تغذيه مي كنند، احتمال ابتلاي آنها به عفونت بويژه عفونت هاي گوارشي و تنفسي كمتر از ساير شيرخواران است حتي در صورت بروز آن نيز شدت بيماري و احتمال مرگ و مير آنها به مراتب كمتر خواهد بود.
ميزان بروز انواع آلرژي، آسم و خرابي دندان درصورت تغذيه با شير مادر كاهش مي يابد همچنين شيرخواراني كه با شير مادر تغذيه مي شوند از درجه هوشي بالاتري نسبت به ساير شيرخواران برخوردار خواهند بود.
افزايش امنيت رواني دوران بلوغ با تغذيه نوزاد از شير مادر
تغذيه با شير مادر رابطه عاطفي بين مادر و نوزاد را حتي در آينده بيشتر مي كند به گونه اي كه شيرخواراني كه با شير مادر تغذيه مي شوند در دوران بلوغ و سال هاي بعدي زندگي از امنيت روان بيشتري برخوردارند همچنين شيرخواراني كه با شير مادر تغذيه مي شوند در دوران بزرگسالي كمتر به عوارض قلبي عروقي، مفصلي و بيماري قند مبتلا مي شوند.
كارشناسان معتقدند كه حتي شير دادن به سلامت جسم و روان مادر نيز كمك زيادي مي كند چون اين امر موجب مي شود كه محور خانواده محكم و استوار نگه داشته شود همچنين تغذيه مكرر و به دلخواه شيرخوار در روز و شب به جلوگيري از بارداري هاي ناخواسته و فاصله گذاري بين حاملگي ها كمك مي كند.
تغذيه با شير مادر به ميزان زيادي از بار اقتصادي خانواده به علت ضرورت صرف هزينه هايي كه براي خريد شير خشك، شيشه و سوخت و همچنين درمان بيماريهاي ناشي از تغذيه مصنوعي نظير اسهال و ... ايجاد مي شود، كم مي كند چرا كه بخش زيادي از درآمد اين خانواده ها به اين امر اختصاص خواهد داشت در صورتي كه مي توان با صرف هزينه اي بسيار كمتر از خريد شير خشك و ... به بهبود تغذيه مادر كمك كرد.
نقش مهم پدران در تغذيه نوزاد با شير مادر
پدران نقش بسيار مهمي هرچند غير مستقيم در تغذيه با شير مادر ايفا مي كنند بنابراين حمايت پدر يكي از عوامل موثر در موفقيت شيردهي مادر است.
تحقيقات انجام شده نشان داده كه 75 درصد شيرخواران كه به طور كامل باشير مادر تغذيه شده اند، پدرانشان اعتقاد به تغذيه با شير مادر داشتهاند ، بنابراين ايجاد فرهنگ تغذيه با شير مادر به حمايت هر يك از اعضاي جامعه وابسته است و شروع آن نيز بايد ازخانواده صورت گيرد.
نتايج تحقيقات نشان مي دهد زناني كه پس از زايمان به نوزادان خود شير مي دهند وزن بدن آنها به صورت منظم كاهش مي يابد، بنابراين ديگر نيازي به لاغر شدن و رساندن وزن به ميزان طبيعي از طريق رژيم هاي سخت غذايي نيست.
بررسي ها نشان مي دهد كه شير مادر حاوي مواد مغذي، پادتن، هورمونهاي مختلف، عوامل ايمني ساز و ديگر موادي است كه كودك در 6 ماه اول زندگي خود به آنها نياز دارد همچنين شير مادر نوزاد را در برابر اسهال و عفونتهاي شديد تنفسي مصون داشته و سيستم ايمني نوزاد را تحريك مي كند.
محققان معتقدند كه نوزداني كه در 2 ماه نخست زندگي از مادر خود تغذيه نشده اند نسبت به نوزاداني كه شير مادر خود را مي خورند تا 25 برابر احتمال بيشتري دارد كه جان خود را بر اثر اسهال از دست بدهد همچنين آنها 4 برابر بيشتر به سينه پهلو مبتلا مي شوند.
نتايج تحقيقات نشان داده، كودكاني كه كمتر از سه ماه از شير مادر تغذيه شده اند، از نظر مهارتهاي سني در 13 ماهگي و از جهت بهره هوشي در 5 سالگي نسبت به كودكاني كه 6 ماه يا بيشتر از شير مادر خورده اند، در سطح پايين تري قرار داشته اند.
پيشگيري از ابتلاي نوزاد به بيماريهاي فصلي با تغذيه شير مادر
يك متخصص بيماريهاي نوزادان مي گويد: تغذيه نوزادان با شير مادر موجب جلوگيري از بيماريهاي شايع فصلي به ويژه بيماري هاي رايج در ماه هاي گرم مي شود .
دكتر فاطمه اعلمي در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي افزايد: بيماري هاي شايع فصلي به ويژه بيماري هايي كه به طور معمول در ماه هاي گرم شايع مي شوند نظير اسهال و بيماري هاي گوارشي را مي توان به راحتي با تغذيه نوزادان به وسيله شير مادرمهار كرد .
وي اظهار مي دارد: براي نوزاداني كه با شير خشك تغذيه مي شوند بايد پيش از مصرف، شيشه مورد استفاده كاملا جوشانده شود تا راه هاي احتمال آلودگي كنترل شود.
دكتر اعلمي در خصوص جلوگيري از سوء تغذيه در نوزادان مي گويد: تا شش ماهگي تغذيه با شير مادر براي نوزادان كافي است اما پس از اين دوره، از آنجا كه در اين دوره احتياجات پروتئيني در نوزادان بيشتر مي شود بايد براي پيشگيري از سوء تغديه نوزادان، روزانه دو تا سه نوبت مواد پروتئيني نظير گوشت در رژيم غذايي آنها گنجانده شود.
دكتر اعلمي درباره غذاهاي كمكي موجود در بازار اظهار داشت: اين نوع از غذاها بايد روزي يك يا دو بار در روز براي تغذيه كودك شير خوار مورد استفاده قرار گيرد اما بايد توجه داشت كه اين غذاهاي آماده هيچ گاه نمي تواند جايگزين غذاهاي كمكي پخته شده در خانه نظير حريره بادام و شير برنج شوند.
شنيدن گريه نوزاد موجب افزايش شير مادر مي شود
دبير انجمن علمي مامايي مي گويد: تحقيقات نشان داده زماني كه مادر گريه نوزاد را مي شنود به طور ناخود آگاه ترشح شير در سينه مادر افزايش مي يابد.
ناهيد خداكرمي در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي افزايد: نوزاداني كه از شير مادر تغذيه مي شوند در مقايسه با ديگر نوزاداني كه شير خشك و يا شير گاو استفاده مي كنند از هوش بالاتر برخوردار خواهند بود.
وي ادامه مي دهد: تكامل شناختي در نوزداني كه از شير مادر تغذيه مي كنند در مقايسه با ديگر نوزادان بيشتر است به گونه اي كه اين نوزادان در مورد شناخت محيط زندگي و اطراف خود سريعتر عمل كرده و همچنين در زمينه تحصيلات و يادگيري ها نيز موفق تر بوده اند.
دبير انجمن علمي مامايي در خصوص موانع موجود براي تغذيه نوزاد با شير مادر مي گويد: در صورتي كه مادر مبتلا به بيماري تيروئيد، در دوران شيردهي با دستور پزشك ناچار به انجام راديوگرافي و عكسبرداري از غده تيروئيد باشد تغديه نوزاد با شير خود را بايد به پزشك خود اطلاع دهد چون مواد راديواكتيو بر بدن وي تاثير گذاشته و از طريق شير وارد بدن نوزاد مي شود.
وي ادامه مي دهد: مواردي نظير استفاده مادر از مواد مخدر، حساسيت نوزاد به شير مادر يا گالكتوزم، ابتلاي مادر به بيماري ايدز، سل فعال، هپاتيت B و سرطان پستان و نيز مصرف دارو در اين دوران، موجب مانع شير دهي مادر مي شود كه در اين موارد حتما بايد با پزشك مشورت شود.
نقش ماماها در تغذيه نوزاد با شير مادر فراموش شده است
خداكرمي در خصوص نقش ماماها در آگاه كردن مادران نسبت به تغذيه نوزاد با شير مادر، مي گويد: ماماهاي شاغل در مراكز بهداشتي در دو دهه نقش بسيار مهم و موثري در تشويق مادران و ارائه آگاهي به آنها در تغذيه نوزاد با شير مادر داشته اند اما متاسفانه امروزه اين نقش به علت عدم حمايت مديران كلان كشور كمرنگ جلوه داده شده است.
وي ادامه مي دهد: تحقيقات در دو سال اخير نشان داده كه ميزان تغذيه نوزاد با شير مادر نسبت به گذشته كاهش يافته است كه علت آن هم به كاهش چشمگير نقش ماماها در انجام زايمان هاي طبيعي و مراقبت هاي پس از آن مربوط مي شود.
خداكرمي افزود: براي به دست آوردن و حفظ روند پيشرفت گذشته كشور در زمينه تغذيه نوزاد با شير مادر، راهي جز واگذاري مجدد مسووليت هايي نظير مراقبت هاي بارداري، مشاوره مادر باردار و مراقبتهاي پس از زايمان به ماماها وجود ندارد چون امروزه كمبود پرسنل مامايي در مراكز بهداشتي موجب ارائه آموزش هاي كمتر به مادران شده است.
وي تصريح كرد: هم اكنون در برنامه هاي مربوط به تغذيه با شير مادر، از نظرات ماماهاي كشور استفاده نشده و يا كمتر توجه مي شو بنابراين برنامه ريزان كلان كشور و مديران بخش سلامت جامعه بايد اين برنامه ها را به ماماها سپرده چون در تمامي دنيا زماني كه ماماها در زمينه تغذيه نوزاد با شير مادر دخيل بوده اند، نتايج مثبت و مطلوبي حاصل شده است.
نظر شما