گردشگری اصل رهایی از نفت و وابستگی های این چنینی است/مدیریت شهری سبب رونق صنعت گردشگری

به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به هفته جهانی گردشگری از یک سو و اهمیت توسعه این صنعت جهانی در راستای توسعه اقتصادی از سوی دیگر نیازمند آن هستیم که ابعاد و زوایای این صنعت مهم را از زبان کارشناسان امر بشنویم چرا که در دیاری چون هگمتانه که دارای جاذبه های ارزشی و آثار تاریخی بی بدیلی است توجه به ابعاد گردشگری به نوبه خود می تواند سبب رونق اقتصادی این استان شود . بر این اساس با مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان، معاون گردشگری وی و یکی سرپرست راهنمایان تور در استان همدان به گفتگو نشستیم.

- زوایای مغفول مانده بحث گردشگری همدان که نیازمند تبیین بیشتری است:

ایزدی در اینباره گفت: به نظرم یک دغدغه ای است که اگر نوع نگاهمان را به ابعاد شعار گردشگری امسال داشته باشیم نشان دهنده دغدغه ای است که برای آینده جوامع انسانی باید روی این موضوعات به واقع تامل و تفکر کرد.

گردشگری به عنوان یک صنعت و حرفه شاید تنها فعالیتی باشد که با تمامی جوانب یک زندگی چه برای انسانها و چه برای حیوانات و چه از لحاظ اقلیمی به هر نحو درگیر است و کمتر رشته و حرفه ای را از حرفه های مختلف داریم که تا این اندازه درگیر زندگی روزمره انسانها در جوامع امروزی است.

اعتقادی به مقایسه در حوزه گردشگری ندارم

اعتقاد من به شخصه بر این است که گردشگری در کشور ما و جامعه ایران علت و معلول هایی دارد که منحصر به فرد است و به همین خاطر من اعتقادی به مقایسه در حوزه گردشگری ندارم چون وقتی بحث مقایسه در حوزه گردشگری پیش می آید به نظرم به خطا می رویم.

در مقایسه حوزه گردشگری خیلی ضربه می خوریم چون عملیاتی و اجرایی نیست چون نمی توان همدان را با اصفهان و یا حتی ایران را با کشورهای دیگر مقایسه کرد.

در حوزه گردشگری خارجی همه ساله گردشگر زیادی از ایران به مقصد آنتالیای ترکیه می روند اما نباید از نظر دور داشت گردشگری که در ترکیه باب شده، گردشگری نیست که در شرایط نظام جمهوری اسلامی ایران بتوانیم وارد شویم یا مانور دهیم و اصلا چنین گردشگری را قبول نمی کنیم چرا که برای ما ارزشهای اسلامی و چارچوب دینی اولویتی گرانسنگ است.

دغدغه ای که امسال در شعار هفته گردشگری مورد توجه قرار گرفته بحث "آب" هست و قطعا یکی از عناصر اصلی  آینده مشترک در جهان همین عنصر "آب" است و با این وصف شعار جهانی هفته گردشگری در سال جاری بسیار پرمغز است چرا که نگاه این شعار بر این است که دغدغه ها را نیز در بحث توسعه گردشگری باید لحاظ کرد.

به هر نحو برداشت از گردشگری در دنیا متفاوت است، شیوه جذب در دنیا متفاوت است و در این بازار پررقابت گردشگری، اعمال ضد ارزش و غیراخلاقی نیز اتفاق می افتد.

آنچه در حوزه گردشگری خارج از ایران اتفاق افتاده کاملا ضد ارزش و ضد اخلاقی است و حتی در مباحث تبلیغاتی که دنیا علیه ایران دارد که ما را به عنوان کشور ناامن جلوه بدهد بر همگان واضح و مبرهن است اما ما نیز نباید از تلاش فروگذار باشیم.

گردشگری و مقوله توریسم و آنچه سازمان جهانگردی امسال انتخاب کرده نشان دهنده حضور صنعت گردشگری در آحاد جوامع مختلف فارغ از نژادها و رنگها است.

-  فعالیتهای لازم برای بومی سازی این شعار جهانی و سایر مولفه های مورد توجه در توسعه گردشگری:

ایزدی: چون تم فعالیت های مربوط به گردشگری، تم فرهنگی است همیشه با کندی پیش می رود و موقعی می توان این قصه را به سرانجامی رساند که بتوان در این زمینه فرهنگسازی کرد فرهنگسازی نیز تا در لایه های جامعه رسوخ و نفوذ پیدا کند زمان خیلی زیادی را می برد.

به دلیل مدیریت گذشتگان ما همدان در یک دوره بیش از هزارساله تبدیل به یک بستر بسیار زیبا، سبز و خرم شد اما در حال حاضر دچار سراشیبی شده و من در هیچ شرایطی به خاطر ندارم که اوایل شهریور در همدان درختی زرد شده باشد اما متاسفانه از ابتدای شهریور امسال پاییز زودرس را داشتیم که عامل اصلی اش کم آبی است.

شعار امسال گردشگری و شعارهای این چنینی که مطرح می شود حداقل یک مکثی را برای تفکر ایجاد می کند و قطعا تنها با یک شعار در یک روز و انجام یکی دو برنامه خوب است و اگر چه شروط لازم است اما کافی نیست.

بزرگترین مشکل و آسیب گردشگری، تک بودن و تنها بودن است

بزرگترین مشکل و آسیب گردشگری، تک بودن و تنها بودن است چون یک صدا بودن هیچگاه جواب نمی دهد و ما نیازمندیم که به واقع به فرابخشی بودن صنعت گردشگری همگی ایمان بیاورند و در کنار این مهم، وارد عرصه فعالیت نیز بشوند.

صنعت گردشگری دریایی است که بایستی همه همزمان باهم پارو بزنند درصورتی که هر کس بخواهد پاروی خود را بزند این کشتی به سرمنزل مقصود نخواهد رسید.

صنعت در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارد و گردشگری نیز با چالش هایی مواجه است و کشاورزی نیز با چالش های عجیب و غریبی دست و پنجه نرم می کند.

گردشگری می تواند به ثباتی برسد که تامین کننده بازار ما باشد و درآمد سرانه مناسبی را برای خانواده ها ایجاد کند که تحقق این مهم زمان بر است.

گردشگری اصل رهایی از نفت و وابستگی های این چنینی است

امیدواریم که همه دست به دست هم بدهند و بحث گردشگری دغدغه واقعی آنها باشد و به باور برسند که گردشگری اصل رهایی از نفت و وابستگی های این چنینی است چون تنها راه ما برای برون رفت از وضعیت اقتصادی نامطلوب، بحث گردشگری و توسعه آن است.
 

ناصرالمعمار در پاسخ به سئوال مهر ضمن تایید سخنان علیرضا ایزدی گفت: به نظر من تا نکاتی که عرض می کنم مورد توجه قرار نگیرد هر برنامه ریزی و هر تلاشی ابتر می ماند چون اول باید راه و مسیر را پیدا کنیم و سپس قدم در راه بگذاریم.

یک مشکل بزرگ و تعریف اصلی از گردشگری این است که وقتی می گوییم گردشگری فرابخشی است این یک کلمه است و همه آن را به راحتی عنوان می کنند اما وقتی می خواهیم به عمق این کلمه تامل کنیم متوجه می شویم که چه معنایی دارد و انتظار ما از دیگران چیست؟ و صنعت گردشگری با منابع طبیعی سروکار دارد با محیط زیست سروکاردارد، با آموزش، فرهنگسازی، بهداشت، امنیت و بسیاری از دیگر موارد؛ در حالی که هر یک از این مباحث خود دستگاه متولی دارد اما با گردشگری مرتبط هستند.

اشکال کار این است زمانی که بحث گردشگری پیش می آید همه می گویند تو چه کاری می خواهی بکنی؟در حالی که قرار نیست ما کاری برای مثلا محیط زیست یا منابع طبیعی بکنیم چون ما داریم هدایت و سیاستگذاری، کمک و یادآوری می کنیم.

وقتی شعار امسال هفته گردشگری" آب" تعیین شده قرار نیست ما کاری برای حفظ منابع آبی جهان کنیم بلکه سازمان جهانی جهانگردی خود را مسئول می داند تلنگری بزند که حواسمان جمع باشد که این منابع دارد از دست می رود نه اینکه سازمان جهانی گردشگری خود بیاید و متولی منابع آب کره زمین شود.

این مهم باید در همه سطوح چه دولتی و چه خصوصی جا بیفتد اما معمولا این فراموش می شود که سازمان گردشگری در کنار سایر دستگاه های متولی باید حرکت کند.

این نکات معمولا فراموش می شود و ایجاد یکسری انتظارات می کند که اصلا منطقی نیست.

رسانه ها باید کمک کنند که این مهم را بین مردم فرهنگسازی کنیم و چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی و عامه مردم همه بدانند که هدف از گردشگری این است و میخواهد تسهیل کند و میخواهد چرخ گردشگری حرکتی مداوم داشته باشد و متوقف نشود اما قرار نیست گرداننده این چرخ دستگاه گردشگری باشد چون اصلا وظیفه اینچنینی ندارد.

ناصرالعمار: وظیفه دستگاه گردشگری اطلاع رسانی برنامه های دستگاه های مختلف در استان است

قرار نیست دستگاه متولی بگوید فلان روستا برنامه ای در زمینه کشاورزی یا برداشت محصول و یا گردشگری دارد بلکه متولیان باید چنین برنامه هایی را احصا کرده و به ما اعلام کنند تا ما اطلاع رسانی کنیم .

ما وظیفه داریم جشنواره های گردشگری برگزار کنیم و انواع پتانسیل های گردشگری استانها را در آن مکان به معرض نمایش بگذاریم اما اینکه هر کدام از آن برنامه ها توسط چه ارگانی برگزار می شود بر عهده دستگاه مربوطه است.

اما این روند معمولا به گونه دیگری برداشت می شود و این انتظار و توقع را ایجاد می کند که دستگاه گردشگری خود متولی تک تک برنامه ها در اقصی نقاط استان است.

ناصرالمعمار: برخی قیاس ها بین همدان با سایر استان ها به هیچ وجه درست نیست

یکی از دغدغه های من این است که چرا همدان را مثلا با شهری چون مشهد در بحث گردشگری قیاس می کنند در حالی که هیچ وجه تشابهی در این دو استان نیست چرا که همه مردم حداقل سالی یکبار نذر می کنند که به مشهد بروند و این شهر پتانسیل بالقوه و شناخته شده ای چون بارگاه امام رضا (ع) دارد اما سئوال من این است چه کسی نذر می کند که به همدان بیاید؟ پس باید ملاحظه شود که این فرق بسیار مهم و زیاد است.

انتظار من به واقع این است که این تفاوت ها لحاظ شود و در ابتدا مورد توجه قرار دهیم بعد مقایسه کنیم و هر مقایسه ای نیز درست نیست و به نظر من آنچه که باید در این بررسی ها مورد توجه قراردهیم الگوبرداری از موفقیت سایر استانها در زمینه توسعه گردشگری است.

در قیاس بحث گردشگری همدان با سایر استان ها ابتدا باید شرایط از نظر جاذبه ها، پتانسیل ها و از نظر شرایط فرهنگی و اجتماعی استان بررسی و تبیین شود که استان مورد نظر آیا هم وزن همدان هست؟ بعد مقایسه انجام شود.

متاسفانه چون گردشگری فرابخشی است همگان خود را کارشناس آن می دانند

ما متاسفانه معمولا در بحث گردشگری یک کلمه را فراموش می کنیم که این درد را در حال حاضر کاملا حس می کنم و آن بحث"کارشناسی" است چون بحث گردشگری فرابخشی است و همه دستگاه ها با آن درگیر هستند و با عامه مردم ارتباط دارد همه خود را کارشناس این حوزه می دانند که این اصلا درست نیست.

اینکه همگان خود را در حوزه گردشگری صاحبنظر و کارشناس بدانند به گردشگری ضربه می زند چرا که باید اجازه داد گردشگری با کار کارشناسی واقعی جلو برود و کارشناسان الگوی توسعه را تعریف کنند، ارائه بدهند، سرمایه گذار بیاید و در قالب الگوی توسعه ما کار کند.

اگر قرار باشد هر کسی با نظر شخصی و برداشت خود در این حوزه اظهارنظر کند، قابل جمع کردن نیست و بعدا نه تنها بهره برداری نمی شود بلکه ضربه های بیشتری خواهیم خورد و سرمایه ها هدر می رود و قابل برگشت نیست.

در صنعت گردشگری بر خلاف بحث فرهنگی زمان مهم است پس اگر می خواهیم صنعت گردشگری رونق پیدا کند در حالی که می گوییم این بحث فرهنگی و زمان بر است، باید کار فرهنگی را گسترده و با هماهنگی دستگاه ها انجام دهیم تا ضعف زمان حل شود اما کدام دستگاه پاپیش می گذارد؟

"گردشگری و آموزش" گردشگری باید به عنوان یک سرفصل وارد کتب درسی شود

"گردشگری و آموزش" گردشگری باید به عنوان یک سرفصل وارد کتب درسی دوره آموزش از اول ابتدایی تا دبیرستان برود و همه دانش آموزان باید یاد بگیرند که مسافر کیست؟، با مسافر چگونه باید رفتار کرد؟، در مسافرت چگونه باید عمل کرد؟ که این موارد آهسته آهسته باید به دانش آموزان آموخته شود.

همه به نقش گردشگری در توسعه اقتصادی، درآمدزایی، اشتغالزایی واقف هستند اما چون یکسری موارد در بحث گردشگری و حیطه فعالیتی آن فراموش شده سبب ایجاد یکسری انتظارات و برداشت های نادرست می شود.

- دغدغه های حوزه گردشگری و جاذبه های آن:

ایزدی: هر کسی در زمینه گردشگری صحبت می کند می گوید همدان 1750 جاذبه دارد چرا وضعیت گردشگری این است؟ در صورتی که ما 1750 جاذبه نداریم بلکه 1750 اثر شناخته شده در همدان داریم اما اینها اثر هستند و به نظرم اگر بیشتر از این گردشگر وارد همدان شود دچار چالش می شویم چرا که در حال حاضر ظرفیت همدان بیش از این نیست و اگر در ظرفی بیش از گنجایش آب بریزیم سرریز می کند و این هنر نیست.

اینکه گردشگری بیاید نان و غذا نیز همراه خود بیاورد که گردشگری نیست ما ابتدا باید زیرساختهای گردشگری استان همدان را بالا ببریم مگر همدان چند هتل دارد؟ و ظرفیت اسکان مگر چقدر است که بخواهیم بر اساس آن تعداد گردشگران را ارتقا دهیم؟

برخی گردشگران نیز در پارکها چادر می زنند که ما اعتقادی به این نوع گردشگری نداریم و صرفا همین مشکلی که شعار امسال گردشگری نیز حفاظت از آینده است این پارکها و فضای سبزها آینده ای هستند که ما در حال حاضر مسئول حفاظت از آنها هستیم تا به نسل آینده بدهیم.

1750 اثر شناخته شده همدان آثاری هستند که تم تاریخی دارند مثل تپه ها، محوطه ها، آرامگاه های بوعلی و باباطاهر، هگمتانه و خیلی از مکان های زیبای استان نظیر سراب گاماسیاب جزو این 1750 اثر نیست.

بحث انتخاب آثار به زمانی بر می گردد که میراث فرهنگی جدا بود و آن زمان مباحث طبیعی در دستورکار میراث فرهنگی اصلا نبود.

باید تبیین شود که "اثر"، "جاذبه" نیست!

ناصرالمعمار: اثر چیزی به جا مانده از گذشته است اما بر روی این اثر باید کار شود و زیرساخت هایی برای آن فراهم شود محوطه سازی شود تا آماده شود برای بازدید اما متاسفانه این دو را همیشه با یکدیگر اشتباه می کنند در حالی که "اثر"، "جاذبه" نیست بلکه "اثر" به جا مانده است و باید شناسایی شود و روی آن کار شود تا تبدیل به جاذبه شود.

شاید جاذبه های قابل بازدید استان همدان حدود 40 مورد باشد که هدف ما افزایش این تعداد است تا جاذبه های متنوع را آماده و فراهم کنیم تا ماندگاری مسافر افزایش دهیم و در کنار آن نیز جاذبه های انسان ساخت ایجاد کنیم و تفریح گاه ایجاد کنیم چرا که چاذبه های گردشگری همدان باید اضافه شوند.

 نکته دیگری که برای ما خیلی مهم است این است که در بحث علمی گردشگری وقتی می گوییم "مسافر" این کلمه دو بعد دارد که یک بعد آن تعداد مسافر و بعد دیگر آن درآمد حاصل از مسافر است.

اگر ما سالی 100 هزار مسافر در همدان داشته باشیم و درآمد یک میلیون باشد به درد نمی خورد چون مسافری که با خود وسایل خواب و خوراکش را از منزلش به همدان می آورد و کنار خیابان ما چادر می زند و یک هفته هم می ماند به جز آلودگی، ایجاد ترافیک و مشکل نظافت و بهداشت شهر هیچ چیزی ندارد.

مسافری که هیچ چیزی در همدان خرج نمی کند و تنها آمار را بالا می برد و اشتغال و درآمدی ایجاد نمی کند، خوب نیست بلکه مسافری را باید بیاوریم که از وی پول دربیاوریم و فقط به آمار مسافر تکیه نکنیم.

ای کاش ما یک میلیون مسافر داشته باشیم و این تعداد درآمد سه میلیون مسافر را داشته باشند چرا که در این صورت ترافیک شهری کمتر است، بهداشت شهری کمتر به خطر می افتد، امنیت شهری کمتر به خطر می افتد، سیستم دفع زباله کمتر به خطر می افتد و آب کمتری نیز مصرف می شود اما در عوض پول خوبی از این  تعداد مسافر درآمدزایی شده است.

این موارد از مباحث علمی گردشگری است و اما متاسفانه چون بحث علمی معمولا مدنظر نیست یکسری صحبت های کلیشه ای را افراد شنیده اند و روی آن تمرکز می کنند و گمان دارند پاسخی که می گیرند برنامه ریزی گردشگری است.

بهنام افتخاریان رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان همدان: پس از چند سال به همت راهنمایان گردشگری و با حمایت ویژه اداره کل میراث فرهنگی استان همدان انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان برای پیگیری حقوق صنفی و حقوق حرفه ای این قشر شکل گرفته و حرکات رو به رشدی نیز در این راستا در حال انجام است.

در حال حاضر حدود 30 نفر از راهنمایان حرفه ای استان همدان را به عضویت داریم و برنامه بر این است که در سایر شهرستان های استان همدان نیز این موضوع را ساماندهی کنیم.

فردی را به عنوان راهنمای گردشگری تلقی می کنیم که دوره آموزشی را از سازمان میراث فرهنگی با موفقیت بگذراند و موفق به اخذ کارت راهنمایی از این سازمان شود.

این انجمن بنگاه کاریابی برای راهنمایان گردشگری نیست بلکه وظیفه ما صرفا ساماندهی و پیگیری حقوق راهنمایان است.

- نقش مدیریت شهری در توسعه صنعت توریسم همدان:

ناصرالمعمار: من قبل از اینکه به مدیریت شهری برسم باید به جامعه برسم چون بن جامعه و عامه ما هست و از این عامه مردم مدیریت شهری بیرون می آید و با این وصف مشخص می شود که نگاه ها چقدر غیرکارشناسی است. باید بازنگری اساسی در عامه مردم در رابطه با بحث گردشگری ایجاد شود.

مي خواهم به اينجا برسم كه اين ديدگاه بايد  هم در نگاه مردم و هم در بحث بالاتر بايد تغيير كند يعني همه بايد به اين باور برسيم كه گردشگري يعني چه و به چه معنايي است و وظايف سازمان ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري چه چيزي است.

مديريت شهري نقش بسيار مهمي در توسعه گردشگري دارد

مديريت شهري نقش بسيار مهمي در توسعه گردشگري دارد ببينيد شما در روزنامه ها و جاهايي ديگر مي خوانيد كه مهمترين عامل در توسعه گردشي كشور هايي مانند پاريس شهرداري است و اصلا حرفي از گردشگري نمي زنند.

ایزدی: عنوان مدیریت شهری عنوانش مهم است چراکه مدیریت یک شهر است و در حوزه های شهری مجموعه گردشگری زیر مجموعه مدیریت شهری و شهرداری قرار می گیرد و همه آنچه را که  میراث فرهنگی انجام می دهد در خدمت مدیریت شهری است.

مدیریت شهری خیلی مهم است یعنی این که یک شهر با چه تفکر طراحی می شود به طور مثال  در طراحی شهری مانند اصفهان همه ابعاد تاریخی آن را لحاظ کردند و مباحث فرهنگی را کنار بعد تاریخی به خوبی تطابق دادند و تلفیق کردند و فضایی را مثل میدان نقش جهان ایجاد کردند.

میدان نقش جهان کمک می کند که گردشگر بخشی از زمان اوقات فراغت خود را در این مکان پر کند وعلاوه بر عالی قاپو، مسجد امام و مسجد شیخ لطف الله، فضاهای تجاری اطراف میدان به چند مسئله کمک می کند که یکی خالی کردن جیب گردشگر با توجه به اینکه در ایران خرید کردن یکی از جاذبه های گردشگری و سرگرمی خانواده ها و به ویژه بانوان است که اصلا قابل چشم پوشی نیست و دیگری پر کردن اوقات فراغت خانواده ها است.

باید به خرید کردن به عنوان یک نقطه مثبت نگاه کرد و مدیریت شهری اصفهان به این سمت و سو هدایت شده یعنی کمک کرده پارکینگ، فضای سبز خوب، جا برای نشستن و غیره در اصفهان وجود داشته باشد.

الگو گیری برای ساخت فضاهای مناسب گردشگر خیلی خوب است

الگو گیری برای ساخت فضاهای مناسب گردشگر خیلی خوب است و همدان باید از اصفهان الگو بگیرد.

در میدان نقش جهان یک مغازه آبمیوه فروشی وجود دارد که برای خرید از این مغازه صفی طولانی ایجاد می شود و دلیلش هم این استکه مردم نیاز دارند و اگر بخواهیم این الگو را با آرامگاه بوعلی به عنوان تاپ ترین و مهمترین نقطه گردشگری همدان مقایسه کنیم می بینیم که اولا 90 درصد فضای اطراف آرامگاه بوعلی اداری است و باقی مانده هم که اداری نیستند را مغازه های تریکو، پوشاک و موبایل فروشی گرفته و یک درصد از فضا باقی می ماند که آن را هم یک مغازه صنایع دستی و یکی دو تا فست فود گرفته است.

در چهارباغ اصفهان فضاهای خوبی ایجاد شده است و گردشگر خیلی راحت می تواند در کنار پیاده روی هر وقت که خسته شد استراحت کنند و از آن فضا لذت ببرد، اما در همدان اینگونه فضاها وجود ندارد و اگر گردشگر بخواهد مسیر خیابان بوعلی تا میدان امام را پیاده روی کند از فضایی که در جلوی چشم دارد لذت نمی برد و از منظره هذ بصری نمی برد و متاسفانه این مسیر اصلا هذ بصری برای گردشگر ایجاد نمی کند  به همین خاطر هیچ وقت گردشگری جذب این منطقه از شهر نمی شود.

مدیریت شهری در اولویت کارهای میراث فرهنگی قرار دارد

به نظر من کار مدیریت شهری در اولویت کارهای میراث فرهنگی قرار دارد و مدیریت شهری است که به کار میراث فرهنگی معنی می بخشد و میراث فرهنگی در حوزه های شهری کاره ای نیست میراث فرهنگی فوقش بتواند آرامگاه بوعلی را تمیز کند.

همه ساله مطرح می شود که راهنمایی و راندگی در اطراف میدان بابا طاهر ماشین ها را جریمه نکند و متاسفانه به دنبال مسکن های مقطعی هستیم یک مسکن می زنند و طرح می دهند که راهنمایی و رانندگی دو روز جریمه نکنی مشکل حل می شود اما واقعیت این است که مشکل حل نمی شود.

 چقدر در حوزه پارکینگ، زیبا سازی و فضای سبز برای همدان وارد شده ایم، به ازای هر همدانی چقدر فضای سبز وجود دارد که وقتی گردشگر می آید با ازدحام و مشکلات آنچنانی مواجه نشود.

اصلا قصد زیر سوال بردن ندارم من نقش و جایگاه مدیریت شهری را در حوزه توسعه گردشگری بررسی می کنم چرا که اصلی ترین کسی که می تواند به هر جامعه هدفی در توسعه گردشگری کمک کند مدیریت شهری است، در همدان هنوز تابلوهای راهنمایی شهری ساماندهی نشده، اگر یک گردشگر بخواهد برج قربان را پیدا کند باید چکار کند.

در حوزه مدیریت شهری همدان چقدر بر روی گنبد علویان تمرکز شده در صورتی که همه بحث ها به میراث برمی گردد که شما چکار کردید میراث فرهنگی چکار می تواند بکند مگر حوزه اختیارات میراث فرهنگی چقدر است.

گردشگری در حوزه آموزش شهروندی اصلی ترین پایه برای برنامه ریزی دوره ها باشد

 اگر نگاه مدیریت شهری همدان نگاه فرهنگی باشد اگر نوع نگاهش به آینده نگری صنعت گردشگری باشد به نظرمن باید گردشگری در حوزه آموزش شهروندی اصلی ترین پایه برای برنامه ریزی دوره ها باشد چون شهر همدان یک شهر گردشگری است، صنعتی نیست و به واسطه بحران آبی که در استان وجود دارد وضعیت کشاورزی هم مناسب نیست و در آینده هم قطعا این چالش را داریم چون میزان کم آبی که امسال دچار آن بودیم حداقل تا 15 سال آینده قابل جبران نیست و فقط موضوع گردشگر باقی می ماند.

گردشگری در حوزه فرهنگ سازی مدیریت شهری چقدر کار می کند؟  نقش گردشگری کجاست؟ یک زمانی بستن کمربند ایمنی در کشور ما عیب بود و کسی کمربند ایمنی نمی بست ولی با یک کار دسته جمعی، اطلاع رسانی، مدیریت شهری شهرداری،  راهنمایی و رانندگی، صدا و سیما مردم اکنون نا خودآگاه به محض وارد شدن به ماشین کمر بند ایمنی می بندد ولی در حوزه گردشگری چقدر این باور وجود دارد.

مدیریت شهری صرفا شهرداری نیست

مدیریت شهری صرفا شهرداری نیست باز هم برنگردیم بگوییم که مدیریت شهری فقط شهرداری است نه، به نظر من آموزش و پرورش پایه مدیریت شهری است مجموعه ارگان های فرهنگی که خانواده را به عنوان اصلی ترین مخاطب خود قرار می دهند آنها هم در اداره شهر مسئول هستند.

 آموزش پرورش و صدا و سیما چقدر در فرهنگ سازی در حوزه گردشگری گام برداشته اند درصد مشارکت آنها چقدر است در کتاب های درسی یک برگ وجود ندارد که در مورد گردشگری نوشته زمانی جغرافیای استان در بین کتاب های درسی بود که اولا پر از غلط است و اشتباهات زیادی بود که آدم شاخ در می آورد.

گردشگری را باور داریم یا خودمان را سرکار گذاشته ایم آیا واقعا تنها راه توسعه استان گردشگری هست یا نیست؟ به نظر من هست ولی با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی شود.

مهمترین عنصری که امروزه به عنوان یک کالا در سبد خانواده گنجانده می شود مقوله سفر است در حوزه استان همدان چقدر گردشگری در سبد خانوده جا گرفته منظور این نوع گردشگری نیست که گردشگر پراید خود را روشن کند برنج مصرف غذایی خود را صندوق عقب بگذارد و برود هرجایی که شد بنشیند این اصلا گردشگری نیست..

مدیریت شهری و در راس آن شهرداری و سایر ارگان ها فرهنگی و آموزشی باید در بحث گردشگری فعالیت کنند و همه بچه ها باید بفهمند که گردشگری چیست چند سال پیش در یکی از تاپ ترین مدارس دخترانه همدان برای سخنرانی رفتم متوجه شدم متاسفانه هیچ کدام از معلمان آن مدرسه گنبد علویان را ندیده بودند تا وقتی این قضیه حل نشود همه تلاش ها بیهوده است و به نتیجه نمی رسد و این خاطره ای تلخ در ذهن من است.

_ تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری در حوزه گردشکری:

من وقتی سر کلاس دانشگاه می روم دنبال دو چیز هستم اولا اینکه در مخاطبم ایجاد انگیزه کنم و مثلی دارم که یک تعداد افراد دانشجو هستند و دانش را می جویند اما تعدادی هم دانش بو هستند و فقط دانش را بو می کشند قصه سرمایه گذاری دقیقا قصه دانشجو و دانش بو است.

 سرمایه گذاران را باید به دو دسته تقسیم کنیم یک تعداد سرمایه گذار واقعی هستند و ما برای این گونه افراد فرش قرمز هم پهن می کنیم و اگر کسی اینگونه پیدا شد به دفتر من مراجعه کند و اما تعدادی  سرمایه گذار نیستند بلکه بیشتر سرمایه بردار هستند.

تمایل سرمایه گذاران به این دو جنبه بر می گردد یکی اینکه برخی تمایل برای آمدن دارند برای اینکه خدمتی انجام دهند و میراث فرهنگی این گونه افراد را ارج می نهد.

مجموعه تفریحی سرگرمی ارم برای ما ارزشمند است و سرمایه گذاری کرده است تله کابین هم سرمایه گذاری کرده چون الان دارد مکث ایجاد می کند و سبب ماندگاری بیشتر گردشگر در شهر می شود آرزویی که ما سالیان سال در حوزه گردشگری همدان در حسرت آن بودیم و در حال حاضر این دو مجموعه انجام می دهند و اما اکنون این موارد کافی نیست اصلا به هیچ وجه برای همدان کافی نیست منتهای مراتب صرفا کسانی هم هستند که صرفا برای استفاده از تسهیلات بانکی پروسه سرمایه گذاری را انجام می دهند.

پروسه سرمایه گذاری منطقی و قانونی است

پروسه سرمایه گذاری پروسه ای منطقی و قانونی است کسی که می خواهد در هر حوزه ای از گردشگری در تاسیسات مختلف گردشگری سرمایه گذاری کند به طور قانونی باید زمین داشته باشد خیلی ها که در این حوزه وارد می شوند زمین ندارند زمین جزو آورده سرمایه گذار است.

سرمایه گذار باید 30 درصد را سرمایه گذاری کند بعد میراث فرهنگی برای تسهیلات اقدام می کند متاسفانه برخی از افراد می آیند و متوجه هستیم که اینها سرمایه گذار نیستند ولی در کل عادت، ایمان و اعتقاد این است که نیمه پر لیوان را ببینیم و هر کس که وارد این حوزه شده بلافاصله موافقت اصولی به آنها داده می شود ولی خوب باید استعلام های مختلفی را بگیرند و اگر برای استعلام مشکل ایجاد شود باید شخص برود از مراجع ذی ربط پیگیری کند و به هر طریق رفع و رجوع کند ولی آنچه را که گفتم پروسه قانونی است و از سرمایه گذاران استقبال می کنیم.

هرچند در این یکسال اخیر مشکلاتی که پیش آمد چالش هایی برای حوزه های سرمایه گذاری ایجاد کرده ولی استقبال خوب است چون دو تا مجموعه تله کابین و پارک ارم در شهر فعال هستند و حالا خوشبختانه جزیره شادی در بهار و مجموعه مروارید غلطان در ورودی جاده لالجین - بهار بعد از اوروز باغی یا تپه پیس ها فعال است دفاترمان در این مدت خیلی از نظر کمی افزایش پیدا کرده اند تعداد تخت های هتل ها نیز افزایش پیدا کرده است.

برای توسعه گردشگری باید در بخش خصوصی ایجاد رقابت کنیم

بخش دولتی هیچ کاری نمی تواند بکند اگر می خواهیم گردشگری رونق بگیرد باید هر روز از حضور بخش دولتی کم کنیم حتی حیطه اختیارت بخش دولتی را کم کنیم و بگذاریم بخش خصوصی در یک فضای رقابتی فعالیت کند تا هم کمی و هم کیفی خدمات های خود را ارتقا دهند.

ما باید قبول کنیم که هنوز به باور نرسیده ایم کسانی بودند که مراجعهمی کردند و تقاضا می دادند و موافقت اصولی برای آنها صادر شد ولی چون به مشکل منابع مالی خوردند ماندند و نتوانستند جلو بروند.

 مجموعه جزیره شادی یکی از موفق ترین مجموعه هایی است که می توانیم روی آینده آن حساب کنیم هم خود شخص سرمایه گذار مشخص است و هم کاری که انجام داده کار با ارزشی است بدون اینکه ریالی کمک بانکی دریافت کرده باشد.

 یکسال است که من رئیس سازمان میراث فرهنگی هستم هنوز هیچ بانکی با مجموعه جزیره شادی علی رغم اینکه بین دو بانک برای اینکه حساب بانکی فرد سرمایه گذار را داشته باشند رقابت بود و می گفتند حساب نزد بانک ما باز کن تا وام بدهیم اما الان یکسال است که هیچ کدام از بانک ها زیر بار نمی روند و متاسفانه تسهیلاتی به او نمی دهند.

وقتی سرمایه گذار واقعی وارد می شود اکنون با این مشکل مواجه می شود که پرداختی برای او صورت نمی گیرد امیدوارم همه مسئولان و به ویژه بانک ها به این باور برسند که تسهیلاتی که به گردشگری می دهند بازگشت تضمینی است نمی گوییم ضمانت نگیرند ضمانت لازم را از سرمایه گذار بگیرند و در این موضوع هیچ بحثی  نداریم.

دبیرخانه کارگروه می فرمایند گردشگری خیلی خوب است، این که نشد رفع مشکل میراث فرهنگی بسیاری از مجموعه های میراث فرهنگی نیازمند نوسازی، بازسازی و بهسازی هستند مجموعه های جدید نیز نیازمند به تزریق کمک هستند و کار در همه بخش های حوزه گردشگری استهلاک بالایی دارد یک هتل را در نظر بگیرید در یک سال باید در اتاق هتل عوض شود چون مسافر که دلش نمی سوزد دو بار در اتاق را که محکم ببندد در از چهار چوب در می آید و مدیر هتل باید هر روز هتل را چک کند با این شرایط بهترین هتل نیز دو یا سه سال بیشتر دوام نمی آورند و اگر به هتل ها رسیدگی نشود آن هتل از چهار چوب خارج می شود.

- چرا یکبار بدهی های تله کابین بخشیده نمی شود:

چرا یکبار بدهی های تله کابین را نمی بخشند مجموعه تله کابین نیز با مشکل کار می کند 30 میلیون تومان برای یک ماه شهربازی پول برق آمده است پیگری و نامه نگاری که در این راستا کمک کنید و حالا مقایسه کنید تعداد مراجعه کننده به شهر بازی در یک ماه که آیا هزینه های مجموعهرا تامین می کند.

قانونی  برای حمایت و تمایل بخش خصوصی برای سرمایه گذاری وجود دارد که تعرفه مصرفی برق، آب و گاز برای آنها تعرفه صنعتی حساب می شود و به نوعی کمتر از تعرفه تجاری است و این قانون مصوب است ولی این قانون در همدان اجرا نمی شود.

ناصرالمعمار: یعنی به تک تک دستگاه ها باید بگوییم که این قانون را رعایت کنید و این قانون 20 سال است که مصوب شده من بارها به ادارات نامه دادم ولی باز رعایت نمی شود.

افتخاریان: وقتی می خواهیم یک حرکت انجام دهیم و کاری می خواهد اتفاق بیفتد راهنمایان تور پیش قراول کار هستند راهنمای تور جلودار و توسری خور هست و همه چیز را از نزدیک می بیند و وقتی می خواهد یک حرکت انجام دهد صدای میراث فرهنگی که متولی این کار است تک است و دستگاهی همراه میراث نیست یعنی حرفی در اداره ای زده می شود و دوباره در همان اداره هم برگشت می خورد شهرداری، فرمانداری استاندار، نیروی انتظامی همه باید پای کار باشند و در توسعه حوزه گردشگر استان کمک کنند.

در تورها حرکتی انجام می شود و وقتی توریستی وارد شهر می شود برای اینکه با محیط آن شهر بیشتر آشنا شود یک برنامه پیاده روی برای 15 تا 20 دقیقه برای توریست برگزار می شود و گاهی هرچقدر فکر می کنم که این 15 تا 20 دقیقه را کجا بگنجانم به نتیجه نمی رسم.

اگر سازمان میراث فرهنگی آرامگاه بوعلی را سامان می دهد شهرداری باید حمایت کند و در خیلی از شهر ها شهرداری از میراث فرهنگ حمایت می کند.

اگر فضای اطراف گنبد علویان تخریب می شود و دوباره فضا ساخته میشود به عنوان فضای گردشگری تا اینجا وظیفه اداره است و اما وقتی به آنجا مراجعه می کنیم انواع و اقسام تخلیه باردیده می شود و یا اینکه شاگرد راننده در حال استراحت کردن است و این وضعیت  فضای گردشگری اطراف این جاذبه همدان را گرفته است.

اکنون نسل جوان فکر کنم آخرین نسلی باشد که محله ای مثل کولانج، چمن کلپا، چمن کبابیان، رکنی و محله هایی که یک ذره بوی اصالت می دهد را درک می کند وقتی رویکرد مدیریت شهری این نیست که باید به عنوان یک جاذبه این مجموعه ها حفظ شود یک نسل بعد نمی تواند هویت شهری را درک کند و نه برای گردشگر که برای خود مردم همدان نیز هویت شهری قابل درک نمی شود و آن زمان چیزی برای گردشگر نداریم و فقط مجموعه ای از خاطرات و عکس ها باقی می ماند.

_ میزان حمایت مدیران ارشد استانی از بخش گردشگری همدان:

ایزدی: من در زمان معاونت به آقای دکتر مرادی استاندار سابق همدان کار کرده ام و آقای مرادی به کرات از مناطق تاریخی بازدید کرده اند در زمان مهندس آزاد استاندار فعلی همدان نیز به عنوان مدیرکل میراث فرهنگی استان حضور داشته ام و هر زمان که من درخواست داشتم آقای آزاد بودند.

 شاید یک هفته دیگر مهندس آزاد از همدان برود ولی به شخصه از لحاظ فنی نظرات آقای مهندس آزاد را قبول دارم انسان بسیار تیز بینی است و در موضوع گردشگری نیز به خوبی واردعمل شدند. شاید جزو تنها مدیرانی هستند که هر موقع که اراده کرده ام ایشان را دیده ام یعنی بدون فوت وقت این دیدار میسر شد.

آقای آزاد در بدترین شرایط اعتباری استاندار همدان شد و این مشکلی است که کل کشور با آن درگیر است و صرفا مربوط به استان همدان نیست ولی آرزو می کنم که بتوانیم  افرادی را که توان تحلیلی قوی دارند را در استان نگهداریم به نظرم آقای آزاد توان خوبی را در حوزه های تحلیلی دارد و بعد هم فردی کارکشته است.

قطعا مشکلات اعتبار به این شکل باقی نمی ماند ولی دوران آقای آزاد دوران سختی بود کما اینکه همین سختی را من هم در اشل کمتر دارم.

 وقتی می خواهیم قضاوت کنیم اولا یک محکمه ای داریم به فرمایش حضرت علی(ع)  آن هم وجدان است که نیازی با قاضی ندارد آدم می تواند وجدانش را این وسط بگذارد تا وجدان قضاوت کند به نظرم در حوزه میراث فرهنگی آقای آزاد واقعا پشتیبان خوبی بود اگر حمایت های استاندار در جشنواره تابستانی نبود مشکلات عجیبی برای میراث فرهنگی پیش می آمد و واقعا از میراث فرهنگی حمایت کرد و برخی اوقات تنش ها را به سمت خودش برد و مدیریت کرد.

-  نقش رسانه در ارتقای جایگاه گردشگری:

ناصرالمعمار: انتظار ما از جامعه رسانه ای این است که وارد بحث گردشگری شوند و نقش تاثیر گذار خود را در این زمینه ایفا کنند من آدم روزنامه خوانی هستم و همه جور خبر را هم می خوانم.

برداشت افراد از کلمات باعث می شود که راه  درست را نادرست جلو برویم انتقاد با نقد هم ریشه هستند ولی ما برداشت غلط از آنها داریم وقتی می گوییم می خواهیم یک موضوع را نقد کنیم یعنی اینکه می خواهیم بررسی کنیم ببینیم نقاط قوتش، نقاط ضعفش، راهکارهای خوبو راه حل مشکل آن موضوع چیست فرصت ها و تهدید کجا هستند این را می توان نقد و انتقاد نامید.

 ولی متاسفانه انتقاد را با عیب جویی و مچ گیری اشتباه گرفته ایم با این وضعیت هیچ وقت راه درست مشخص نمی شود و این ره به منزل نمی رسد یعنی تا زمانی که هدف عیب جویی است مشکلات حل نمی شود و همین وضعیت کنونی که داریم روز به روز هم بدتر می شود کما اینکه در بعضی از حوزه ها این روند نزولی را می بینیم .

ولی به نظر من نقش رسانه خیلی مهم است و زمانی که رسانه هدفش عیب جویی و هدفش از انتقاد و نقد، مچ گیری است مشکلات درست نمی شود حالا اگر مدیریت ارشد هم وارد شود همه تلاش خود را کنیم بی نتیجه است چرا چون آن روزنامه و آن خبر را همه افراد جامعه و همه قشری می خوانند پس آن خبر خیلی مهم است حتی انتخاب یک واژه خیلی تاثیر گذار است.

رسانه ها نقش مهمی دارند حتی اگر خود رسانه ها این باور را ندارند بقیه نقش مهم رسانه ها را باور دارند که هر کلمه و هر جمله ای که می نویسند تاثیر گذار است خبرنگاران داستان نمی نویسند، تحلیل می کنند و تحلیل هر کلمه تاثیر گذار است.

وقتی گروه زیادی از مردم مطلبی را می خوانند آن مطلب آرام آرام در ذهن مخاطب جا می افتد و حساس می شود و اهالی رسانه باید به این موضوع توجه کنند و اگر واقعا می خواهیم گردشگری استان را رونق دهیم باید نقش رسانه ها را در نظر بگیریم رسانه ها می توانند در روشن کردن راه تاثیر گذار باشند.

غرض ورزی ها و یا یکسری مسائل جنبی جز آسیب رساندن به گردشگری هیچ نتیجه ای ندارد

گاهی اوقات غرض ورزی ها و یا یکسری مسائل جنبی جز آسیب رساندن به گردشگری هیچ نتیجه ای ندارد گاهی که به جلسات سایر استان ها می روم دستگاه ها سعی می کنند عیب های یکدیگر را پوشش دهند ولی در همدان درست برعکس عمل می شود و اگر عیب کوچکی داریم همه آن را بزرگ می کنیم که همه ببینید.

در استان های دیگر مسائل و مشکلات در جراید خود آنها با احتیاط و ظریف مطرح می شود که تاثیر مثبت داشته باشد و این انتظار در جراید همدان نیز می رود همه ممکن است که در مقطعی باشیم ولی بحث گردشگری استان همیشه وجود دارد به نظر من اگر هر کس نقش خود را درست ایفا کند همدان از این وضعیت خارج می شود و در این هیچ شکی نیست.

همه دغدغه شهر و استان را داریم و همیشه سعی می کنم حداقل اطلاعاتی را در همه زمینه داشته باشیم و با کارشناسان امر نیز به صحبت بنشینیم.

افتخاریان: گاهی در روزنامه ای مصاحبه با فردی انجام می شود با سمت فعال گردشگری بعد در روزنامه ای دیگر با سمت راهنمای گردشگری و فردا با رسانه ای دیگر با عنوان فعال محیط زیست مصاحبه می شود و نهایتا مشخص می شود که فرد دیپلم عمومی دارد حداقل اگر رسانه ها با یک فرد مصاحبه می کند یک کارشناس باشد چراکه کارشناس براساس شناخت حرفی را می زند ولی برخی خود را با عناوین مختلف به گردشگری می چسبانند و فکر می کنند اگر دو یا سه سفر رفته باشند کارشناس گردشگری هستند.

ايزدي: بخش خصوصي و مجموعه انجمن راهنمايان 11 و 12 مهر ماه در همدان حضور پيدا مي كنند و همدان براي نخستين بار ميزبان انجمن راهنمايان و تور گردانان هستيم و قاعدتا همه اينها در جذب توريسم و توسعه گردشگري استان تاثير گذار است.

از خبرگزاری مهر تشکر می کنم

ایزدی: به هر نحو بنده از خبرگزاري مهر تشكر مي كنم كه اين شرايط را براي حضور ميراث فرهنگي و گردشگري در اين جلسه فراهم كرد و نزديك دو ساعت اين فضا براي بيان مسائل و مشكلات گردشگري استان در اختيار ما قرار داد.

و ما براي برنامه هاي اين چنين هميشه وقت داريم و چون كه دغدغه من به شخصه  بيان و حل مشكلات گردشگري استان بوده و احساس مي كنم كه ديني به گردن ما است كه بايد آن را به بهترين نحو ادا كنيم.

مجموعه اداره كل ميراث فرهنگي استان به نظرم نه به واسطه اينكه بنده در آنجا خدمت مي كنم فكر مي كنم مسير درستي را در پيش گرفته و نيازمند كمك و حمايت و پشتيباني همه هست كه بخشي از آن روزنامه ها هستند.

 به نظرم بايد مديران را در راستاي تحقق اهداف حمايت كرد و در تغيير ديدگاه مردم نسبت به همدان كمك و ياري برسانيم.

به هر نحو هر پروسه اي هر فعاليتي قاعدتا خالي از اشكال نيست، اشكلات را بايد آسيب شناسي كرد و اگر دغدغه توسعه استان را داريم بايد بدانيم بدون در نظر گرفتن بسياري از منافع شخصي خودمان در مسيري گام برداريم كه منافع جامعه استان شهر و كشورمان در آن لحاظ شده باشد.

همه فعاليت هايي كه در جشنواره تابستاني و در هفته گردشگري و جشنواره زمستاني و فعاليت هاي مختلف انجام مي دهيم  به رغم همه مشكلات در راستاي فرهنگ سازي بوده است.

و ما به اين هدف باور داريم و اگر فردا روزي باز اينجا نشینيم و بگوييم كه مديريت شهري مشكل دارد و يا نقش آموزش و پرورش چيست و يا نقش رسانه در اين راستا چه بوده، اعتقاد ما بر اين است كه هدف گذاري روي كودكان و نوجوانان كمك زيادي است به اينكه ما بتوانيم يك آينده تضمين شده از لحاظ همين شعاري كه امسال داريم براي حفاظت از منابع در آينده و چه مادي و چه معنوي شهر و ديار استان خود داشته باشيم.

باز هم به نوبه خود از خبرگزاري مهر براي فراهم كردن اين شرايط تشكر مي كنم و آرزو مي كنم قلم شما قدرتمند تر از قبل گذشته باشد و توانتان در راستاي انجام وظايفتان بيشتر شود.

_____________________

گفتگو: زهرا مرادوند، اکرم محمدی و زهرا ذوالفقاری