ضرورت بازتعریف نقش رسانه ها در مدیریت بحران/ بی توجهی به نشریات اردبیل

به گزارش خبرنگار مهر، استان اردبیل در دو سال اخیر بلایای طبیعی از جمله زلزله در مشگین شهر، سیل در مشگین شهر و خشکسالی در بیشتر شهرستان ها را تجربه کرده است. تجربه ای که نحوه پرداخت رسانه ها، انعکاس اخبار و پیگیری مطالبات عمومی جایگاه فعالان خبر را برجسته کرده و ضرورت بازتعریف آن را تشدید می کند.

این در حالی است که رسانه در قبل، حین و بعد از حادثه می تواند علاوه بر اطلاع رسانی در حجم وسیع به صورت لحظه ای، با انعکاس نقاط قوت و ضعف امداد رسانی خواسته های حادثه دیدگان را به گوش شهروندان دیگر و نهادهای مسئول برساند.

با این وجود کارشناسان مطبوعات معتقدند بر خلاف رسم متداول در بیشتر نقاط دنیا، توان رسانه در هنگام وقوع بحران به کار گرفته نمی شود و در برخی مواقع حواشی حضور رسانه داغ تر از متن اصلی است.

عدم مطالعه میدانی از عملکرد رسانه ها در مدیریت بحران

به منظور بررسی کارکرد رسانه های جمعی اردبیل در زمان وقوع حوادث طبیعی ذکر شده به سراغ مسئولان و اصحاب قلم رفتیم تا نتایج ارزیابی عملکرد رسانه های استان در هنگام وقوع این حوادث مورد بازبینی قرار گیرد.

معاون مطبوعاتی اداره ارشاد اسلامی استان اردبیل با بیان اینکه این بررسی نیازمند مطالعات میدانی دوره ای از عملکرد رسانه ها است، تاکید کرد: تاکنون چنین بررسی از کارکرد مطبوعات استان صورت نگرفته است.

توحید بلور ساز تصریح کرد: بیشترین نقش مطبوعات بعد از وقوع حادثه است و با این وجود اینکه مطبوعات اردبیل در زمان زلزله آذربایجان شرقی و وقوع مکرر سیل در مشگین شهر تا چه حد پایبند رسالت خطیر خود بودند نیازمند مطالعه است.

به گفته وی علاوه بر این ستاد حوادث غیر مترقبه و مدیریت بحران استان تاکنون در خصوص نحوه مدیریت اخبار حوادث با مطبوعات استان همفکری نداشته است.

معاون مطبوعاتی اداره ارشاد اسلامی استان تاکید کرد: این مهم موجب خلا ارتباطی این دو نهاد در هنگام وقوع بحران بوده و در برخی مواقع مقاومت هایی در خصوص انعکاس اخبار نیز مشاهده می شود.

مخالف تحریف خبر هستم

اظهارات بلورساز در خصوص مقاومت انعکاس اخبار در حالی است که به عقیده برخی مسئولان اعلام تمامی اخبار حادثه، خوشایند حال عمومی مردم نبوده و در برخی مواقع رسانه در هنگام بحران به اضطراب موجود دامن می زند.

بلورساز با بیان اینکه مخالف این تفکر هستم، تاکید کرد: در صورتی که رسانه اخبار خود را تحریف و یا سلیقه ای انعکاس دهد به رسالت خود پشت کرده است. خبر رسانی شفاف، به موقع و بدون مبالغه وظیفه رسانه است و نمی توان با چنین اعتقادی مانع از انجام این وظیفه شد.

بلورساز معتقد است حل مشکلات اجتماعی و مدیریت بحران بدون بهره گیری مناسب از توان رسانه با خلا همراه خواهد بود و رسانه مهمترین عنصر در پیگیری مطالبات عمومی در هنگام وقوع حادثه است.

روزنامه نداریم، اخبار مرده می زنیم

با وجود اینکه ضرورت همکاری و تعامل دستگاههای مسئول با اصحاب رسانه در هنگام حادثه ضرورتی انکار ناپذیر است، در عین حال نگاهی اجمالی به نحوه فعالیت مطبوعات اردبیل در حوادث بحران زای دو سال اخیر نشان می دهد قطب فعالیت به سمت خبرگزاری ها سنگینی کرده و نشریات محلی در انعکاس اخبار سهم اندکی داشته اند.

مدیرمسئول نشریه امید اردبیل در این خصوص اعتقاد دارد علت این کم کاری به دلیل عدم چاپ حتی یک روزنامه در استانی با جمعیت 1.3 میلیون نفری است. این موضوع موجب می شود هفته نامه محلی از روند انعکاس اخبار حوادث عقب افتاده و ناگزیر در برخی مواقع به جای تولید اخبار به منابع خبری دیگر مراجعه کند.

حبیب احمدی با تاکید به اینکه در زلزله اخیر صدا و سیما نیز در ابتدا انعکاس خبری مطلوب نداشت، ادامه داد: با این وجود این خلاء بعدها با پوشش به موقع اخبار رفع شد.

اعمال سلیقه در انعکاس خبر

در عین حال احمدی با انتقاد از برخی برخوردهای سلیقه ای در انعکاس اخبار زلزله  اهر ادامه داد: این در حالی است که رسانه در حین وقوع حادثه می تواند در تخلیه واحدهای مسکونی، برآورد میزان خسارات، تشویق مردم به بسیج امدادی، جذب کمک های مردمی و نقاط قوت و ضعف امدادرسانی دستگاهها را انعکاس دهد.

وی افزود: علاوه بر این در بعد از حادثه ارزیابی مشکلات موجود، بررسی وضعیت امدادرسانی و اسکان، بررسی وضعیت معیشت حادثه دیدگان و ضرورتهای امداد از جمله کارکردهای رسانه است.

توقف انعکاس اخبار زلزله

عضو خانه مطبوعات استان اردبیل تاکید کرد: این در حالی است که در حال حاضر اخبار و اطلاعات زلزله اهر به صورت کامل متوقف شده و هیچ رسانه ای عملا وضعیت مناطق زلزله زده را اطلاع رسانی نمی کند.

وی با بیان اینکه پرداختن به اخبار حادثه چند ماه پس از وقوع از خلاءهای اطلاع رسانی مطبوعات اردبیل است، اضافه کرد: وظیفه رسانه انعکاس اخبار تا زمانی است که نیاز به انعکاس آن باشد.

احمدی معتقد است نقش رسانه حتی در قبل از وقوع حادثه نیز غیر قابل انکار است و رسانه با آموزش شهروندی می تواند در کنترل دامنه آسیب نقش داشته باشد.

وی افزود: این در حالی است که عملا از چنین پتانسیلی استفاده نمی شود و حتی در جلسات مدیریت بحران استان خبرنگاران اجازه ابراز عقیده ندارند.

بیش از 100 خبرنگار در قالب 33 نشریه، 12 نمایندگی خبرگزاری ها و 24 نمایندگی نشریات سراسری در اردبیل مشغول به فعالیت هستند. ظرفیتی که می تواند در هنگام بروز حوادث بحرانی موجی از اخبار و گزارشات رسانه ای را تولید کند، بنابراین باید در مدیریت بحران استان باز تعریف، ارزیابی و بانگری شود.

.........................

گزارش: ونوس بهنود