به گزارش گروه دين و انديشه "مهر" ، نام مبارك امام پنجم ، محمد و لقب آن حضرت باقر يا باقرالعلوم است ، امام پنجم از آنجهت اين لقب را گرفت كه درياي دانش را شكافت و اسرار علوم را آشكار كرد.
القاب ديگري مانند شاكر ، صابر و هادي نيز براي آن حضرت ذكر كرده اند كه هريك بيانگر صفتي از صفات آن امام بزرگوار بوده است.
كنيه امام "ابوجعفر" است. مادرش فاطمه دختر امام حسن مجتبي (ع) است. بنابراين نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اكبر حضرت امام حسن (ع) و از سوي پدر به امام حسين (ع) مي رسيد. پدرش حضرت سيدالساجدين، امام زين العابدين، علي بن الحسين (ع) است .
در واقعه جانگداز كربلا همراه پدر و در كنار جدش حضرت سيد الشهداء كودكي بود كه به چهارمين بهار زندگي نزديك مي شد. دوران امامت امام محمد باقر (ع) از سال 95 هجري كه سال شهادت امام زين العابدين (ع) است آغاز شد و تا سال 114 هجري يعني مدت 19سال و چند ماه ادامه داشته است. در دوره امامت امام محمد باقر (ع) و فرزندش امام جعفر صادق (ع) ، مسائلي مانند انقراض امويان و بر روي كار آمدن عباسيان و ايجاد مشاجرات سياسي و ظهور سرداران و مدعياني مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراساني و ديگران مطرح است ، ترجمه كتابهاي فلسفي و مجادلات كلامي در اين دوره پيش آمد و عده اي از مشايخ صوفيه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه خلافت پيدا مي شوند.
امام محمد باقر (ع) از موقعيت مساعد روزگار سياسي ، براي نشر تعليمات اصيل اسلامي و معارف حقه بهره جست و دانشگاه تشيع و علوم اسلامي را پايه ريزي كرد. محضر امام باقر (ع) مركز علماء و دانشمندان و راويان حديث و خطيبان و شاعران بنام بود. دانش امام محمد باقر (ع) نيز مانند ديگر امامان از سر چشمه وحى بود، آنان آموزگارى نداشتند و در مكتب بشرى درس نخوانده بودند.
در مكتب تربيتي امام باقر (ع) علم و فضيلت به مردم آموخته مي شد. ابوجعفر امام محمد باقر (ع) متولي صدقات حضرت رسول (ص) و اميرالمؤمنين (ع) و پدر و جد خود بود و اين صدقات را بر بني هاشم و مساكين و نيازمندان تقسيم مي كرد و اداره آنها را از جهت مالي بعهده داشت.
امام باقر (ع) داراي خصال ستوده و مؤدب به آداب اسلامي بود. سيرت و صورتش ستوده بود. پيوسته لباس تميز مي پوشيد. در كمال وقار و شكوه حركت مي كرد. امام پنجم (ع) بسيار گشاده رو و با مؤمنان و دوستان خوش برخورد بود. با همه اصحاب مصافحه مي كرد و ديگران را نيز بدين كار تشويق مي فرمود. ضمن سخنانش مي فرمود : مصافحه كردن كدورتهاي دروني را از بين مي برد و گناهان دو طرف ، همچون برگ درختان در فصل خزان ، ميريزد.
مدت بيست سال معاويه در شام و كارگزارانش در مرزهاي ديگر اسلامي در واژگون جلوه دادن حقايق اسلامي ، با زور و زر و تزوير و اجير كردن عالمان خود فروخته ، تلاش بسيار كردند. ناچار حضرت سجاد (ع) و فرزند ارجمندش امام محمد باقر (ع) پس از واقعه جانگداز كربلا و ستمهاي بي سابقه آل ابوسفيان، كه مردم به حقانيت اهل بيت عصمت (ع) توجه كردند، در اصلاح عقايد مردم بويژه در مسأله امامت و رهبري، كه تنها شايسته امام معصوم است، سعي بليغ كردند و معارف حقه اسلامي را ، در جهات مختلف ، به مردم تعليم دادند تا كار نشر فقه و احكام اسلام به جايي رسيد كه فرزند گرامي آن امام، حضرت امام جعفر صادق (ع) دانشگاهي با چهار هزار شاگرد پايه گذاري كرد و احاديث و تعليمات اسلامي را در اكناف و اطراف جهان آن روز اسلام انتشار داد.
امام باقر (ع) چون زمينه قيام بالسيف (قيام مسلحانه) در آن زمان ، به علت خفقان فراوان و كمبود حماسه آفرينان ، فراهم نبود، از اين رو، نشر معارف اسلام و فعاليت علمي را و هم مبارزه عقيدتي و معنوي با سازمان حكومت اموي را، از اين طريق مناسب تر مي ديد و چون حقوق اسلام هنوز يكدوره كامل و مفصل تدريس نشده بود، به فعاليتهاي ثمر بخش علمي در اين زمينه پرداخت.
نظر شما