در اواخر دهه 80 قرن بيستم آمريكا ، ايران مهمترين متحد استراتژيك خود را بواسطه انقلاب اسلامي از دست داد و بواسطه اين رويداد عربستان از موقعيت استراتژيكي بي نظيري در نزد آمريكاييان برخوردار و روابط مستحكمي بين طرفين برقرارشد.
در اوايل قرن بيست و يكم با بروز پديده تروريسم و مشخص شدن منشاء آن كه به عربستان سعودي بر مي گشت لكه هاي تاريخي بر روابط دو كشور سايه افكند و آمريكا به عنوان قدرت هژمون جهاني براي زدودن اين نقاط سياه در روابط دو كشور مجبور به رويارويي و اعمال فشار به دولت عربستان شد.
در حال حاضر نظرها بر اين است كه ادامه خصومت آمريكا با عربستان به دلايلي گوناگون عملي نيست و رويارويي با عربستان به منظور تحميل خواسته هاي جهاني آمريكا، مستلزم هزينه هاي گراني است كه عملا هرگونه رويارويي را مقرون به صرفه نخواهد كرد.
شرايطي چند در فضاي سياسي بين الملل موجب سوق دهي صاحبنظران به سمت اينگونه موضعگيريها شده است.
در سالهاي آغازين دهه 80 عربستان پتانسيل لازم ايفاي نقش استراتژيك براي آمريكا را در منطقه داشت تا به اين وسيله خلاء از دست دادن حاميي چون ايران پر شود اما در مقطع كنوني كشوري با خصوصيات عربستان كه بتواند در صورت ضرورت جايگزين اين كشور شود، وجود ندارد.
دوم اينكه دولت عربستان براي حفظ منافع خود و براي مقابله با فشار افكار عمومي جهان با دولت آمريكا در زمينه مقابله با پديده تروريسم همكاري مي كند و بسياري از مراكز ديني را كه حامي تفكرات افراطي است، تحت كنترل خود گرفته است . با همه اين شرايط و همكاري هايي كه دولت عربستان داشته آمريكا و متحدان غربي اش در مبارزه با پديده تروريسم عاجز مانده اند.
حال اگر آمريكا به خاطر تفكرات ايدئولوژيك و پيگيري سياست هاي خارجي مرسوم اش عربستان را در مقابل خود قرار دهد، در آنصورت با يك پديده تروريستي سازماندهي شده مواجه خواهد شد. چرا كه دولت عربستان مجبور خواهد بود براي حفظ منافع خود از اين نيروهاي بنيادگرا به عنوان سپر دفاعي استفاده كند. بنابراين كشيدن عربستان به موضعي مخالف در مقطع كنوني معقول نيست .
نكته سومي كه موجب اتخاذ موضع محتاطانه آمريكا درباره عربستان شده ، وضعيت نابسامان بازار نفت و نفوذ عربستان در بازار اين ماده استراتژيك است . پس از اشتغال عراق به رغم آنكه انتظار مي رفت توليد نفت اين كشور افزايش يابد و جايگزيني مطمئن براي توليد انرژي در مواقع حساس باشد، اما اين انتظارات تاكنون عملي نشده است. از سوي ديگر تنش روابط ايران و غرب و تاثير منفي بر امكان اعتماد به نفت ايران و همچنين اختلاقاتي كه بين آمريكا و ونزوئلا در سالهاي اخير ايجاد شده همگي تبديل به شاخصه هايي شده اند كه آمريكا بيش از گشته به سمت دولت عربستان ولو از روي ريا نزديك شود.
همه اين پارامترها موجب شده است تا آمريكا با درك فكري جديد و واقع بينانه ، سياستهاي خارجي خود را در قبال عربستان تنظيم كند و يك گام از مواضع تندرويانه قبلي خود عقب نشيني كند.
نظر شما