به گزارش خبرنگار مهر، چشمه گیلاس درشمال غرب مشهد و بخش کوهپایه‌های جنوبی هزار مسجد واقع در دشت توس قرار دارد و در دوران تیموریان آب این چشمه به سوی شهر مشهد هدایت شد، از آن روزگار تا چندی پیش این چشمه به مردم این شهر و دیار وفادار ماند اما امروز کاهش بارندگی ها و برداشت بی رویه از آب این مجموعه تاریخی، لب های چشمه گیلاس را خشکانده است.
روزگاری آب چشمه گیلاس در صحن متبرّک ثامن ال حجج جاری بود
روزگاری که امیر علیشیر نوایی وزیر تیموری آب چشمه گیلاس را تا شهر مشهد هدایت کرد گمان نمی‌برد روزی آب این چشمه که تا خیابان این شهر و صحن متبرّک ثامن ال حجج جاری بود خشک شود و کارکرد اصلی خود را از دست بدهد.
چشمه گیلاس که در ۴۸ کیلو متری مشهد واقع است از نوع چشمه آهکی بوده و آب آن دارای درجه سختی بیشتری نسبت به دیگر چشمه‌ها است.
خشک شدن آب چشمه گیلاس ناشی از برداشت های بی رویه
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در رابطه با این چشمه تاریخی به خبرنگار مهر گفت: خشک شدن آب چشمه گیلاس ناشی از کاهش نزولات آسمانی و حکایت برداشت های بی رویه است و بی تردید تا زمانی که نحوه مصرف آب در استان اصلاح نشود این بحران به سراغ سایر چشمه‌ها و چاه‌های دیگر نیز خواهد آمد.
محمد حسین جعفری تصریح کرد: بحران کم‌آبی یکی از مشکلاتی است که خراسان رضوی با آن روبه‌روست و این امر در حالی است که خشک شدن آب چشمه گیلاس موجب کاهش سفر گردشگران به این منطقه تاریخی خواهد شد زیرا بسیاری از مسافران به بهانه تماشای این اثر تاریخی به این نقطه سفر می‌کردند.
عروس چشمه‌های خراسان رضوی خشکید
وی با تاکید بر اینکه با خشک شدن آب عروس چشمه‌های خراسان رضوی دیگر نمی‌توان به کاهش بحران کم‌آبی امیدوار بود، افزود: در حال حاضر تامین آب کشاورزان هم بر دغدغه‌های مسئولان حوزه تامین آب افزوده زیرا چشمه گیلاس بخشی از آب کشاورزان منطقه را تامین می‌کرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با بیان اینکه هم اکنون افت سطح آب‌های زیرزمینی نیز تهدیدی برای کشاورزی منطقه محسوب می‌شود، اظهار کرد: با ادامه سریال خشک شدن آب چشمه ها و چاه های مختلف روند افت آب‌های زیرزمینی دامنه دار تر شده و تامین آب کشاورزی و حتی آب شرب در آینده‌ای نه چندان دور با بحران‌های جدی مواجه می‌شود.
چشمه گیلاس دیگری نقشی در تامین آب ندارد
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی به مهر گفت: چشمه گیلاس در سالیان دور به دلیل پرآب بودن در خیابان‌های مشهور مشهد و بارگاه ثامن الحجج جاری بود و تا چندی پیش یکی از مناطق ییلاقی محسوب می‌شد.
احمد قندهاری عنوان کرد: چشمه گیلاس از نوع چشمه آهکی بوده و آب آن دارای درجه سختی بیشتری نسبت به دیگر چشمه‌ها است و دبی آن ۲۳۰ لیتر در ثانیه است اما امروز این چشمه به دلیل برداشت بی رویه آب دیگر نقشی در تامین آب مردم مشهد و آبیاری زمین‌های کشاورزی ندارد.
80 درصد آب مصرفی خراسان ضوی از منابع زیرزمینی تامین می شود
وی ادامه داد: حدود 80 درصد آب مصرفي این استان از منابع زيرزميني تأمين مي شود و این امر به معنای خشکیدن و تهی شدن سفره های آب زیرزمینی و چشمه‌ها است.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اعلام اینکه در سفره‌های زیرزمینی و چشمه‌ها و چاه‌ها دیگر خبری از آب نیست، افزود: فقر و کمبود ذخایر آبی هر روز دامنه بیشتری پیدا می کند و این امر بر مشکلات کم آبی استان بیش از بیش افزوده است.
وی با اشاره به اینکه ماجرای خشک شدن آب چشمه گیلاس نه تنها ذخایر آبی را با تهدید مواجه می کند بلکه موجب کاهش گردشگران نیز می شود، یادآور شد: در حال حاضر از 36 دشت استان خراسان رضوی به دلیل برداشت بی رویه آب، 33 دشت به عنوان دشت ممنوعه معرفی شده اند و دیر یا زود باید قصه تلخ برداشت بی رویه آب از چشمه ها و چاه ها را نیز با ارائه آمار اعلام کرد.
قصه خشکیدن لب‌های چشمه گیلاس و چاه‌ها و چشمه‌های مشابه سال‌های سال است که سر دراز دارد و در صورت ادامه دار بودن این مشکلات روزی فرا می‌رسد که دیگر قطره ای آب در هیچ چشمه و چاهی وجود ندارد.
..............................
گزارش: مرضیه صاحبی
نظر شما