حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد این موضوع که فراموشی سنتها باعث انقطاع فرهنگی و شکاف نسلی فرهنگی می شود. یکی از عواملی که باعث فراموشی سنتها می شود، غرق شدن در مدرنیته و هویت مدرن است. آیا می توان بخشی از هویت مدرن را گرفت و دچار فراموشی سنتها نشد؟، گفت: در رابطه با هویت مدرن، این امر قابل انقطاع نیست، چون مجموعه هم بسته ای است که از مبانی خاصی به دست آمده است.
وی افزود: زمانی می گوئیم مدرن و صرفا منظورمان نگاه فیزیکی و پیشرفته، تکنولوژیک و ... است. اینها را می توان به نحو بخشی گرفت و با ارزشها اصلاح و تکمیل و بومی کرد، ولی مدرنیته هویت جمعی است که تمام اجزای ارزشی خود را دارد. صرفا رشد تکنولوژی یا یک سری تغییرات ساختاری اجتماعی مد نظر نیست، لذا به نظرم این امر شدنی نیست.
این محقق و نویسنده کشورمان در ادامه سخنانش اظهار داشت: آن چیزی که شدنی است نه هویت مدرن، بلکه بخشی از فرآوده های دنیای مدرن مثل علم و تکنولوژی است که بعضا می توان این را با تغییراتی به کار گرفت، البته در نهایت این تغییرات به طور موقت و نه به طور اساسی و بنیادی باید با ساخت علم و تکنولوژی متناسب با علم و دانش مبتنی بر ارزشهای خودی حرکت کند.
وی تأکید کرد: به طور موقت می توان بعضی از برون دادهای فنی و تکنولوژیک را گرفت اما هویت مدرن قابل تجزیه نیست. این گونه نیست که ما بتوانیم گسست ایجاد کنیم و بگوئیم بخشی از آنرا می گیریم و بخشی از آنرا کنار می زنیم.
شاکرین در ادامه در پاسخ به این سؤال که در هویت کنونی میانگین افراد جامعه ما، سنتها چه نقشی دارند؟، گفت: در عین اینکه جامعه ما قدری از نظر اینکه سنتها آسیب دیده و باز هم رو به آسیب دیدن است نگران کننده است اما همچنان هنوز خیلی از سنتها قوی و پابرجاست، به خصوص پتانسیلهایی در سنت اسلامی وجود دارد که خاصیت بازتجدید قوی ای دارد، به خصوص با یک سری نمادها و زیرساختار معرفتی و عاطفی ای که دارد به سرعت دوباره خود را جایگزین می کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه پدیده هایی مانند عاشورا و سنتهای مذهبی که در این زمینه شکل گرفته حالتی دارد که هر موقع که ما فاصله هایی در بعضی از زمینه ها می گیریم و آسیب می بینیم سریع ما را بر می گرداند و دوباره بخشی از سنتها را در جامعه زنده می کند، بیان کرد: اما در عین حال وقتی که وضع خودمان را با پنجاه سال پیش مقایسه می کنیم می بینیم بعضی از سنتها در جامعه ما آسیب دیدند گرچه از یک طرف بعضی از سنتها که در آن زمان کمرنگ شده بودند با طلوع انقلاب اسلامی دوباره زنده شدند.
شاکرین تصریح کرد: در وضعیتی قرار داریم که از یک طرف در معرض آسیبهایی هستیم در ناحیه سنتهای مان و بخشی آسیب دیدند و از طرف دیگر هم هویت دینی و هم خصوصیت و پتانسیلی که اسلام دارد به سرعت خیلی از چیزها را تجدید می کند.
وی در پایان سخنانش اظهارداشت: در عین حال بایستی همواره به دید امکان بالقوه نگاه کنیم که این آسیبها ممکن است رشد پیدا کند و در عین اینکه ارزشهای اسلامی خصوصیتی دارند که می توانند باز تجدید شوند اما در عین حال بایستی تلاش کنیم که این آسیب دیدگی کمتر شود چون ممکن است اگر در درازمدت ادامه پیدا کنند بخشی از سنتها مغفول واقع شوند.
نظر شما