و خبر، پشت خبر از انگيزه ها و علل فروش كليه، از مهاجرين بي پولي كه آرزوهايشان را در كيسه ريخته اند و به تهران آمده اند و جز اين سرمايه اي ندارند تا پدراني كه براي خريد جهاز دختران مجبور به فروش كليه هستند و زنان بي سرپرستي كه مجبورند با اين سرمايه، پول پيش صاحبخانه را بدهند و سر آخر جواناني كه به عشق تيك آف و براي خريدن پرايد آمده اند به خودشان چوب حراج بزنند.
در حالي كه بسياري از افراد نيازمند به پيوند كليه به دليل مخارج درمان از وضع مالي خوبي برخوردار نيستند، وجود فروشندگان كليه نيز به وخامت اين وضع دامن مي زند. اگرچه دولت در جهت كمك به اين بيماران مبلغ يك ميليون تومان به عنوان كمك هزينه خريد كليه به آن ها پرداخت مي كند، بسياري معتقدند اين كمك هزينه دولتي نيز بر حرص و طمع عده اي افزوده و بازار فروش كليه را داغ تر كرده است.
و به واقع، آيا فقر آن قدر دردناك و غير قابل تحمل است؟ به قيمت چند ميليون تومان؟ به قيمت يك كليه؟ درست نمي دانم..
بيماران و مشكلات عديده
مهتاب م. كه سال هاست با دستگاه هاي دياليز آشناست و راهروهاي بيمارستان دستهايش را مي شناسند در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي گويد: "من حدود 11-12 سال است كه در اثر از كار افتادن كليه از دياليز و پيامد هاي آن رنج مي برم. سال گذشته قرار شد كليه يك نفر را كه دچار مرگ مغزي شده بود به من پيوند كنند كه پس از انجام آزمايشات و چيزي پيش از رفتن به اتاق عمل، خانواده اش به ما گفتند تنها در صورت دريافت 4 مليون تومان حاضر به اهداي كليه وي هستند و اين مبلغي است كه شايد بتوان طي چند روز تهيه كرد، اما تهيه آن در چند ساعت از توان من و خانواده ام خارج بود."
وي با ذكر اينكه از ناراحتي قلب و يك بيماري مادرزادي رنج مي برد گفت: "تاكنون چند بار عمل جراحي انجام داده ام؛ مغز، دريچه ميترال قلب و چند بار هم براي جايگذاري يا تغيير مكان شنت دياليز. شايد بيش از نيمي از عمرم را در بيمارستان ها گذرانده ام. انجام دياليز البته سخت است و عوارضش معمولا ممكن است از چند ساعت تا يك روز تمام ادامه داشته باشد. از طرف ديگر انجام پيوند هم كار بسيار مشكلي است و تا ماه ها توانايي انجام فعاليت هاي روزانه را ازانسان سلب مي كند، اما فرد بيمار با آگاهي از وجود اين شرايط، همه مشكلات را مي پذيرد و اميد وار مي شود كه در صورت موفقيت پيوند، مي تواند بدون دغدغه عوارض يا دير و زود شدن تاريخ دياليز زندگي كند. اين كه بالاخره پس از اين همه روز تحمل، يك نفر پيدا شده و عمل پيوند انجام مي شود، خوشحالي كمي نيست. سخت تر از همه اين است كه هنگام عمل يا كمي پيش از آن به بيمار گفته شود بايد براي كليه پول بدهي. اين را اگر از همان اول بگويند اين همه فشار رواني به آدم وارد نمي شود."
به دليل شرايط خاص، مهتاب هم اكنون در صدر ليست انتظار پيوند كليه است، به اين معني كه در صورت بروز اتفاق براي كساني كه تمايل به اهداي اعضا دارند يا وجود فرد دچار مرگ مغزي كليه وي در صورت تشابه گروه خون و ساير فاكتور ها به مهتاب پيوند زده مي شود.
مشكل ديگري كه اينجا وجود دارد، نارضايي خانواده هاي كساني است كه خود با اهداي اعضايشان پس از مرگ موافقت كرده اند. عده بسياري وجود دارند كه فكر مي كنند اين هم راهي براي نيكي كردن به ديگران است، از نوع ديگري شايد. ولي استفاده از اعضاي آن ها پس از مرگ منوط به كسب اجازه خانواده است، در صورتي كه پدر و مادر يا همسر فرد راضي نباشد، اهداي اعضا صورت نمي گيرد. اين كار شايد ريشه در علاقه افراد به تدفين عزيزان به شكل كاملا سالم دارد. هرچه هست، تاييد ضربه مغزي از سوي يك تيم پزشكي نمي تواند موجب بريدن علاقه هايي شود كه در اعضاي فرد، هرقدر بي جان، گره خورده اند.
مادريك دختر 12 ساله كه هفته اي سه بار براي دياليز به بيمارستان مراجعه مي كند، مي گفت: "من نمي دانم چرا نرخ كليه گروه AB و O با هم متفاوت است، مگر چه تفاوتي بين اينها وجود دارد؟ كليه كليه است ديگر!" لازم به ذكر است كه نرخ كليه گروه AB از ساير گروه ها ارزان تر است و كليه از گروه O با وجود فراواني، بالاترين قيمت را دارد. اين را به ارهاش + و - خون اضافه كنيد تا معادله اي بدست بيايد كه در يك سر آن بيماران نيازمند و در طرف ديگر آن ... قرار دارند.
مهتاب مي گفت: " من عده بسياري را ديده ام كه سال ها به اميد پيدا شدن كليه و انجام پيوند زندگي كرده اند و همه به آن ها گفته اند عجب پشتكار و تحملي داري، ولي پس از پيدا شدن كليه و انجام عمل، پيوند موفقيت آميز نبوده و كليه برايشان كار نكرده است. حتي جابجايي هم اثري نداشته است." ظاهرا در صورتي كه كليه پيوندي پس از مدتي شروع به كار نكند، طي يك عمل دوباره، از نقطه ديگري پيوند زده مي شود.
مينا ي. مي گفت: "من خودم بارها و بارها آدم هايي را ديدم -بيشتر از آقايان البته- كه براي نامين مخارج عروسي شان آمده بودند كليه شان را بفروشند و جالب تر اين كه همسرانشان هم موافقت نامه كتبي نوشته بودند.. واقعا هيچ كس مثل ما كه بسته به اين دستگاه هستيم، ارزش كليه را نمي داند."
يك انجمن و اين همه بيمار
شبانكاره، مسئول پيوند انجمن حمايت از بيماران كليوي در گفتگو با خبرنگار اجتماعي مهر گفت: " گمان نمي كنم كمك يك ميليوني دولت سهم قابل توجهي در افزايش تعداد دهندگان كليه داشته باشد. اگرچه ممكن است دهنده و گيرنده با هم در مورد مبلغ مشخصي به توافق برسند، اما انجمن براي معرفي، شرايط خاص دارد. اكثر افرادي هم كه قصد فروش كليه شان را دارند، مستقيم به همين جا مي آيند چون به هر جا مراجعه كنند، آخرسر هماهنگي ها بايد از انجمن آغاز شود. "
وي با تاكيد بر اين كه تعداد دهندگان كليه به نسبت كساني كه در نوبت پيوند هستند، بسيار كم است، گفت: " هم اكنون قريب به 30 نفر از گروه خوني O و تعداد كمتري از گروه هاي ديگر داريم." با وجود اين كه تعداد دارندگان گروه خوني O زياد است، اما بازهم اين بيماران بيش از بقيه بايد در انتظار بمانند و قيمت بيشتري پرداخت كنند.
شبانكاره در پاسخ به اين كه پيوند كليه از چه سني امكان دارد، گفت: " محدوديتي در اين باره وجود ندارد، اما ما سعي مي كنيم براي كودكان از كليه خانم هايي كه جثه ريز دارند، استفاده كنيم."
بيكاري و فقر علت مهم 95 درصد فروشندگان كليه
مدير عامل انجمن حمايت از بيماران كليوي در خصوص علت اصلي انگيزه اغلب افراد مراجعه كننده براي فروش كليه مي گويد: 95 درصد افراد مراجعه كننده به مراكز انجام پيوند كليه را افرادي تشكيل مي دهند كه به علت بيكاري يا مشكلات تامين زندگي ناچار به انجام اين كار شده اند.
دكتر مصطفي قاسمي در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي افزايد: با وجود اينكه تعداد پيوندهاي كليه در كشور سالانه در حدود يك هزار و 800 پيوند است اما روزانه 30 تا 40 نفر براي فروش كليه خود به مراكز انجام اين پيوند مراجعه مي كنند.
وي اظهار مي دارد: هم اكنون فقط 5 درصد افراد اهدا كننده كليه را اعضاي خانواده بيماران و يا افراد دچار مرگ مغزي تشكيل مي دهند چون متاسفانه، فرهنگ اهداي كليه از سوي خانواده ها از بين رفته و خانواده ها مايل هستند كه با پرداخت پول، كليه را از افراد زنده دريافت كنند.
دكتر قاسمي با بيان اينكه اغلب اين افراد را افراد شهرستاني و يا بيكار تشكيل مي دهند كه به علت عدم توانايي تامين هزينه هاي زندگي مجبور به اين كار شده اند، تصريح مي كند: براي جلوگيري از تخلف در خصوص اهداي پيوند كليه و بر اساس شرايط در نظر گرفته شده، افراد شهرستاني مراجعه كننده براي فروش كليه نمي توانند كليه خود را در تهران يا در شهرستان هاي ديگر غير از محل سكونت خود اهدا كنند ، چون برخي از اين افراد در شهرستان هاي ديگر با گرفتن پول از بيماران و ندادن كليه خود، مرتكب تخلف شده اند و براي شناخته نشدن به شهرستان هاي ديگر مراجعه مي كنند.
وي ادامه مي دهد: هر فرد اهدا كننده كليه فقط مي تواند در شهرستان محل سكونت خود اقدام به اين كار كند همچنين در صورت تجرد فقط با داشتن شناسنامه و حضور والدين و نيز افراد متاهل در صورت حضور همسر و داشتن شناسنامه و رضايت آنها مي توانند اقدام كنند تا از هرگونه تخلف جلوگيري شود.
مدير عامل انجمن حمايت از بيماران كليوي مي گويد: از آنجا كه بايد براي اهداي كليه 200 هزار تومان هزينه آزمايش پرداخته شود اما برخي از اين افراد به علت ناتواني مالي نمي توانند از عهده اين هزينه آزمايش برآيند، بنابراين آنها از افراد اهداكننده كليه حذف مي شوند.
هديه يك ميليون توماني دولت و افزايش فروش كليه
دكتر قاسمي نسبت به اهداي يك ميليون توماني دولت به افراد اهداكننده كليه انتقاد مي كند و مي گويد: اهداي يك ميليون توماني دولت به فروشندگان كليه به بيماران باعث ايجاد مشكل در روند اهداي كليه در كشور و علت افزايش فروشندگان كليه شده است.
وي اظهار مي دارد: اهداي كليه تا پيش از اين رايگان بود و به عنوان ايثارگري، از خودگذشتگي و خدمت به بيماران محسوب مي شد اما با اعلام اين كمك دولتي، قبح اهداي كليه در كشور از بين رفت چون فروشندگان كليه به اين كمك دولتي بسنده نكرده و خواهان دريافت ميزان بيشتر يعني حداقل 4 ميليون تومان از بيماران كليوي شدند و از سوي ديگر انگيره اهداي كليه توسط خانواده هاي بيماران نيز گرفته شد.
نظر شما