به گزارش خبرگزاری مهر، متاسفانه ناهنجاری های اجتماعی رو به افزایش است که دلایل زیادی دارد. یکی از عوامل در كجروي افراد گروههایی است که افراد در آنها در موقعیت های مختلف حضور می یابند. در جوامع امروز اختلافاتي كه از نقطه نظر هنجارها و رفتارهاي پذيرفته شده در گروههاي مختلف وجود دارد به مراتب بيشتر از اختلافات مشابه در فرهنگ هاي اصلي و بزرگ جامعه است، يعني ممكن است اختلافات جزيي از اختلافات كلي در يك جامعه بيشتر باشد.
اولين و مهمترين علت انحرافات اجتماعي، عدم وجود فرصت و زمينه مناسب ازدواج براي جوانان است. درحالي كه در قانون اساسي ايجاد تمهيدات لازم براي ازدواج نظير اشتغال مولد و مسكن، جزيي از وظايف دولت است.
غريزه جنسي براي تامين بقا و باز توليد نسل ضروري است و بايد در قالب تشكيل خانواده اطفا شود. اما با توجه به مشكلات شبكه شهري به خصوص مادر شهري مانند تهران تهيه امكانات براي زندگي به نظر سخت مي آيد در حاليكه غريزه جنسي بايد ارضا شود حتي اگر شرايط درست و صحیح فراهم نباشد با توجه به كمرنگ شدن حساسيت هاي فرهنگي در جامعه بازار فساد رونق مي گيرد. از طرفي شكاف طبقاتي، تمركزگرايي و مجاز شمردن تدریجی بعضي از امور، همه اينها درجهت فاصله گرفتن مردم از امور هنجارها شده و موجب افزايش نابساماني هاي اجتماعي مي شود.
در مورد تبيين عوامل كجروي هاي اجتماعي نبايد نگرش تك عاملي داشت و عدم نظارت اجتماعي را تنها عامل اين نابهنجاري ها دانست. زيرا ساير عوامل سياسي، اقتصادي و فرهنگي و حتي زيستي نيز در اين كجروي ها موثر است. مفهوم نظارت در ديدگاه اسلامي شامل هنر، رسانه هاي عمومي اعم از شفاهي و كتبي، مدارس و ساير مراكز آموزشي و پژوهشي، مسجد، بازار، خانواده، هيات مذهبي، گروههاي همسالان و غيره مي باشد.
مهمترين عوامل و زمينه هاي اجتماعي بحران زا عبارتند از؛
الف) فضای خانوادگی نامناسب؛ خانواده يكي از گروههايي است كه رفتار فرد را تا حدودي معين مي كند و به آن شكل مي دهد. بنابراين اگر اعضاي خانواده درست تربيت نيافته باشند ممكن است موجب گرايش او به كجروي شوند. خانواده بايد به عنوان يك عامل كنترل غير رسمي بايد جدي گرقته شود. چرا كه علت بسياري ازآسيب هاي اجتماعي و جرم و جنايت در شهرهاي بزرگ از هم پاشيدگي كانون خانواده و يا عدم تربيت صحيح خانوادگي است و خانواده و جامعه رابطه تنگاتنگ و متقابلي دارند و به علت همين ارتباط، اثر تغييرات و تحولات اجتماعي نيز بيش از هر نهاد ديگري به خانواده ها منتقل مي شود. خانواده ها با كنترل بر روي فرزندان و مشورت با بچه ها به خصوص در سنين بلوغ، آنها را مسئول و نقش پذير نموده و واگذاري مسئوليت هاي مديريت خانواده و لو ناچيز به آنها، شخصيت آنها را با روش مسئوليت پذيري و ايفاي وظيفه شكل مي دهد.
مهمترين راههاي پيشگيري از انحرافات، دروني كردن ارزشها و هنجارهي پذيرفته شده يك جامعه توسط خانواده است و خانواده ها با اهتمام به اصول ديني و پايبندي به احكام مذهبي مي توانند با رشد باورهاي مذهبي فرزندان خود، آنان را در برابر آسيب ها و انحرافات اجتماعي واكسينه كنند.
ب)نقش و اهميت رسانه هاي جمعي؛ رسانه هاي جمعي به تمام ابزارهاي غير شخصي ارتباط گفته مي شود كه به وسيله آن پيام هاي ديداري و يا شنيداري به طور مستقيم به مخاطبان انتقال مي يابند.تلويزيون،راديو سينما،اينترنت،ماهواره،مجلات و ....در زمره رسانه هاي جمعي محسوب مي شوند. انواع رسانه هاي جمعي گاه از انحرافات نظير تجاوز، خشونت و قتل و...پرده بر مي دارد و زواياي پنهان جرايم و جنايات را براي مخاطبان خود آشكار مي سازد و انواع دام هايي كه بر سرراه جوانان قرار دارد را به آنها گوشزد مي كنند و راههاي لغزش ديگران را براي مخاطبان ترسيم مي كنند و با اطلاع رساني به موقع و مناسب براي اعضاي جامعه،در پيشگيري از انحرافات اجتماعي نقش موثري ايفا مي كنند.
علي رغم كاركرد مثبت رسانه ها در زمينه اطلاع رساني و پيشگيري از جرم و دادن آگاهي به مردم به خصوص قشر جوان داراي كاركردهاي منفي از اين قرار مي باشند؛
-تحديد مفهوم جرم؛ رسانه ها معمولا جرم را در قالب نوعي جرم خياباني همراه با خشونت معرفي مي كنند و افكار عمومي به سمت اين نوع جرم ها جلب شده و ساير جرم ها از نظرها مخفي مي ماند.
-عادي سازي هنجار شكني؛ با انعكاس كجروي هاي اجتماعي در رسانه ها و تكرارآن، انحراف و نابهنجاري ها عادي شده و هنجارها قابل شكستن مي شوند.لذا ارتكاب جرم در فرد تقويت مي شود.
-گسترش خشونت و پرخاشگري؛ تحقيقات نشان داده اند كه رسانه ها با تبليغات كالاهاي رنگارنگ و زندگي مرفه موجب به وجودآمدن آرمان هاي جديدي در مخاطب خود مي شوند كه دستيابي به آنها با توجه به محدوديت مالي امكان پذير نيست لذا احساس محروميت در افراد ايجاد شده و پرخاشگري يا خشونت در آنها افزايش مي يابد.
-اشاعه فحشا و بي بندوباري؛ بر اساس ارائه تصاوير مبتذل و خلاف عفت عمومي از طريق رسانه ها و نگارش متون خلاف اخلاق،جرائم به خصوص جرائم جنسي گسترش مي يابد.
-تضعيف اعتماد اجتماعي؛ ذكر انواع انحرافات از طريق رسانه ها و اعلام رشد سرسام آور آن منجر به ايجاد روحيه سو ظن و شك نسبت به ساير افراد جامعه مي شود و احتمال و قوع اين انحرافات را از سوي تك تك اعضاي جامعه تقويت كرده و روحيه اعتماد عمومي را تضعيف مي نمايد.
با توجه به كاركردهاي منفي رسانه ها، آنها بايد در كنار ذكر حوادث به جنبه عبرت آموزي حوادث جهت پيشگيري از و قوع انحراف توجه داشته باشند و در اين راستا به تحليل انحرافات و راههاي مبارزه با آن و شيوه هاي جايگزيني مثبت آنها اشاره نمايند و اگر به صرف نقل انحرافات اكتفا شود، افزايش دامنه و نوع كاركردهاي منفي رسانه ها دور از انتظار نخواهد بود.
پايبندي به اصول اخلاقي و دين باوري از جمله مهمتري عواملي است كه جامعه آحاد آن را در برابر تمايلات نفساني،ياس و خوي تجاوز به حقوق ديگران كه عامل بسياري از حوادث و معضلات اجتماعي است حفظ مي كند. اگر اعتقادات مذهبي و تقوا در آحاد جامعه اي ريشه داشته باشد و رفتار و منش آنها را تحت الشعاع قرار دهد ديگر حتي نيازي به كنترل هاي بيروني نيست ولي هرگاه اين موضوع، به عنوان يك بازدارنده دروني و خود كنترلي تضعيف شود نياز به كنترل ها و مراقبت هاي بيروني افزايش مي يابد.
۰۰:۴۱ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۲
نظر شما