به گزارش خبرنگار مهر، دير زماني است كه آيين علم گرداني به نشانه عشق و دلدادگي به اهل‌بیت (ع) بر ديباچه ميراث معنوي خطه خراسان ماندگار شده و به راستي هريك از آيين هاي محرم حکایت‌گر سالها سرسپردگی به خاندان عصمت و طهارت است؛ اکنون آیین علم گردانی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و این امر ضرورت زنده نگه داشتن چنین آداب و رسومی را دو چندان می کند.
"آیین علم گردانی" در پیشانی مردمان سرزمین آفتاب مهر شده است
آيين علم گرداني كه در اغلب شهرهاي خراسان رضوي با در دست گرفتن علم و مدیحه سرایی انجام می شود یکی از آداب و رسوم دیرینه ای است که سالها نسل به نسل و سینه به سینه بر پیشانی مردمان سرزمین آفتاب مهر شده است.
اهالی خراسان به مانند ساير مناطق و فرهنگ‌هاي مختلف کشور، داراي آداب و رسوم و سنن خاصي در برگزاري مراسم عزاداري و سوگواري هستند اما برخي از اين مراسمات از جمله آیین علم گردانی همواره در زمره آداب و رسوم خاص و ویژه مردمان این خطه بوده است.
آیین علم گردانی هم اکنون در فهرست میراث ملی و معنوی هم قرار گرفته و اکنون برگزاری مراسم های این چنینی ماه محرم خراسان رضوی را سرشاراز نشانه ها و نمادها کرده است.
ميراث داران فرهنگ سوگواری
سهند مهدی‌زاده یک پژوهشگر تاريخ و آيين‌هاي ديني در رابطه با آیین علم گردانی به خبرنگار مهر می‌گوید: خراسان رضوی به‌عنوان یکی از استان‌هایی که میراث‌دار فرهنگ سوگواری بوده سال‌های سال است که با برگزاری آیین علم گردانی در روز اول ماه محرم از صمیم قلب برای ائمه اطهار(ع) عزاداری می‌کنند و در حال حاضر این آیین به عنوان سرمايه هاي معنوي و مذهبي مردم این استان شناخته شده است.
مهدی‌زاده ادامه می‌دهد: خراسان رضوی با پهنه گسترده و وجود قومیت های مختلف در ایام سوگواری و ماه محرم آیین‌های ویژه ای برای نشان دادن عرض ارادت خود نسبت به مظلومیت سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) دارد که یکی از این آیین ها آیین علم گردانی است.
لحظه شماری اهالی خراسان برای برگزاری آیین علم گردانی
وی می افزاید: مردم مومن و شیعی این استان هر ساله طبق آیین پدران خود، در شب اول ماه محرم علم‌های عزا را در جوار حسینیه‌ها برپا می‌کنند و آن ها را در ابتدای درب ورودی حسینیه ها قرار می دهند.
مهدی‌زاده یادآور می‌شود: پیش از غروب آفتاب همزمان با آغاز ماه محرم عده ای از مردهای خراسان علم‌ها را به طرف خیابان‌ها و میادین اصلی برده و در آن جا علم را به روی شانه های مردم قرار می دهند و در کنار حسینیه ها و مساجد بزرگ این استان عزدارای می کنند.
وی بیان می‌کند: در مشهد، علمداران در وفات امام رضا(ع) و روزهای تاسوعا و عاشورا در خیابان های منتهی به حرم عزداری کرده و علم را به صورت ایستاده قرار داده و به دور آن حلقه‌ای ایجاد کرده و بر سر و سینه می‌زنند.
وی با بیان اینکه آیین علم گردانی در حقیقت برای عزای امام حسین(ع) برگزار می‌شود، می‌افزاید: این آیین در روزهای چهل و هشتم و وفات امام هشتم(ع) در مشهد به صورت نمادین برگزار می شود.
مهدی‌زاده تصریح می‌کند: پس از برگزاری مراسم علم گردانی هیئت‌های عزا به داخل حسینیه‌ها و مساجد روانه شده و به نماز می‌ایستند و در این میان عزادران زن نیز با دود کردن اسپند و نبات و خرما به استقبال عزاداران می آیند.
این پژوهشگر تاریخ و آیین‌های دینی با بیان اینکه علم گردانی برای اهالی خراسان از ارج و قرب بالایی برخوردار است، می‌گوید: تمامی مردم خراسان رضوی طبق وصیت پدران و نیاکان خود برای برگزاری این آیین کهن و مذهبی لحظه شماری می کنند و برای علم ها احترام ویژه قائل هستند.
قرار گیری سنت مذهبی "علم گردانی" در فهرست آثار ملی
مهدی‌زاده با اعلام اینکه در حال حاضر علم گردانی به عنوان یک میراث معنوی در فهرست آثار ملی قرار گرفته اظهار می کند: این آیین به دلیل اهمیت بالایی که در فرهنگ دینی و معنوی مردم دارد باید همواره مورد توجه قرار بگیرد و به عنوانی میراثی عظیم نسبت به زنده نگه داشتن آن اهتمام ورزید.
یک کارشناس مذهبی نیز درباره این آیین به خبرنگار مهر می‌گوید: این آیین در تمامی شهرها و استان های کشور به صورت خاص و ویژه برگزار می شود اما برگزاری این مراسم در خراسان رضوی دارای شکوه و عظمت بیشتری است.
حجت الاسلام مهدی واعظ موسوی بیان می‌کند: علم گردانی از آیین‌های اجدادی مردمان خطه خراسان است که با حال و هوای معنوی و خاصی عجین شده است.
وی اظهار می‌کند: هر کدام از آداب و رسوم و آیین هایی که در ماه محرم برگزار می‌شود دارای اهمیت بالایی است و باید به ثبت و حفظ این آیین‌ها کمک کرد تا در گذر زمان به فراموشی سپرده نشوند.
..................................
گزارش: مرضيه صاحبي
نظر شما