خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و هنر: طراحی گرافیك نوین ایران با قدمتی هفتاد ساله هنر و صنعتی جوان تلقی می‌شود. در سال 1355 جمعی از طراحان صاحب‌نام گرافیك ایران كوشیدند برای حمایت و نوعی نظارت بر حرفه خود و نیز ارتقا و تعالی طراحی گرافیك در كشور سندیكای گرافیست‌های ایران را تاسیس كنند که این تلاش در آن مقطع بی‌نتیجه ماند.
تلاش طراحان برای داشتن انجمن هم زمان با دوره نخست شكوفایی و اوج‌گیری طراحی گرافیك ایران در دهه 50 شمسی بود و انتشار برخی از آثار طراحان گرافیك ایران در نشریات تخصصی جهان، گرافیك ایران را به جهانیان هم معرفی كرد. پس از انقلاب اسلامی در سال ۵۷ و هم‌چنین جنگ تحمیلی، طراحی گرافیك ایران به مسیری دیگر وارد شد تا این كه در سال 1364 اولین گام صنفی با انتشار محدود نخستین تعرفه بهای كارهای گوناگون گرافیك، به كوشش جمعی از طراحان گرافیك برداشته شد.
این جمع با تشویق و دعوت طراحان فعال و حرفه‌ای آن زمان توانستند اولین نمایشگاه دوسالانه طراحان گرافیك ایران را با جلب حمایت و همكاری برخی از سازمان‌ها و نهادهای دولتی در موزه هنرهای معاصر تهران در سال 1366 برگزار كنند. این نمایشگاه، بزرگترین گردهم‌آیی طراحان گرافیك ایران بعد از نمایشگاه پنجاه سال گرافیك ایران در سال 1355 بود. پس از برگزاری موفقیت آمیز این نمایشگاه، جستجوها، رایزنی‌ها و تلاش برای راه‌اندازی و تاسیس شركت تعاونی تهیه و تامین ملزومات حرفه‌ای طراحان گرافیك ایران، اولین سازمان طراحان گرافیك ایران، تحقق یافت.
از آن جا كه این تعاونی نمی‌توانست دربرگیرنده همه اهداف و آمال طراحان گرافیك باشد، یك سال و نیم پس از تشكیل، هیات موسس تعاونی توانستند با جلب نظر جمعیت قابل توجهی از طراحان گرافیك و یافتن راهكار رسمی و قانونی، انجمن صنفی طراحان گرافیك ایران را در مهر ماه 1376 به ثبت رسانده و تاسیس کنند.
انجمن از زمان تاسیس تاكنون دوران پر تلاش، موفق و پر فراز و نشیبی را پشت سر گذارده است. در طی این زمان علاوه بر فعالیت‌های گسترده فرهنگی، صنفی و آموزشی در سطوح ملی و بین‌المللی، تلاش برای دست‌یابی به یك تشكل قانونی سازمان یافته‌تر یعنی اتحادیه سراسری طراحان گرافیك ایران را نیز در دستور کار خود قرار داده است. در جریان این تلاش‌ها در سالهای پیش و پس از انقلاب، حضور و تلاش مستمر و بی‌وقفه زنده یاد مرتضی ممیز در كلیه مراحل سازماندهی، برنامه‌ریزی و مدیریت، تعیین‌كننده بوده است.
یکی از نمودهای اصلی حضور انجمن‌های تخصصی هنری در ایران در دوسالانه‌هاست که متاسفانه در دولت گذشته این حضور بسیار کمرنگ شد که در این میان می‌توان به حضور نیافتن اعضای انجمن گرافیک در دوسالانه قبلی گرافیک ایران اشاره کرد. کار تا جایی پیش رفت که خود انجمنی‌ها یک دوسالانه راه اندازی کرده و نام آن را «سرو نقره‌ای» گذاشتند که سومین دوره آن با ریاست علی رشیدی رئیس انجمن گرافیک و دبیری مهدی سعیدی طراح و گرافیست برگزار شد.
برای بررسی وضعیت انجمن و دوسالانه‌های گرافیک و برگزاری دوسالانه «سرو نقره‌ای» خبرگزاری مهر میزبان رشیدی، سعیدی و مهرداد ذوالنور گرافیست و مدیر روابط عمومی انجمن گرافیک بود که به بهانه نزدیک شدن به هفته گرافیک (7 تا 14 اردیبهشت‌ماه) بخش نخست این میزگرد را می‌خوانید:
* دوسالانه «سرو نقره‌ای» را می‌توان به نوعی جایگزین دوسالانه ملی گرافیک دانست که چندسالی است خبری از آن نیست. ولی باید قبول کرد که این دوسالانه هم ضعف‌هایی دارد و برای بهتر برگزار شدنش در دوره‌های آینده نیاز به نقد جدی دارد. بحث را با سوال در مورد چرایی به وجود آمدن «سرو نقره‌ای» آغاز کنیم.
رشیدی: همان طور که می دانید دوسالانه‌ها همیشه با ترکیبی از هیات مدیره انجمن و مرکز هنرهای تجسمی ارشاد تشکیل و برگزار می شد که مورد پشتیبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بود اما بعد از برگزاری دو سالانه هفتم گرافیک که آخرین دوسالانه تا امروز بوده است، روابط بین مجریان و حامی دوسالانه به خوبی روابط قبل نبود.
*فکر می‌کنم این اتفاق بعد از دوران مدیریت حبیب الله صادقی بر مرکز امور هنرهای تجسمی ارشاد رخ داد. درست است؟
رشیدی: بله بعد از ایشان این اتفاقات افتاد. مسئولان وزارت ارشاد تمایل داشتند اتفاقاتی در این حوزه روی دهد که آنها می خواستند و ما (انجمن) نیز می خواستیم تفاهمی بین انجمن و وزارت ارشاد برقرار باشد و دوسالانه به ترتیب قبل برگزار شود اما با جلسات زیادی که برگزار شد این تفاهم برقرار نشد، حتی پای برگزاری جلسات بعدی هم رفتیم اما این جلسات حذف و لغو شد و نتیجه گرفتیم که نمی توان با گروه مدیریت ارشاد به زبان مشترک برای تفاهم و اجرای دوسالانه برسیم.
* خاطرم هست که در یکی از دوسالانه‌های پوستر که محمد خزایی دبیر و قباد شیوا رئیس آن بود نیز همین روال حاکم شد و در نهایت نیز قباد شیوا که آن زمان با انجمن مشکل داشت، نتوانست با دوسالانه همکاری کند.
رشیدی: بله در آن موضوع نیز همان روالی که برای ما حاکم بود برای آنها نیز انجام شد که ظاهرا ادامه همان مسائل بود. حتی آقای شیوا نیز نتوانست کار کند و استعفا داد. به این ترتیب ما به عنوان اعضای انجمن تصمیم گرفتیم با توجه به علاقه مان به برگزاری این دوسالانه ها به عنوان متولی ظاهر شده و خودمان این جشنواره را برگزار کنیم. دلیل اصلی این امر نیز این بود که بیشتر از این نمی توانستیم با شرایط قبلی کنار آمده و دوباره درخواست برگزاری جلسات با وزارت ارشاد را بدهیم به این جهت تصمیم گرفتیم با حضور اعضای انجمن دوسالانه «سرو نقره‌ای» را برگزار کنیم به این ترتیب دو دوره جشنواره «سرو نقره‌ای» را سالانه و سال 92 نیز دوسالانه کردیم.
* فکر نمی‌کنید این تصمیم و برگزاری دوسالانه‌ای چون «سرو نقره‌ای» که مختص اعضای انجمن است و دیگر افراد عرصه گرافیک را تحت پوشش قرار نمی‌دهد به گرافیک کشور ضربه بزند؟
رشیدی: حتما همین طور است اما این را نیز در نظر بگیرید که ما به عنوان انجمن، نماینده کل گرافیک کشور نیستیم و باید صادقانه بگویم بسیار علاقه مندیم که کار را گسترده‌تر کنیم. ما (انجمن) دردهای خودمان را داریم، کارهایی می‌کنیم ولی کوچک است. این را به خوبی می دانیم و درک می کنیم اما با توجه به تمایل آقای مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد دولت فعلی به برگزاری دوباره دوسالانه گرافیک به روش‌های قبلی، امیدواریم باز هم گرافیک کشور به همان جایگاه قبلی خود بازگردد.
* یعنی انجمن قصد دارد روی قول آقای مرادخانی و گفته‌های وی برنامه‌ریزی جدیدی برای برپایی دوسالانه گرافیک داشته باشد؟
رشیدی: برگزاری دوسالانه گرافیک هزینه زیادی به وزارت ارشاد تحمیل نمی کند پس فکر می‌کنیم که این قول‌ها و وعده ها عملی شود. این را نیز در نظر بگیرید که در دوره سوم «سرو نقره‌ای» هم ریالی از انجمن هزینه نکردیم و همه هزینه ها را حامیان مالی پرداخت کردند.
* برگزار نشدن دوسالانه گرافیک از سوی وزارت ارشاد به دلیل مسائل مالی است یا سیاست‌گذاری؟
رشیدی: بیشتر مشکل سیاست‌گذاری است. حتی چندین بار نیز با آقای مرادخانی صحبت و مطرح کردیم که دولت‌ها در هیچ جای دنیا این کارها را در دست نمی‌گیرند بلکه این بخش خصوصی است که به عنوان مجری وارد شده و دولت تنها به حمایت و پشتیبانی معنوی، نظارتی و یا حتی مالی می پردازد.
در واقع باید دولت در این نقش ها ظاهر شود و اگر این طور باشد این اتفاق ها خیلی گسترده برگزار می شود. ما قول می‌دهیم ریالی از دولت درخواست منابع مالی نکنیم چراکه در حال حاضر شرایط مان طوری است که می توانیم از طریق اسپانسرها هزینه های خودمان را تامین کنیم. مگر این که واقعا مثل دوسالانه پوستر بخواهند بنا به مصلحت مملکت مهمان خارجی دعوت کنند که هزینه ها افزایش می‌یابد، وگرنه در همین حدی که انجام می‌دهیم و تمایل داریم، می توانیم خودمان کار را انجام دهیم .
* آقای سعیدی از زمان زنده‌یاد مرتضی ممیز به این طرف تقریبا هر ساله چندین مطلب و یادداشت و گفتگو درباره راه‌اندازی موزه گرافیک در رسانه‌ها منتشر شده و این بحث همچنان ادامه دارد و خبری از این موزه نیست. به نظرتان دولت نباید در این زمینه ورود پیدا کند؟
سعیدی: حتما باید اینطور باشد. ما در خصوص موزه بحث داریم چراکه تنها یک موضوع مختص هنرمندان عرصه گرافیک نیست بلکه یک موضوع ملی است. موزه گرافیک طرز زندگی مردم، معاشرت‌ها، گفتگوها، کلام‌ها و زندگی مردم را در یک دوره نشان می‌دهد، در نتیجه یک موضوع ملی مرتبط با فرهنگ و اجتماع است.
این تاریخچه در دست ماست که باید در یک جا جمع شده و محافظت شود. ما این موضوع را با چند نهاد و سازمان مرتبط از جمله میراث فرهنگی و شهرداری‌ها و وزارت ارشاد نیز مطرح کردیم و همه قول مساعدت دادند ولی تا کنون این مهم اتفاق نیفتاده است ولی اکنون چشم ما به همت دولت تدبیر و امید است که این کار انجام شود. حتی چندی پیش نیز آقای مسجدجامعی رئیس شورای شهر تهران صحبت‌هایی در مورد اجرای این طرح کردند ولی نمی دانم واقعا این موضوع چه زمانی اجرایی خواهد شد.
*فکر کنم آقای حسینی وزیر سابق ارشاد و حمید شاه‌آبادی معاون هنری وی نیز می‌گفتند حتما می‌خواهند طرح ایجاد موزه گرافیک را عملی کنند. درست است؟
سعیدی: بله همیشه این بزرگواران می گفتند حتما باید اجرا شود ولی رنگ اجرایی شدن به این حتماها داده نشد.
*من اصلا نمی‌خواهم این دولت یا دولت قبل را زیر سوال ببرم اما مسئولان در سالهای گذشته و حال همواره با گفتن حتما کار انجام می‌شود، به نوعی موضوع را به آینده‌ای که مشخص نیست چه زمانی است موکول کرده‌اند. با این حال هنوز شما امیدوارید مسوولان دولتی برایتان کاری کنند؟
سعیدی: بله ولی این موضوع پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. موزه‌ها تحت نظارت وزارت ارشاد و برخی خانه‌ها تحت نظارت شهردای هستند. حتی شهرداری‌های مناطق تصمیم‌گیرنده نیستند و معتقدند که شهرداری کل باید تصمیم نهایی را در مورد این موضوع‌ها بگیرد.
در موضوع ساخت موزه گرافیک نشست‌های خیلی خوبی هم با برخی شهرداران مناطق داشتیم و آنها نیز تمایل به انجام این کار داشتند ولی وقتی موضوع به شهرداری کل می‌رسد مشکلات شروع می‌شود.
*ظاهرا شما مکانی را هم برای این کار در نظر گرفتید؟
رشیدی: بله یک جایی در منطقه هفت‌چنار در نظر گرفته شده است و حتی آقای واعظی شهردار منطقه نیز محبت زیادی به ما داشتند و گفتند که ساختمانِ کنار همین مکانی را که موزه موقت گرافیک است در اختیار ما قرار می‌دهند تا بتوانیم فضای بیشتری داشته باشیم.
مکان فعلی برای اعضای انجمن مکان خوبی است اما خودمان می‌دانیم که این فضا برای مردم زیاد سهل‌الوصول نیست با این حال هم محیط و هم فضا طوری نیست که بتوانیم جایی را در نظر بگیریم که همه مردم بتوانند از موزه استفاده کنند، به این جهت در نظر داریم آن مکان را به گالری موزه تبدیل کنیم. به نظر ما بهتر است که موزه مرکزی داشته باشیم و جاهایی گالری گرافیک تاسیس کنیم.
سعیدی: چیزی که در ذهن ماست این است که یک مرکز موزه باشد که کارهای اداری را انجام بدهد تا از این طریق گالری‌ها را نیز افزایش دهیم. به هر صورت حیف است که گرافیک ایران که در دنیا معتبر است از این نعمت محروم باشد. از سوی دیگر اگر ما بتوانیم این گالری‌ها را در سطح شهر و کشور بچرخانیم بسیار جذاب خواهد بود چراکه خوشبختانه نمایشگاهای ما خیلی پر هزینه نیست.
ادامه دارد...
نظر شما