به گزارش خبرنگار مهر، مهندس احمد طبایی- کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی در شانزدهمین نشست علمی در کتابخانه حسینیه ارشاد با اشاره به کمبود منابع آب شیرین جهان، گفت: بیش از 70 درصد سطح کره زمین را آب فرا گرفته است اما تنها حدود 3 درصد از این حجم را آب‌های شیرین و قابل آشامیدن تشکیل می‌دهند که بیش از 90 درصد از این آب شیرین هم به صورت منجمد در دو قطب زمین و نیز یخچال‌های کوهستانی قرار گرفته و در عمل قابل استفاده نیست.
وی پراکندگی نامتوازن و غیریکنواخت منابع آب شیرین در جهان را از دیگر مشکلات پیش روی انسان در ارتباط با تامین آب مورد نیاز دانست و اظهار داشت: در برخی از مناطق بیابانی جهان چندین سال هیچ بارشی اتفاق نمی‌افتد در حالی که برخی مناطق دیگر همچون "چراپونچی" در خلیج بنگال سالانه حدود 26400 میلیمتر بارش دارند.
طبایی با بیان اینکه متوسط بارندگی در ایران حدود 240 میلیمتر در سال است، خاطرنشان کرد: 28 درصد از سطح کشور بارندگی کمتر از 100 میلیمتر دریافت می کنند. 47 درصد بین 100 تا 250 میلیمتر و 16 درصد بین 250 تا 500 میلیمتر بارندگی دارند و تنها 8 درصد از مساحت کشور دارای بارندگی بین 500 تا 1000 میلیمتر (در دامنه متوسط جهانی) است و یک درصد هم بیش از 1000 میلیمتر بارش دارند.
این کارشناس مسایل آبیاری، مساحت تقریبی بیابان‌های ایران را حدود 450 هزار كیلومترمربع ذکر کرد و یادآور شد: ایران به لحاظ ویژگی‌های خاص اقلیمی و موقعیت جغرافیایی جزء سرزمین‌های خشک و نیمه خشک جهان محسوب می‌شود كه از نظر طول و عرض جغرافیایی با كمربند بیابانی جهان مطابقت دارد.
وی با اشاره به آمارهای وزارت نیرو اضافه کرد: از مجموع 130 میلیارد متر مکعب آب تجدید شونده که سالانه در اختیار کشور قرار می‌گیرد، در حدود 30 تا 35 میلیارد متر مکعب آن مهار نمی‌شود. اما از 95 میلیارد متر مکعب منابع آبی مهار شده، بخش کشاورزی به تنهایی در حدود 92 درصد آن را مصرف می‌کند. 6 درصد به بخش شرب اختصاص می‌یابد و در حدود 2 درصد هم نصیب صنعت و پارک‌ها و فضای سبز می‌شود.
طبایی با بیان اینکه ایران از نظر سطح زیر کشت آبیاری رتبه پنجم جهان را دارد و تقریبا 98 درصد محصولات غذایی تولیدی خود را از اراضی آبی تامین می‌کند، مساحت اراضی آبی ایران را حدود 8 میلیون هکتار عنوان کرد.
وی با اشاره به انواع سیستم‌های آبیاری سطحی از جمله آبیاری کرتی، آبیاری نواری و آبیاری فارو، ویژگی شاخص این روش‌ها را عدم نیاز به وسایل و دستگاه‌های پیچیده و نیز دانش فنی زیاد توصیف کرد که باعث می‌شود به راحتی از سوی کشاورزان به کار گرفته شوند.
طبایی، در عین حال تاکید کرد: هرچند که سیستم‌های تحت فشار در مقایسه با سیستم‌های سطحی به سرمایه گذاری و هزینه اولیه بیشتری نیاز دارد اما مزیت‌های نسبی آن سبب می‌شود که در درازمدت منافع بیشتری نصیب کشاورزان و بالتبع اقتصاد کشور شود.
این کارشناس مسایل آب مهمترین امتیاز روش‌های آبیاری تحت فشار نسبت به روش‌های سطحی را راندمان بالاتر و بهره وری بیشتر در مصرف آب عنوان کرد و گفت: متوسط راندمان سیستم‌های آبیاری سطحی در ایران حدود 35 درصد است، در حالی که این عدد برای آبیاری بارانی در حدود 70 درصد و برای آبیاری قطره‌ای بیش از 90 درصد است.
وی با اشاره به روش آبیاری قطره‌ای و بیان این نکته که از این روش تنها برای گیاهان ردیفی و درختان قابل استفاده است و در مورد محصولات با کشت متراکم کارآیی ندارد، خاطرنشان کرد: در این روش، فقط مساحت بسیار محدودی از مزرعه آبیاری می‌شود. در حقیقت آب در نزدیکی منطقه توسعه ریشه به زمین نفوذ می‌کند و به همین دلیل راندمان آبیاری در این روش بسیار بالا است.
این کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، سیستم آبیاری قطره ای را به شدت نسبت به گرفتگی قطره چکان ها حساس خواند و تاکید کرد: در سیستم آبیاری قطره ای برای جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها حتما باید یک ایستگاه فیلتراسیون مناسب طراحی شود.
نظر شما