خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ و هنر: محمد هادی نائیجی، یکی از 20 کارگردانی است که در سی و دومین جشنواره بین المللی فیلم فجر، با اولین تجربه سینمایی خود در بخش نگاه نو حضور دارد.
تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی او با نام «حق سکوت» را سید رضا میرکریمی برعهده داشته و این اثر محصول حوزه هنری است. نائیجی معتقد است توجه به مسایل روحانیون و به تصویر کشیدن آن در سینما از اهمیت بسیاری برخوردار است، در عین حال چنین سوژه ای در سینما کاملا تازه و دست نخورده است و تعداد فیلم هایی که در این زمینه ساخته شده که به زندگی شخصی و اجتماعی یک روحانی در جامعه می پردازد، بسیار کم است.
در فیلم سینمایی «حق سکوت» به کارگردانی محمد هادی نائیجی و تهیه کنندگی سید رضا میرکریمی، بازیگرانی چون حسام محمودی فرید، شیرین اسماعیلی، باقر سروش و… حضور دارند. این فیلم سینمایی روایتگر یک روحانی مبلغ است که درگیر اتفاقاتی می شود.
این فیلم امروز شنبه 19 بهمن ماه ساعت 14 در برج میلاد برای اهالی رسانه و منتقدان به نمایش درمی‌آید که به همین بهانه با وی گفتگویی داشته‌ایم:
*چه چیز باعث شد تا اولین فیلم سینمایی شما درباره یک روحانی باشد؟
- یک فیلمنامه‌نویس زمانی که می‌خواهد سناریو بنویسد، همیشه به دنبال سوژه های بکر و دست نخورده است. من هم به عنوان نویسنده فیلمنامه «حق سکوت» به دنبال موضوعی بودم که کمتر به آن در سینمای ایران توجه شده بود. مسئله روحانیت و روحانیون در سینمای ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در واقع می‌توان گفت به تصویر کشیدن شخصیت یک روحانی در سینمای ایران همچنان یک مسئله نو و تازه است.
در روزگار ما گفتن داستان برای مخاطبانی که با هزاران داستان روبرو هستند، بسیار دشوار است و یافتن داستانی که برای تماشاگران تازه و نو باشد اولین و مهمترین کار برای یک کارگردان است. درست در چنین شرایطی وقتی که به دنبال یک تجربه و سوژه جدید هستید، کارتان سخت می شود. من نزدیک به 4 سال پیش فیلمنامه این فیلم سینمایی را نوشتم که در آن زمان شرایط تولید برایش فراهم نبود. بعد از مدتی با رضا میرکریمی صحبت کردم و او با خواندن این فیلمنامه موافقت کرد تا شرایط برای ساخت این فیلم سینمایی را فراهم کند.
* تفاوت «حق سکوت» با دیگر فیلم هایی از این دست چیست؟ مثلا آقای میرکریمی در فیلم «زیر نور ماه» نگاهی به این قضیه داشت.
- شاید تفاوت فیلم سینمایی «حق سکوت» با دیگر فیلم هایی که درباره روحانیت در سینمای ایران ساخته شده، این است که داستان این فیلم تنها به یک روحانی جوان مربوط نیست و ماجرای حضور یک روحانی مبلغ دین در جامعه را به تصویر می‌کشیم.
در «حق سکوت» تلاش کردم نسبت جامعه با یک روحانی مبلغ را نشان دهم. روحانی مبلغی که با حضور در جامعه و روابط اجتماعی دردسرهایی پیدا می‌کند و مشکلات شخصی او با شرایط کاری‌اش گره می‌خورد.
*زمانی که یک فیلم با موضوع روحانیت در سینما ساخته می شود و یا یک شخصیت روحانی در یک فیلم سینمایی حضور دارد غالبا سعی می‌شود تصویری آسمانی از این فرد نشان داده شود. با توجه به اینکه شخصیت اصلی فیلم شما یک روحانی است تا چه اندازه تلاش کردید چهره‌ای واقعی از این شخصیت نشان دهید؟
- موفقیت ما در قصه «حق سکوت» وقتی محقق می‌شود که بتوانیم فاصله تماشاگر و شخصیت اصلی داستان را که یک روحانی است، کم کنیم. در واقع چنین شخصیت هایی هرچه نزدیک تر به مخاطب باشند، داستان تاثیرگذارتر خواهد بود. شخصیت اصلی در فیلم سینمایی «حق سکوت» یک انسان در لباس روحانیت است، نه یک فرشته.
در واقع نقاط ضعف و نقاط قوت این فرد در مواجه با جامعه، فیلم را جلو می‌برد. البته آموزه‌هایی که یک روحانی با آن در حوزه های علمیه مواجهه است او را در ویژگی‌های سلوکی از دیگران ممتاز می‌کند اما در دیگر لحظات زندگی یک انسان معمولی است. ما در «حق سکوت» تمام تلاش خود را کردیم که یک انسان واقعی را به تصویر بکشیم نه یک انسان فرضی.
*با توجه به اینکه تصویرسازی شخصیت روحانی در سینما با حساسیت هایی همراه است، آیا شما در این زمینه از سوی جامعه روحانیون دچار مشکل نشدید؟
- هدف و مقصد تولید فیلم در سینمای ایران معلوم است، معمولا یک فیلم سینمایی با قوانین و اقتضائات جمهوری اسلامی ایران ساخته می شود. برای ساخت این فیلم سینمایی تلاش کردیم در شخصیت‌پردازی، ویژگی‌های یک روحانی را دقیق و واقعی رعایت کنیم اما درحوزه علمیه ساز و کار مشخصی برای حمایت مادی و معنوی درخصوص ساخت فیلم با چنین موضوعاتی وجود ندارد اگر هم وجود دارد حداقل بنده اطلاع ندارم.
جالب است بدانید به عنوان مثال اگر این سناریو را به 10 روحانی نشان دهیم، 10 نظر متفاوت دریافت خواهیم کرد که ممکن است 5 تا موافق و 5 تا مخالف با چنین فیلمنامه ای باشند. البته این مسئله برای ساخت فیلم از روی شخصیت های مختلف جامعه حتی پزشکان، مهندسان و یا رانندگان تاکسی هم شاید همین مسیر را طی کند. اگر بخواهیم در دالان سلیقه کار کنیم، نمی‌توانیم یک اثر خوب تولید کنیم.
ما تمرین می‌کنیم تا ظرفیت جامعه را بالا ببریم و یاد بگیریم که به نوعی سلایق مختلف را در آن جای دهیم. متاسفانه در ایران زمانی که درباره یک شخصیت فیلم می سازیم تمام کمبودها و کاستی های آن شخصیت مورد توجه افرادی خاص می گیرد، به عنوان مثال در فیلم سینمایی «شوکران» به کارگردانی بهروز افخمی شخصیت داستان باید یک شغلی داشته باشد، در این فیلم شخصیت داستان یک پرستار بود، همین مسئله سبب شد تا جامعه پرستاران کشور به ساخت چنین فیلمی اعتراض کنند، این در حالی است که ما به خوبی می دانیم پرستاران ما چه شخصیت های برجسته و محترمی هستند، اما نباید فراموش کنیم که شخصیت ها در فیلم های سینمایی نیز باید از یک جایگاه اجتماعی و شغلی برخوردار باشند.
چرا با دیدن شخصیت یک فیلم سینمایی آن را به همه جامعه تعمیم می‌دهیم؟ چرا از یک فیلم که داستانش را در یک موقعیت بر اساس یک شخصیت تعریف می‌کند فقط قواعد کلی و احکام کلی استخراج می‌کنیم؟
*بازیگران حاضر در «حق سکوت» چگونه انتخاب شدند؟
- با توجه به نوع داستان و البته بودجه فیلم به بازیگران چهره سینمای ایران فکر نکردیم. به همین دلیل از بازیگران تئاتر استفاده کردیم. در این فیلم حسام محمودی نقش روحانی فیلم را بازی می کند، محمد عسگری، هوتن شکیبا و شیرین اسماعیلی از دیگر بازیگران این فیلم سینمایی هستند. در «حق سکوت» لحظاتی از زندگی یک روحانی به تصویر کشیده شده که شاید بتوان گفت برای اولین بار پیش‌روی تماشگران قرار می‌گیرد؛ به همین دلیل امیدوارم این فیلم بتواند رابطه خوبی با مخاطب برقرار کند.
* و در پایان لطفا یک سابقه از فعالیت‌های قبلی‌تان در سینما بفرمایید.
- من دستیار بهروز افخمی در سینما بودم. پیش از این در لبنان یک سریال تلویزیونی با نام «آخرین ایستگاه بازرسی» به تهیه کنندگی سعید سعدی را برای شبکه Ifilm به زبان عربی و با بازی هنرمندان عرب جلوی دوربین بردم که قرار است بعد از دوبله به زودی در این شبکه پخش شود. در واقع «حق سکوت» اولین کار سینمایی من است، اما اولین تجربه من در فیلمسازی نیست.
گفتگو از نیوشا روزبان
نظر شما