عبدالجبار کاکایی دبیر هشتمین جشنواره شعر فجر درباره فیلم سینمایی «چ» ساخته ابراهیم حاتمی کیا به خبرنگار مهر گفت: دو تیپ از شخصیت‌هایی که حاتمی‌کیا در فیلم‌هایش خلق می‌کند نماینده دو تیپ از جامعه هستند که یک تیپ از آن شخصیت حاج کاظم در «آژانس شیشه‌ای» و اصغر وصالی در فیلم سینمایی «چ» هستند و تیپ دیگر عباس در فیلم «آژانس شیشه‌ای» و شهید چمران در فیلم «چ» را تشکیل می‌دهند.
وی در ادامه افزود: آنچه حاتمی‌کیا از طیف اول یعنی حاج کاظم در «آژانس شیشه ای» و اصغر وصالی در فیلم سینمایی «چ» نشان می دهد انسان هایی احساساتی و در عین حال شجاع هستند که کارگردان اصرار دارد این دو تیپ را به مخاطب بشناساند و متذکر شود که نسبت به آنها بی تفاوت نباشد. حتی یک مرتبه بالاتر می روم و می گویم که حاتمی کیا تعمد دارد که حس ترحم مخاطب را درباره این طیف از کاراکترهای فیلم‌هایش برانگیزد. از همین رو مخاطب هم شجاعت این افراد و هم احساساتی شدن آنها را می بیند.
دبیر هشتمین جشنواره شعر فجر با تاکید بر اینکه حاتمی‌کیا در کنار حاج کاظم‌ها و اصغر وصالی‌ها، آدم‌هایی چون عباس در فیلم «آژانس شیشه ای» و شهید چمران در فیلم «چ» را هم نشان می‌دهد، بیان کرد: اینها انسان‌هایی هستند که با خدا معامله کرده اند و در عین حال نمی خواهند مردم را اذیت کنند. درست مانند شخصیت شهید چمران که می بینیم او دلسوز مردم بود و افق نگاه دیگری داشت. حال این پرسش برای من ایجاد می شود که چرا حاتمی کیا این دو تیپ را در کنار هم قرار می دهد.
کاکایی در پاسخ به این پرسش بیان کرد: به اعتقاد من کنتراست این دو تیپ از شخصیت آشکار است. البته ناگفته نماند که حاتمی کیا دو افق در تعریف دیدگاه خود دارد؛ یکی از این افق ها واقع نمایی از کسانی چون حاج کاظم ها و اصغر وصالی هاست که با آنها زندگی می کنیم و یک افق دوردست و دست نیافتنی از چمران ها و عباس ها دارد که می توانند نماینده انقلابی‌گری ما باشند.
وی در پاسخ به اینکه آیا شخصیتی که حاتمی کیا از چمران تعریف کرده بود می تواند به درستی نماینده انقلاب ایران باشد؟ گفت: شخصیتی که این کارگردان دفاع مقدسی از چمران ارائه داده بود علی رغم دل صاف و مردم دوستانه ای که داشت تسلیم شرایط جنگ شد و عباس هم علی رغم اینکه دوست داشت با خدا معامله کند و تفنگ خود را زمین بگذارد در شرایطی قرار می گیرد که تسلیم جنگ می شود.
این شاعر انقلابی در ادامه افزود: در واقع حاتمی کیا می خواهد بگوید که شرایط جنگ به هیچ عنوان دست اصغر وصالی و عباس نیست. حال اینکه من این تعریف فیلمساز را نوعی بلاتکلیفی می‌دانم و معتقدم حاتمی‌کیا در حال گذار از مرحله‌ای به مرحله دیگر است و شخصیت ایدئولوژیک و معتقد حاتمی کیا در مقابل دریافت های جدیدش قرار گرفته است.
کاکایی در پاسخ به این پرسش که آیا فریبرز عرب نیا توانست از پس ایفای نقش شهید چمران برآید؟ گفت: به اعتقاد من انتخاب فریبرز عرب نیا برای بازی در نقش شهید چمران در فیلم سینمایی«چ» به ابعاد معنوی شخصیت چمران لطمه وارد کرده است و بیش از اینکه یک مبارز باشد تیپ روشنفکری به خود گرفته و معمولا در حال موعظه کردن است.
وی ادامه داد: شهید چمران نوشته های بسیاری داشت و انسانی اهل تفکر بود اما جای این تفکر در فیلم «چ» خالی بود و شخصیتی از چمران می بینیم که مانند روشنفکرها رفتار می کند و گاهی هم مردم را به نماز دعوت می کند و یا از نکشتن یک حیوان که در حال زجر کشیدن است، حرف می زند. در نگاه کلی معتقدم شخصیت شهید چمران در این فیلم سینمایی عمق نداشت.
کاکایی در پایان عنوان کرد: چمرانی که ما می شناسیم، شخصیتی عملگرا بود که وارد جنگ های نامنظم شد و فضای دیگری را تجربه کرد به همین دلیل معتقدم حاتمی کیا دریافت های خود را از شهید چمران ارائه کرده بود.
نظر شما