به گزارش خبرنگار مهر، سرپرستي خانواده از نظر دين مبين اسلام و قانون اساسي بر عهده مرد است كه در واقع نان آور خانواده است اما به هر دليلي اگر مرد عدم توانايي در ايفاي نقش خود را نداشته باشد زن جايگزين نقش وي شده و علاوه بر نقش مادري،قدرت اداره زندگي به خصوص از نظر اقتصادي بر دوش وي نهاده مي شود و به عنوان سرپرست خانوار بايد وظايف متعددي را به عهده گيرد كه پيامدهاي خاص خود را براي اينگونه خانواده ها در پي خواهد داشت در واقع زناني كه بايد به فكر گرم نگه داشتن خانه و تربيت نسل و بچه باشند غم نان دارند و نان آور خانواده مي شوند.
زنان سرپرست خانوار و فاقد همسر با مشكل احساس تنهايي،انزوا،طرد شدگي و عدم درك از سوي ديگران مواجهند. فقدان حمايت هاي اجتماعي مهمترين عامل جهت پيش بيني پيامدهاي منفي وضعيت اين زنان پس از فوت یا متارکه و از دست دادن همسر است.
نتايج پژوهش ها نشان مي دهد نيازهاي عاطفي در زنان سرپرست خانوار جزء مهمترين نيازهايي است كه آنها جستجو مي كنند ولي گاه به علت ترس از طرد خانواده و فرزندان برآوردن اين نيازخود را در دل مدفون مي كنند و خود را قرباني ترس و عدم همراهي نزديكان مي كنند. و با خود می گویند آنکه خون دل من ریخت ز بیداد و برفت کاش باز آید و خون ریزد و بیداد کند.
بر اساس تحقيقات اعضاي هيئت علمي دانشگاه ياسوج (اصغر ميرفردي و الهه عطايي) زنان سرپرست خانوار در سه سطح خرد و فردي،مسطح و ميانه و كلان دچار آسيب هستند و اين آسيب ها موجب به وجود آمدن اين حقيقت مي شود كه تعدادي از زنان سرپرست خانوار براي تأمين هزينه هاي زندگي خود به مشاغل غيرقانوني روي مي آورند و يا به گروههاي انحرافي توزيع و قاچاق مواد مخدر مي پيوندند كه يكي از آنها روسپي گري است.
چرخ زندگي زنان سرپرست خانوار زنجاني
مدير كل بهزيستي استان زنجان مي گويد: 2هزار و 258 زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزيستي اين استان هستند و از چرخه خدمات آن بهره مند مي شوند.
مرتضي مكاريان تشكيل گروههاي هميار را يكي از راه هاي توانمندسازي زنان برشمرد و گفت: زنان سرپرست خانوار با فراگرفتن هنرهاي دستي و مهارت هاي جديد و با تشكيل گروههاي مختلف سعي در خودكفايي و رسيدن به توانمندي دارند.
وي از فعاليت 19 گروه هميار در سطح استان زنجان خبر داد و گفت: منبع درآمد زنان سرپرست خانوار دريافت يارانه و مستمري از بهزيستي است كه تشكيل گروههاي هميار با حمايت بهزيستي مي تواند آنها را از مستمري بي نياز كند.
گروههاي هميار شيريني پزي،پرورش قارچ،گليم بافي،كاشت و عرق گيري نعنا و بيدمشك،قند خردكني و...جزو فعاليت هاي زنان سرپرست خانوار زنجاني است كه سعي دارند استقلال اقتصادي خود را به دست آورند و چرخ خانه و خانواده را بچرخانند.
ميانگين درآمد زنان سرپرست خانوار كمتر از مردان
براساس گزارش شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان، 56 درصد زنان سرپرست خانوار كشور، شهری و 83 درصد روستایی هستند و 88 درصد خانوارهای دارای سرپرست زن تحت پوشش سازمان‌های دولتی قرار دارند، همچنین میانگین درآمد زنان سرپرست خانوار شاغل كمتر از مردان است، ضمن این‌كه زنان سرپرست خانوار عمدتا مشاغل خانگی را انتخاب می‌كنند.زنان سرپرست خانواده در ایران در معرض فشارهای اقتصادی مربوط به تامین مسكن، مایحتاج روزانه و نیازهای فرزندان خود هستند؛ درآمد كم زنان سرپرست خانوار موجب فقر نسبی زنان نسبت به مردان سرپرست خانوار شده است. مهارت‌آموزی و ایجاد اشتغال بهترین راهكار برای به كارگیری پتانسیل قابل توجه این افراد و فرزندان جوانشان برای خود اتكایی و توانمندی و استقلال مالی است. هدفی كه با مستمری دادن هرگز به آن نمی‌توان رسید.
توانمندسازی عامل موفقیت
نگرانی از پیوستن جمعی از زنان به گروه «فقیرترین فقرا»، سبب طرح رویکردهای متفاوتی از جمله «رویکرد توانمندسازی زنان» شده است. در این رويکرد، توانمندسازی زنان فرآیندی است که طی آن زنان قادر می‌شوند اتکاء به نفس خود را افزایش دهند، حق مستقل برای انتخاب کسب کنند، خود را ساماندهی کنند و منابعی را کنترل كنند. این مجموعه به آنها برای کاهش فقر، حذف فرودستی و تحول‌هاي نهایی کمک خواهد کرد.توانمندسازی دارای ابعاد مختلفی از جمله ابعاد اجتماعی، فردی و روانشناختی، حقوقی، قانونی و اقتصادی است و یکی از ابعاد مهم آن، توانمندسازی اقتصادی با هدف ایجاد اشتغال پایدار و افزایش درآمد خانوارها و بالطبع، کاهش فقر آنان است. زيرا وضع اشتغال از جهت‌هاي متعددی می‌تواند بر فقر و ابعاد آن تأثیرگذار باشد. یکی از اصلی‌ترین وجوه آن، مسأله بیکاری سرپرست خانواران است. بیکاری به منزله قطع درآمدهای معمول خانوار و غلطیدن در دایره فقر به دلیل فقدان تأمین اجتماعی و بیمه‌های بیکاری است. اهداف توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار - تحقق توسعه پایدار از طریق ایجاد اشتغال مولد و پایدار.کاهش فقر و نابرابری و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی- جلوگیری از قرارگرفتن اعضای خانوار در سیکل معیوب فقراست.
نرخ اشتغال زنان سرپرست خانوار
مقايـسه نـرخ اشتغـال به كار در ميان زنان سرپرست خانوار با كل زنان كشور (1/8 درصد شهري و7/10 درصد روستايي) نشان‌دهندة بالاتر بودن نرخ اشتغال زنان سرپرست خانوار نسبت به كل زنان است كه مي‌تواند به دليل شرايط زندگي آنان و ضرورت پاسخگويي به نيازهاي اعضاي خانوار باشد.
توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش گاه می تواند با پیشنهادهایی بهبود یابد و سختی زندگی آنهارا کمتر نمایدتوجه به تمام ابعاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به ویژه توانمندسازی اقتصادی، برنامه‌ریزی مشارکتی و بسیج منابع، ترویج روحیه استقلال و عدم وابستگی بين افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی، به‌کارگیری تنوع اقلیمی و بالتبع تنوع فعالیت‌ها و امکان بهره‌مندی آن در زمینه ایجاد اشتغال، تقویت تمایل نهادهای حمایتی بر توانمندسازی فقرا و کاهش و قطع وابستگی از نهادهای حمایتی و حفظ کرامت انسانی فقرا، هدایت اعتبارات حمایتی در سازمان‌ها و نهاد حمایتی به سمت توانمندسازی و خودکفایی مددجویان، تقویت و به کارگیری منابع انسانی حرفه‌ای براي استعدادیابی، ارزیابی اقتصادی و مالی طرح‌های توانمندسازی و به ویژه طرح‌های اشتغال‌زایی، توجه به سودآوری و بازدهی طرح‌ها و برنامه‌های اشتغال‌زایی، به‌کارگیری و حمایت از سازمان‌های مردم نهاد فعال و مؤثر در حؤزه توانمندسازی زنان سرپرست خانوار ، بهره‌مندی و به‌کارگیری تجارب موفق سازمان‌های ذی‌ربط در زمینه توانمندسازی زنان سرپرست خانوار ودختران خود سرپرست، همراه ساختن اعضای خانوارها با سرپرست خانوار در اجرای طرح، جلوگیری یا کاهش رشد آسیب‌های اجتماعی از جمله بزهکاری و....ناشی از بی‌سرپرستی و فقدان ممر درآمدی، ایجاد پایداری اشتغال و برخورداری از امنیت شغلی، تأکید بر ایجاد اشتغال خانگی در جامعه هدف، تولید محصولات بر اساس استانداردها و براساس نیاز بازاراز جمله این راه کارهاست.
......................
گزارش: رباب موحد
نظر شما