مصنوعات دستی خراسان تحفه‌ای در بار مسافران/ ره‌آوردی که بوی ناب زیارت می‌دهد

به گزارش خبرنگار مهر، همه ساله زائران و مسافران زیادی برای زیارت امام مهربانی‌ها قدم بر شهر بهشت می گذارند و در بازگشت صنایع دستی خراسان را به عنوان سوغاتی گرانبها همراه با خاطره زیبای زیارت با خود به ارمغان می برند.

خراسان رضوی صنایع دستی زیادی دارد که می تواند به عنوان یکی از مرغوبترین سوغات ها در چمدان مسافران نوروزی قرار گیرد.

به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی 250 غرفه صنایع دستی در تعطیلات نوروزی امسال در مشهد و سایر شهرستانهای استان خراسان رضوی برای بازدید مسافران بر پا شد.

حسین خواجه بیدختی از بر پایی این غرفه ها به مدت 20 روز در نقاط مختلف استان از جمله اماکن فرهنگی، تاریخی و گردشگری استان خبر داده بود که حدود یک هزار نفر از هنرمندان و صنعتگران این استان در این غرفه ها فعالیت داشتند.

استقبال زائران و مسافران نوروزی از آثار بی بدیل صنایع دستی خراسان رضوی

غرفه ها یی که نمایش دهنده آثار بی بدیل صنایع دستی خراسان رضوی بوده  و مورد استقبال زائران و مسافران نوروزی قرار گرفت.

صنایع دستی خراسان رضوی شامل گلیم بافی، زیورآلات، سفال گری، سراجی سنتی، رو دوزی های سنتی، پوستین دوزی، سنگ تراشی فیروزه و عقیق تراشی است.

اما در این میان توجه بیشتر زائران و مسافران به مصنوعات دستی ای جلب می شود که به عنوان یک سوغات معنوی، یادآور زیارتی شیرین در شهر امام مهربانی ها است.

پرچم‌های مذهبی سوغاتی معنوی

از جمله این سوغات ها یی که جنبه معنوی هم در پی دارد پرچم‌های مذهبی تولید شده توسط هنرمندان مشهدی است که مورد توجه زائران به ویژه هیات های مذهبی دیگر استان ها و کشور های مسلمان قرار می گیرد.

یکی از تولید کنندگان و فروشندگان این پرچم های مذهبی در مشهد به خبرنگار مهر می گوید: تولید پرچم‌های مذهبی از جمله هنرهایی است که به دلیل وجود حرم مطهر حضرت رضا(ع) در مشهد دارای اهمیت فراوانی است.

مصطفوی ابراز می کند: این‌گونه پرچم‌ها به عنوان سوغاتی متبرک توسط زائران، هیات‌های مذهبی استان‌ها و شهرهای دیگر و کشورهای مسلمان نظیر عربستان، کویت، هندوستان و پاکستان خریداری می‌شود تا در ایام سوگواری و دیگر مراسم مذهبی از آن استفاده شود.

دوخت پرچم‌ های مذهبی به عشق اهل بیت(ع)

وی با اشاره به نحوه تولید آنها عنوان می‌کند:  پرچم‌های مذهبی بر روی پارچه جیر به رنگ‌‌های سبز و سیاه تولید شده و دارای انواع بزرگ دو چوبه، باریک و تابلویی است که نوع متوسط آن به سفره صلوات معروف است.

مصظفوی بیان می‌کند: نحوه دوخت آن نیز به روش قلاب‌ دوزی و توپری است که عبارات مذهبی بر روی آن ایجاد می‌شود و نوع دیگر تولید پرچم‌های مذهبی زری‌دوزی حروف بریده شده و نوع چاپی مخصوص مساجد است.

این تولیدکننده پرچم‌های مذهبی می گوید: در گذشته تولید کنندگان بیشتری در این زمینه فعالیت داشتند که با گذشت زمان و مرگ استاد کاران تا حدی به دست فراموشی سپرده شده است اما همچنان در مشهد توسط هنرمندان تولید و به مشتاقان آن عرضه می شود.

وی تولید این گونه صنایع دستی را بر خواسته از ذات معنوی انسان همره با ذوق هنری می داند و می گوید: هر پرچمی را به عشق اهل بیت(ع) سوزن زده و می دوزد.

یکی دیگر از مصنوعاتی که در مشهد از سوی زائران طرفداران بسیاری دارد، فیروزه تراشی و عقیق تراشی است که در استان خراسان رضوی از اهمیت و جایگاه والايی برخوردار است.

زینت‌آلات ساخته شده با نگین این سنگ‌ها امروزه در زمره سوغاتی است که زائران و مسافران شهر مشهد به عنوان تبرک به شهرهای خود می‌برند.  

قدمت هزاران ساله مصنوعات فیروزه در خراسان

این هنر در استان خراسان رضوی از قدمت بالایی برخوردار بوده و به هزاران سال پیش بر می گردد.

یکی از فروشندگان زینت آلات فیروزه و عقیق در مشهد به خبرنگار مهر می گوید: محصولات فیروزه بر طبق کیفیت و رنگ نام‌ های مختلفی دارند که مرغوب ‌ترین آن ‌ها دارای رنگ آبی روشن است.

رضا پور که یکی از قدیمی ترین های بازار رضا در مشهد است، ابراز می کند: از سنگ فیروزه انواع گردنبند، انگشتر و تابلو های زیبایی که آن هم طرافداران بسیاری دارد ساخته و به بازار عرضه می‌شود.

وی قدمت تراش روی عقیق را نیز دارای قدمتی هزار ساله دانسته و عنوان می کند: پس از برش سنگ آن را تراش داده و سپس جلا می‌دهند که انواعی از قبیل ایرانی و هندی دارد.

این فروشنده زینت آلات ادامه می دهد: البته انواع چینی و آمریکایی فیروزه و عقیق هم به علت درخواست بالا وارد بازار شده که از کیفیت و مرغوبیت خوبی بر خوردار نیست و به زائران و مسافران توصیه می کند برای خرید این گونه اقلام به جاهای مطمئن مراجعه کنند.

اهمیت استفاده از انگشتر عقیق در هنگام نماز

رضا پور می گوید: به علت روایات بی شماری که از این سنگ از جانب ائمه(ع) به ویژه حضرت علی (ع) و استفاده از آن به ویژه در هنگام نماز، روایت شده است زائران زیادی در پی زیارت برای خرید و سوغات بردن آن به بازار های مشهد مراجعه می کنند.

وی می گوید: بیشترین درخواست کنندگان انگشتر های فیروزه نیشابور و عقیق از کشور های عربی هستند.

یکی دیگر از هنر های دستی در مشهد هنر سنگ تراشی و قلم زنی روی سنگ است که با توجه به وجود دو کوه سنگی در مجاورت این شهر از قدمت بالایی برخوردار است.

شهرت دیزی های سنگی مشهد در میان مسافران

این مصنوعات دستی که معمولا به شکل های قندان، هاون، ظرف ديزی و انواع مجسمه‌های سنگی ساخته می شود در بازارهای طرقبه و بازارهای مجاور کوهسنگی مشهد به وفور یافت می شود و در این میان دیزی سنگی های مشهد به علت کیفیت خوب، شهرت خاصی در میان زائران و مسافران دارد.

يکی دیگر از صنايع دستی مهم و پردازشی که با هزينه بسيار ناچيز، ساخته هايی را می آفرينند، سبد و حصير بافی است، مواد اوليه اين توليدات، کاه و شاخه های نازک درختان است و مرکز اصلی آن روستاهای اطراف طرقبه است.

به دليل توريستی بودن منطقه طرقبه، بازار اين توليدات از موقعيت مطلوبی برخوردار است. برای بافت سبد، از چوب درختچه بيد مشک استفاده می شود که هم ظريف و هم باريک است و هم چنين خاصيت انعطاف پذيری آن زیاد است.

 صنايع ظريف حصير بافی، در ميان مسافرانی که به اين استان سفر می کنند و هم چنين اهالی منطقه، جايگاه ويژه ای دارد.

مصنوعات دستی خراسان رضوی از جمله گلیم بافی، ابریشم بافی، سفالگری، پرچم دوزی، فیروزه و عقیق و قالی و شعر بافی و دیگر صنایعی در نوع خود بی بدیل است در میان زائران و مسافران جایگاه خاصی دارد و هر ساله زائران با عزیمت به شهر و دیار خود از این تحفه های خراسانی خریداری کرده و با تبرک آنها در حرم مطهر امام مهربانی ها به عنوان سوغات با خود می برند.

----------------------------

گزارش: ملیحه زرین پور