بچه ها در آینه مطبوعات چهره خود را نمی بینند/پدر و مادرها با نشریات کودک و نوجوان آشنا نیستند

به گزارش خبرنگار مهر، در نشست «مطبوعات و کتاب کودک؛ رقابت یا رفاقت» که صبح امروز 12 اردیبهشت ماه در سرای اهل قلم کودک و نوجوان برگزار شد اسدالله شعبانی با اشاره به اینکه مجلات کودک و نوجوان بیشتر دولتی هستند، گفت: نشریات خصوصی در حوزه کودک و نوجوان معنا ندارد، ما نمی توانیم رقیب دولت باشیم و وظیفه دولت است که از نشریات کودک و نوجوان حمایت کند. کسانی که می خواهند مجله منتشر کنند باید سهمیه کاغذ داشته باشند و از تسهیلات دولتی بهره ببرند.

این شاعر و نویسنده کودک و نوجوان وضعیت کتاب و نشریات کودک را مشابه یکدیگر دانست و افزود: روزگاری تیراژ کتاب های من در کانون پرورش فکری 100 هزار نسخه بود، امروز به 5 هزار رسیده است. در ارتباط با نشریات تخصصی کودک و نوجوان هم وضعیت به همین گونه است. انگار مطبوعات ما پیشاپیش نوشته می شوند، همه چیز یکنواخت و یک دست است و موج آفرینی معنا ندارد.

شعبانی با اشاره به اینکه تنوعی در نشریات کودک و نوجوان وجود ندارد گفت: همه چیز بسته بندی شده، همه نشریات شبیه هم هستند همان گونه که کتاب ها شبیه هم اند. قبلاً می دانستیم ناشری مثل  امیرکبیر چه کتاب هایی تولید می کند اگر به انتشارات آگاه یا نگاه می رویم باید سراغ چه کتاب هایی را بگیریم اما امروز زمینه فعالیت ناشران هم شبیه هم است. این موضوع طبیعتاً به نشریات ما هم سرایت می کند.

شعبانی با اشاره به این که از مطبوعات کودک و نوجوان خسته شده است گفت: گاهی خود من از نشریات کودک خسته می شوم بچه ها در آینه مطبوعات چهره خود را نمی بینند. نویسندگان و روزنامه نگاران کودک و نوجوان آنچنان که باید و شاید به ذهن و زبان کودک امروز توجه نمی کنند و جرات نوآوری هم ندارند. از سوی دیگر سیاست کلی هر سازمان و نهاد بر نشریه مورد نظرش تاثیر می گذارد، برای مثال سیاست کلی کیهان بر «کیهان بچه ها» تاثیرگذار است.

صبح نویسنده ایم عصر روزنامه نگار

حسین نوروزی نویسنده و روزنامه نگار کودک و نوجوان نیز با اشاره به اینکه ما روزنامه نگاری کودک و نوجوان به معنی حرفه ای آن نداریم گفت: انگار نوشتن در نشریات بهانه ای برای نویسنده شدن است. خیلی از کودکان و نوجوانان با نوشتن در مجلات آغاز می کنند به امید آن که یک روز شاعر و یا نویسنده کودک و نوجوان شوند. هنوز نشریات کودک و نوجوان جُنگی از شعر و داستان است در صورتی که روزنامه نگاری فضا و قالب خاص خود را می طلبد.

به گفته این نویسنده کودک و نوجوان کافی است نشریات این گروه سنی را ورق بزنیم تا ببینیم شاعران و نویسندگان کودک اعضای اصلی نشریات این گروه سنی هستند، گویی صبح نویسنده اند و عصر روزنامه نگار، در حالی که ادبیات کودک و نوجوان جدای از روزنامه نگاری کودک و نوجوان است.

وی با اشاره به این که پدر و مادرها با نشریات کودک و نوجوان آشنا نیستند گفت: هنوز هم خانواده ها هستند که برای بچه ها کتاب و نشریه می خرند. خانواده هایی که آن چنان که باید و شاید با کتاب های خوب و نشریات امروز آشنا نیستند. هنوز هم با توجه به سابقه ذهنی خود از نشریه ای چون «کیهان بچه ها» به سراغ این مجله می روند بی خبر از این که کیهان بچه هایی که امروز منتشر می شود یکی از ضعیف ترین نشریات کودک و نوجوان است.

به گفته او نشریات کودک و نوجوان ما دولتی است و در فضای دولتی رقابت ایجاد نمی شود. اگر نشریات به سمت خصوصی شدن بروند شاید اتفاق بهتری بیافتد همان گونه که ناشران خصوصی برای انتشار کتاب های خواندنی تر و پرمخاطب تر تلاش بیشتری می کنند.

مشکل اصلی نشریات کودک و نوجوان نبود توزیع مناسب است

مرجان فولادوند سردبیر نشریه «همشهری بچه ها» یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود.

او با اشاره به اینکه بچه ها با شعر و داستان بزرگ می شوند پس ما نمی توانیم در نشریات کودک و نوجوان سهم شعر و داستان را نادیده بگیریم گفت: چه بخواهیم چه نخواهیم ناچاریم بخشی از مجلات کودک و نوجوان را به شعر و داستان اختصاص دهیم اما ادبیات و روزنامه نگاری دو ساحت متفاوت هستند، مجله، رقیب کتاب نیست. ما روزنامه نگاران تلاش می کنیم تا در قالب نشریه توجه بچه ها را به پیرامون خود بیشتر کنیم.

فولادوند در ادامه بیان کرد: فرض این بود که بچه ها گزارش نمی خوانند بنابراین شش ماه گزارش منتشر کردیم و از بچه ها خواستیم به کل مطالب ما نمره دهند. جالب این که صفحات مربوط به گزارش و تاریخ برای نوجوانان پرمخاطب ترین صفحات بود زیرا بچه های امروز متفاوت با گذشته هستند و دلشان می خواهد به روز باشند و در جریان اخبار و اطلاعات قرار بگیرند.

وی روزنامه نگاری برای بچه ها را متفاوت با بزرگسالان دانست و افزود: روزنامه نگاری برای این دو تفاوت ماهوی با یکدیگر دارد. اصلاً گزارش نویسی برای بچه ها متفاوت با گزارش نویسی برای بزرگترها است و ما باید در نظر داشته باشیم که بچه های ما در حال تغییر هستند و نشریات باید از حالت جنگ شعر و داستان خارج شوند.

او یکی دیگر از مشکلات عمده در زمینه نشریات کودک و نوجوان را توزیع دانست و افزود: توزیع مجلات حرف اول را می زند. وقتی کتابفروشی ها یک به یک تعطیل می شوند و کتاب های خوب امکان توزیع مناسب ندارند نمی توان انتظار داشت نشریات از توزیع خوبی برخوردار باشند. توزیع مجلات همشهری برخلاف روزنامه همشهری چندان مناسب نیست و ما همواره با سیستم توزیع مشکل داشته ایم.

سردبیر نشریه همشهری بچه ها با اشاره به اینکه مجلات کودک و نوجوان مجلات گرانی است گفت: نشریات کودک و نوجوان به لحاظ گرافیک، تصویرسازی و داشتن صفحات رنگی نشریات گرانی است و سازمان های دولتی باید از این گونه نشریات پشتیبانی کنند.