دكتر فاطمي : تجليات هيجان، تجليات كلامي و غير كلامي است // هوش هيجاني با اكتساب و تحصيل افزايش مي يابد

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاهي "مهر"، دكتر سيد محسن فاطمي در نشستي كه با موضوع هوش هيجاني و تقويت كارايي در دانشكده مديريت دانشگاه تهران برگزارشد، هوش هيجاني را داراي حداقل 4 مولفه دانست و گفت : اولين مولفه هوش هيجاني، آگاهي هيجاني است. هيجانات طيف وسيع و گسترده اي دارند. شادي، شور و شعف هيجانات مثبت و ترس و اضطراب از هيجانات منفي هستند. منظور از آگاهي هيجاني اين است كه تا چه اندازه هيجانات خود را مي شناسيم و اينكه بدانيم در شرايط مختلف آنچه بر ما حاكم است چيست.

دكتر فاطمي يادآور شد: تجليات هيجان، تجليات كلامي و غير كلامي است. هفت درصد از ارتباطات از طريق كلامي، 38 درصد با لحن و صدا و 55 درصد با ژست، حالت و غيره برقرار مي شود.

وي افزود : آگاهي هيجاني يعني تجليات و مصاديق هيجان را در كلام و غيركلام تشخيص دهيم. اگر تجليات كلامي همراه با حالت هاي مكمل از لحاظ لحن و تن صدا باشد و از لحاظ ديداري و تصويري ژست مناسب با آن ارائه شود پيام به بهترين وجه منتقل مي شود و اگر اختلاف بين عامل كلامي و غيركلامي باشد عامل غير كلامي برتري خواهد جست.

فاطمي با بيان اينكه دومين مولفه از هوش هيجاني بيان خوب هيجانات است، افزود: يكي از محققيني كه بر روي اين مسئله كار كرده از افراد مي خواهد كه روزي 15 تا 20 دقيقه راجع به سخت ترين آسيب ها و ناراحتي هايي كه با آن برخورد كرده اند، بنويسند. اين امر باعث مي شود كه فرد از جنبه هاي سلامتي سيستم ايمني بدنش بهتر برخورد كند، ناراحتي هاي دروني اش كاهش يابد و مراجعات مكرر كمتري به پزشك از نظر بيماريهاي رواني داشته باشد.

مدرس دانشگاه British Colombia كانادا خاطرنشان كرد: بيان هيجانات يكي از عوامل هوش هيجاني است. سهمگين ترين حالت ها و سوگواري ها با سير كلمات تسكين مي يابند.

وي افزود: سومين مولفه هوش هيجاني اين است كه تا چه اندازه بر مديريت هيجان هاي خود واقفيم. متناسب با اينكه ما هيجانات را مديريت مي كنيم و يا هيجان ها بر ما مديريت دارند نتايج و رخدادهاي مختلفي اتفاق خواهد افتاد، مديريت هيجانهاي مثبت هم به اندازه هيجانهاي منفي مهم است.

دكتر فاطمي با اشاره به تكنيك هاي موجود در مديريت هيجان گفت : در تحقيقات صورت گرفته، در مديريت هيجان ها از تكنيك هاي مختلفي استفاده مي شود كه يكي از اين تكنيك ها استفاده از چراغ راهنما است. يعني در زماني كه گردبادي از هيجان ها به ما هجوم مي آورد با توجه به مفهوم چراغ راهنما مي بايست قبل از اينكه كاري انجام دهيم تامل كنيم، اينگونه تكنيك ها كمك مي كند فرد بهتر زمام امور خود را در موارد هيجاني به كار گيرد. همانطور كه حضرت علي (ع) مي فرمايند "مالك خودباش" يعني هيجانات ما را كنترل نكند بلكه ما مالك هيجانات خود باشيم.

دكتراي روانشناسي از دانشگاه كاليفرنيا افزود: همه ما در مركز ذهن خود چيزي داريم كه در فواصل مختلف ما را كنترل مي كند و در هر شخصي اين مركز به نوعي عمل مي كند. مركز ذهن ما هر چه باشد به ما اميد و آرامش مي دهد و كنترل كننده ماست مانند عشق كه كنترل كننده زندگي انسان است به طوري كه انسان بدون آن نمي تواند زندگي كند.

دكتر فاطمي در ادامه گفت: مولفه چهارم هوش هيجاني اين است كه به چه اندازه به هيجانات ديگران واقف هستيم. براي آگاهي نسبت به هيجانات ديگران چند نكته وجود دارد: توجه دقيق به رفتارهاي غير كلامي و افزايش و تقويت مهارت هاي گوش كردن.

 
وي ارزيابي و قضاوت كردن (در صورتي كه تماميت حرف شخص مقابل ممكن است مفهوم متفاوتي داشته باشد )، گوش كردن هاي كليشه اي (بر اساس كليشه ها چيزهايي در مغز فعال مي شود) و گوش كردن هاي ضبط صوتي كه در آن موهبت حضور نداريم از دلايل عدم گوش نكردن به سخنان ديگران دانست و افزود: اگر بخواهيم درك كنيم كه شخص چه مي گويد بايد از منظر او به اين قضيه نگاه كنيم از طرفي وقتي از يك منظر به يك قضيه نگاه مي كنيم دچار عدم هوشياري مي شويم.

دكتر فاطمي در ادامه گفت: نكته مهم اين است كه چگونه در ارتباطات با ديگران نسبت به هيجانات آنها نظر خود را بيان كنيم مانند عملكرد امام حسن و امام حسين (ع) در برخورد با مردي كه به درستي وضو نمي گرفت.

دكتر فاطمي افزود : يكي از مهمترين تفاوت هاي IQ  با هوش هيجاني يا EQ اين است كه IQ  از طريق ژنتيك اما EQ از طريق آموزش ايجاد مي شود.

دكتراي آموزش زبان انگليسي از دانشگاه British Colombia خاطرنشان كرد: بر اساس نظر يكي از محققين كه در سال 1988 بر روي اين مسئله كار كرده است EQ همان ضريب هيجاني است و منظور از آن مجموعه اي از توانايي هاي اجتماعي براي رويارويي با تقاضاهاي زندگي روزمره است و اينكه با خواسته ها و تقاضاهايي كه در زندگي روزانه پيش مي آيد چگونه برخورد كنيم.

وي افزود: تحقيقات در مورد انگيزه هاي موفق نشان داده است يكي از مشخصه هاي آدم هاي موفق در هر شغل تصويرسازي هاي مثبت است. امام رضا (ع) مي فرمايند: بزرگي مرد به بزرگي انديشه است و همچنين امام موسي كاظم (ع) مي فرمايند :خداوند كارهاي بزرگ را دوست دارد.