به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" اكثر پژوهشهايي كه تاكنون در حوزه هنرهاي اسلامي صورت گرفته، به دست محققان غير مسلمان انجام شده اند. اين آثار اغلب با نگاهي صرفاً زيبايي شناسانه، فني يا تاريخي نوشته شده اند و در جريان تدوين و نگارش آنها، مفاهيم معنوي، مباني فكري، نگرشها و باورهاي مسلمانان به دست فراموشي سپرده شده اند. مطالعه و مقايسه تعداد اندك آثار محققان مسلمان نظير مارتين لينگز، تيتوس بوكهارت و نجم الدين بمات با آثار پژوهشگران غير مسلمان، تفاوت محسوسي را در نگاه اين دو گروه به هنرهاي اسلامي بر ما آشكار مي سازد.
" عناصر هنر شيعي "، در پنج فصل تدوين شده است. در فصل اول، پس از مقدمه اي كلي، منابع مورد استفاده در نگارش اين اثر شامل نسحه هاي خطي و آثار معماري، معرفي شده و شرح كوتاهي پيرامون هر يك ارائه شده است. عنوان فصل دوم كتاب، حضور شيعه در دوره هاي تيموري و اواخر صفوي است و در سه بخش شيعه اثني عشري قبل از عصر تيموري در ايران، دوره تيموري و اوائل حكومت صفويان تا اواخر شاه عباس تنظيم شده است. اين فصل به موقعيت علماي شيعه و نوع خدماتشان به رشد و گسترش عقايد اين مذهب مي پردازد. همچنين شيعه گرايي و ارتباط آن با مسئله رشد عقايد صوفيان را بررسي مي كند و نقش و جايگاه حاميان و مشوقان هنري را در توسعه هنر شيعي طي دوران مورد نظر كه بخشي از تاريخ اسلام است، مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد.
"نگارگري و كتيبه نگاري در دوران تيموريان" عنوان سومين فصل از اين كتاب است كه در آن نمونه هايي از تصوير سازيهاي كتب شيعي و نيز كتيبه نگاريها در دوران تيموري گردآوري شده است. بررسي بازنمايي پيامبر همراه با خاندانش، تصوير سازي معراج پيامبر و نيز تمثال دوازده امام از جمله آثاري هستند كه در اين فصل مورد بررسي قرار گرفته اند. به منظور آشنايي بهتر مخاطبان، نگاره هايي از نسخه هاي خطي آثار الباقيه، كليله و دمنه، حيرت الابرار، معراج نامه، خمسه نظامي، كليات تاريخ حافظ ابرو، خاوران نامه و نيز تصاويري از كتيبه هاي موجود در مسجد نائين، مسجد كبود تبريز و مساجد جامع نجف آباد،كرمان، يزد و اصفهان ، همچنين مدارس اماميه اصفهان، غياثيه خرگرد ، پير بكران و مرقد خواجه عبدالله انصاري، انتخاب و لا به لاي مطالب اين فصل گنجانده شده اند.
عنوان فصل چهارم كتاب، تداوم و گسترش عناصر هنري شيعه از عصر تيموري تا اوائل دوره صفوي است. مؤلف در ابتداي اين فصل، به بررسي وضعيت جامعه هنري و معرفي حاميان و پديدآورندگان آثار در مقطع زماني مشخص شده مي پردازد و در ادامه، نمونه هايي از هنرهاي كتاب آرايي و كتيبه نگاري اين دوره را بررسي مي كند. نگاره هاي اين فصل، از كتب خطي مخزن الاسرار، بهارستان، معراج نامه، سير النبي، شاهنامه هوتن، سلسلة الذهب، روضة الاصفا، روضة الشهدا، حديقة الشهدا، فال نامه و تصاوير كتيبه هاي آن از مساجد جامع ، امام، شيخ لطف الله، حكيم و آقانور در اصفهان، مدارس نيم آورد و چهار باغ اصفهان، مقبره شيخ قطب الدين در تربت حيدريه، امامزاده محروق نيشابور، صحن عباسي و گنبد حرم امام رضا در مشهد انتخاب شده اند.
فصل پنجم كتاب به نتيجه گيري اختصاص يافته است و مؤلف در اين بخش انگيزه هاي حاكمان را در به كارگيري عناصر شيعي در نسخه هاي خطي و كتيبه نگاريها بيان مي كند.
نظر شما