مهدي روحاني در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارکرد: فرهنگ و تمدن نهفته در تپه تاریخی چناران، «شناسنامه چناران» است، تپه ای که در ضلع شمالی شهر چناران قرار دارد بر اساس سفالی های سطح تپه تاریخی چناران، می توان قدمت سکونت در این تپه را به هزاره چهارم قبل از میلاد دانست.
وی افزود: دشت چناران به دلایل جغرافیایی، در هزاره های قبل مورد سکونت واقع شده است امروزه در باور عموم مردم، قدمت شهرها به واسطه بناهای تاریخی چون میل رادکان تعیین می شود.
روحانی ادامه داد: در حالی که قدمت سکونت در دشت چناران به واسطه وجود تپه هایی چون: تپه چناران، تپه غیاث آباد و ... به چند هزار سال قبل بر می گردد دشت های حاصلخیز مهد پیدایش فرهنگ ها و سرآغاز اولین شهرنشینی ها بوده است.
مسئول ميراث فرهنگي چناران گفت: فرهنگ و تمدن نهفته در تپه تاریخی چناران، «شناسنامه چناران» است، تپه ای که در ضلع شمالی شهر چناران و در انتهای خیابان 10 دی قرار دارد.
روحاني افزود: دشت چناران به دلایل جغرافیایی، در هزاره های قبل مورد سکونت واقع شده است. امروزه در باور عموم مردم، قدمت شهرها به واسطه بناهای تاریخی چون میل رادکان تعیین می شود.
وي ادامه داد: در حالی که قدمت سکونت در دشت چناران به واسطه وجود تپه هایی چون: تپه چناران، تپه غیاث آباد، ... به چند هزار سال قبل بر می گردد دشت های حاصلخیز مهد پیدایش فرهنگ ها و سرآغاز اولین شهرنشینی ها بوده است.
مسئول ميراث فرهنگي چناران بيان داشت: بشر از 15 تا 12 هزار سال قبل از میلاد، با گرم شدن هوا، زندگی غارنشینی را ترک کرد و به سوی دشت های حاصل خیز روانه شد و به زندگی یکجانشینی در کنار رودها و چشمه ها روی آورد.
وي افزود: دهکده های اولیه کم جمعیت و خانه ها از چینه و در فرهنگ های پیشرفته تر از خشت های دست ساز ساخته شده که سقف آنها را با چوب درختان و برگ های گیاهان می پوشاندند، با اختراع سفال، سند ماندگاری برای ثبت فرهنگ گذشتگان به وجود آمد آنها نه تنها ظروف خود را از سفال ساختند بلکه آداب و رسوم، باورها و زندگی خود را بر روی بدنه سفالها ثبت کردند.
سفال های هزاره چهارم در تپه تاریخی چناران
مسئول ميراث فرهنگي چناران ادامه داد: بر اساس سفالی های سطح تپه تاریخی چناران، می توان قدمت سکونت در این تپه را به هزاره چهارم قبل از میلاد دانست.
روحاني تصريح كرد: این تپه در گذشته بیش از 10 متر ارتفاع داشته و وسعت آن حداقل 3 برابر وسعت امروز بوده است که متاسفانه به مرور زمان تخریب شده است.
وي ادامه داد: در سطح تپه خاکبرداری های وسیعی صورت گرفته است که بر اثر این تخریب ها، معماری های بسیار ارزشمندی نمایان شده است.
وي افزود: سفال های سطح تپه عموما دارای لعاب آلویی هستند که سفال های منقوش نیز در آن دیده می شود، حتی با بررسی میدانی و دقت نظر می توان در سطح آن ابزارهای سنگی نیز مشاهده کرد.
پیشروی خانه های مسکونی تا 5 متری تپه باستانی
وي اظهار داشت: گمانه‌زنی‌های باستان‌شناختی آقای دکتر باصفا حکایت از سکونت یک جامعه بسیار پیشرفته با فرهنگ غنی دارد که با فرهنگ های آسیای مرکزی قرابت زیادی دارد.
روحاني گفت: وضعیت امروز تپه علی‌رغم تلاش‌های شبانه‌روزی و خستگی‌ناپذیر میراث فرهنگی جهت حفظ آن، بسیار تاسف‌برانگیز است، تصاویر هوایی سال 2006 نشان می‌دهد که تپه در میان زمین‌های کشاورزی واقع شده است و حدود 800 متر از حاشیه شهر فاصله دارد.
وي افزود: در تصاویر هوایی سال 2009، پیشروی حاشیه نشینی به سمت تپه دیده می‌شود و در حال حاضر خانه‌های مسکونی تا فاصله 5 متری تپه رسیده اند و علاوه‌بر‌این بخش زیادی از عرصه تپه به‌دلیل خاکبرداری نابود شده است همچنین سطح تپه و اطراف آن به یک زباله‌دان تبدیل شده است.
مسئول ميراث فرهنگي چناران گفت: این اتفاقات سوالات زیادی را به ذهن متبادر می‌کند براستی چه عاملی به این تخریب ها سرعت بخشیده است، چه چیزی باعث تشویق صاحبان املاک به خرید و فروش غیر‌قانونی «شناسنامه چناران» می شود، چه زبان‌هایی در گوش حاشیه‌نشینان نجوا می‌کنند که تخریب کنید و بسازید، چرا از ساخت و سازهای غیر قانونی در عرصه و حریم تپه جلوگیری نمی شود؟حقوق صاحبان اراضی تپه چناران چطور باید تامین شود؟
روحاني افزود: در استان خراسان شهر‌هایی هستند که مانند چناران، در دل بافت شهری، تپه ها و محوطه های تاریخی قرار دارند. برای نمونه باید به تپه دامغانی در حاشیه شهر سبزوار و یا به شهر تاریخی نیشابور اشاره کرد، آنها چه کردند؟ شورای اسلامی و شهرداری های این دو شهر، همه اراضی را از مالکان خریدند و با قبول پرداخت هزینه‌های کاوش از میراث فرهنگی خواستند که این تپه ها را مورد کاوش علمی قرار دهد و آن را تبدیل به «سایت‌موزه» کند.
وي افزود: در همین راستا تپه تاریخی دامغانی که از نظر فرهنگی- تاریخی از ارزش کمتری نسبت به تپه تاریخی چناران برخوردار است توسط هیئت فرانسوی و بعدها توسط 2 هیئت ایرانی کاوش شد و هم اکنون در حال تبدیل به یکی از بهترین جاذبه های گردشگری شهر سبزوار است.
تپه تاریخی چناران به یک سایت موزه تبدیل شود
وی عنوان کرد: در همه نقاط جهان، تابعیت با کارت های شناسایی مشخص می شود و در سطحی بالاتر، کشورها سعی می کنند با برندسازی نمادهای فرهنگی ملی، هویت خود و شهروندانشان را از دیگر بخش های نظام بین الملل جدا کنند و در عین حال با پررنگ کردن اشتراکات فرهنگی خود را بخشی از جامعه مدنی جهانی بدانند در سطحی پایین تر، جوامع شهری کوچک تر در کشور نیز به همان سان سعی می کنند با تمرکز بر فرهنگ خاص، خود را از بقیه تمیز دهند و با تکیه بر نمادها و اشتراکات ملی، خود را وابسته به یک جغرافیای بزرگ تر بدانند.
۲۰:۴۵ - ۱۴۰۰/۰۶/۰۹
نظر شما